زوائد پوستی، که از نظر پزشکی به آن‌ها آکروکوردون گفته می‌شود، رشدهایی هستند که روی سطح پوست ایجاد می‌شوند.
این زوائد معمولاً به صورت رشد خوش‌خیم (غیرسرطانی) ظاهر می‌شوند و از سلول‌های اضافی پوست تشکیل شده‌اند.
برخی شرایط سلامتی مانند چاقی، بارداری، دیابت یا بیماری التهابی روده (IBD) می‌توانند خطر ایجاد زوائد پوستی مقعدی را افزایش دهند، که این زوائد روی پوست اطراف مقعد شکل می‌گیرند.
در این شرایط، به دلیل افزایش اصطکاک، التهاب یا تغییرات هورمونی، احتمال بروز زوائد پوستی در این ناحیه بیشتر می‌شود.
زوائد پوستی مقعدی معمولاً بی‌خطر هستند و نیازی به درمان ندارند، مگر آن‌که باعث ناراحتی شوند.
در صورت ایجاد مزاحمت، یک متخصص پوست می‌تواند گزینه‌های برداشتن زوائد را با شما در میان بگذارد.
برداشتن این زوائد می‌تواند به بهبود راحتی فرد و کاهش تحریک یا عفونت احتمالی کمک کند.
علائم
زوائد پوستی ممکن است به راحتی با زگیل‌ها، خال‌ها و هموروئید (بواسیر) اشتباه گرفته شوند، اما برخی علائم آن‌ها را از سایر رشدهای مشابه متمایز می‌کند.
ظاهر: زوائد پوستی معمولاً گرد و هنگام لمس نرم هستند.
این زوائد اغلب به رنگ پوست فرد هستند، اما بیشتر اوقات رنگی تیره‌تر دارند.
رنگ تیره به دلیل افزایش ملانین در بافت زائده است.
زوائد پوستی ممکن است از سطح پوست بیرون زده باشند، طوری که انگار با ساقه‌ای به پوست متصل هستند، یا ممکن است نزدیک سطح پوست به‌صورت برآمدگی کوچکی مانند خال یا کک‌ومک قرار گرفته باشند.
اندازه: زوائد پوستی معمولاً قطری بین ۱ تا ۵ میلی‌متر دارند، چه در عرض و چه در میزان برجستگی از سطح پوست.
البته گاهی بزرگ‌تر می‌شوند و ممکن است به صورت خوشه‌ای یا منفرد ظاهر شوند.
محل: زوائد پوستی مقعدی در هر جایی از ناحیه پرینال (اطراف مقعد) ایجاد می‌شوند؛ از جمله پوست اطراف مقعد، پوست بین مقعد و اندام تناسلی، و پوست گوشتی بین باسن.
زوائد پوستی معمولاً دردناک نیستند، اما ممکن است به‌راحتی به دلیل اصطکاک تحریک یا خارش‌دار شوند.
در برخی موارد ممکن است قرمز شوند یا خونریزی کنند.
چه عواملی باعث زوائد پوستی مقعدی می‌شود؟
شایع‌ترین علت زوائد پوستی مقعدی اصطکاک پوست با پوست است.
انواع دیگر اصطکاک، مانند پوشیدن مکرر لباس‌های زیر تنگ که به پوست مالیده می‌شود، هم می‌تواند باعث ایجاد زوائد شود.
برخی بیماری‌ها نیز می‌توانند منجر به زوائد پوستی مقعدی شوند. به‌ویژه بیماری کرون با این زوائد مرتبط است.
یک مطالعه نشان می‌دهد که علائم بیماری کرون مانند اسهال و اجابت مزاج مکرر باعث فشار و آسیب به ناحیه اطراف مقعد می‌شوند، که می‌تواند در ۱۱ تا ۱۹ درصد از افراد مبتلا به کرون منجر به زوائد پوستی شود.
عوامل خطر
عوامل دیگری هم وجود دارند که می‌توانند خطر ایجاد زوائد پوستی مقعدی را افزایش دهند:
- سابقه خانوادگی: اگر دیگر اعضای خانواده شما زوائد پوستی دارند، احتمال ایجاد آن‌ها در شما بیشتر است.
همچنین یک بیماری ژنتیکی نادر به نام سندرم بورت-هاگ-دوبه وجود دارد که احتمال زوائد پوستی را بالا می‌برد. - بارداری و تغییرات هورمونی: زوائد پوستی در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش وزن که منجر به ایجاد چین‌های پوستی یا اصطکاک بیشتر می‌شود شایع‌ترند.
تغییرات هورمونی غیرمرتبط با بارداری نیز می‌توانند خطر زوائد پوستی را افزایش دهند. - چاقی: برخی مطالعات ارتباطی بین شاخص توده بدنی (BMI) بالا و زوائد پوستی یافته‌اند.
- بیماری‌های متابولیک: افراد مبتلا به دیابت یا سندرم متابولیک (که اغلب پیش‌درآمد دیابت نوع ۲ است) بیشتر در معرض زوائد پوستی هستند.
