زائده خنجری یک گسترش کوچک از استخوان درست زیر جناغ است. ناراحتی در زائده خنجری می تواند دردناک باشد، زیرا می تواند بر روی قفسه سینه، سینه و چندین ماهیچه اصلی واقع در اطراف شکم و دیافراگم تأثیر بگذارد.
نام xiphoid از کلمه یونانی به معنای “شمشیر مستقیم” گرفته شده است زیرا این سازه دارای نوک تیز است که شبیه شمشیر است. همچنین با نام های دیگری از جمله متاسترنوم، زیفیسترنوم و غضروف زیفوئید نیز شناخته می شود.
در این مقاله، علائم، علل و گزینه‌های درمان درد زائده خنجری را مورد بحث قرار می‌دهیم. حقایق سریع در مورد زائده خنجری:
- درد در