تشخیص
یک ارائه‌دهنده خدمات سلامت معمولاً می‌تواند تنها با یک معاینه بدنی کوتاه و صحبت درباره سوابق پزشکی و عوامل خطر شما زائده پوستی را تشخیص دهد.
اگر پزشک مطمئن نباشد که آیا شما زائده پوستی دارید یا رشد پوستی دیگری (مانند زگیل، خال یا سرطان)، ممکن است شما را به متخصص ارجاع دهد.
این متخصصان می‌توانند شامل متخصص پوست یا جراح کولورکتال باشند.
متخصص می‌تواند با استفاده از ابزاری بزرگنمایی‌کننده به نام درماتوسکوپ زائده پوستی را بررسی کند و تشخیص را تأیید کند.
درمان‌های زوائد پوستی مقعدی
زوائد پوستی معمولاً نیازی به درمان ندارند، مگر این‌که بخواهید آن‌ها را بردارید.
چند روش برای برداشتن زوائد پوستی وجود دارد:
- برش: جراح ممکن است با قیچی پزشکی یا تیغه برش زائده را از پایه ببرد.
- سوزاندن (کواتریزاسیون): متخصص پوست ممکن است با ابزاری الکتریکی که گرمای اندکی ایجاد می‌کند سلول‌های زائده را از بین ببرد. زائده پس از مدتی خودش می‌افتد.
- کرایوتراپی: متخصص پوست ممکن است با استفاده از ماده‌ای مانند نیتروژن مایع سرمای شدید به زائده وارد کند. این کار سلول‌های زائده را از بین می‌برد تا خودش جدا شود.
هیچ مدرکی وجود ندارد که درمان‌های بدون نسخه یا روش‌های خانگی برای برداشتن زوائد پوستی مؤثر باشند.
حتی در برخی موارد ممکن است این روش‌ها به پوست آسیب بزنند.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مردم را از استفاده از محصولات بدون نسخه برای برداشتن زوائد پوستی برحذر می‌دارد زیرا می‌توانند باعث آسیب، خونریزی، عفونت و جای زخم شوند.
بهتر است با یک متخصص پوست مشورت کنید تا بهترین روش درمان را به‌ویژه برای نواحی حساس مانند اطراف مقعد انتخاب کنید.
پیشگیری
همیشه نمی‌توان از تشکیل زوائد پوستی جلوگیری کرد. اگر باردار هستید، سن بالاتری دارید یا سابقه خانوادگی زوائد پوستی دارید، ممکن است قابل اجتناب نباشد.
با این حال می‌توانید اقداماتی برای کاهش احتمال ایجاد آن‌ها انجام دهید:
- حفظ وزن سالم با ورزش منظم و رژیم غذایی مغذی
- مدیریت بیماری‌های متابولیک مانند دیابت
- کنترل بیماری‌های گوارشی مانند کرون
عوارض
زوائد پوستی معمولاً بدون عارضه هستند. نیازی به برداشتن آن‌ها نیست و اگر درمان نشوند معمولاً مشکل بلندمدتی ایجاد نمی‌کنند.
اما ممکن است بزرگ شوند و در ناحیه مقعد ناراحتی ایجاد کنند. همچنین ممکن است ملتهب یا تحریک شده و موجب درد یا خونریزی خفیف شوند.
از آنجا که زوائد پوستی در افراد دارای برخی بیماری‌ها مانند دیابت و کرون شایع‌تر است، می‌توانند نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر باشند که نیاز به درمان دارد.
پاسخ به سوالات متداول
آیا زوائد پوستی مقعدی خودبه‌خود از بین می‌روند؟
معمولاً خیر. این زوائد باید توسط متخصص پوست برداشته شوند و فقط در صورت آزاردهنده بودن نیاز به برداشتن دارند.
آیا یک بیماری مقاربتی می‌تواند شبیه زائده پوستی مقعدی باشد؟
برخی بیماری‌های مقاربتی می‌توانند علائمی شبیه زوائد پوستی مقعدی ایجاد کنند. این‌ها شامل:
- ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که باعث زگیل تناسلی می‌شود
- ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) که می‌تواند تاول‌های کوچک ایجاد کند
- برخی انواع کلامیدیا که باعث زخم یا آبسه مقعدی می‌شوند
- سیفلیس که می‌تواند زخم‌های مقعدی ایجاد کند
اگر رشدهای مقعدی شما دردناک یا خارش‌دار هستند یا علائمی مانند تب، ترشح مقعدی یا خونریزی مقعدی دارند، ممکن است زائده پوستی نباشند و باید به پزشک مراجعه کنید.
تفاوت زائده پوستی مقعدی و هموروئید چیست؟
زائده پوستی از سلول‌های اضافی پوست تشکیل شده است اما هموروئید از رگ‌های خونی متورم تشکیل می‌شود.
علت زوائد پوستی اصطکاک است، در حالی که هموروئید به دلیل افزایش فشار در راست‌روده یا اطراف مقعد ایجاد می‌شود.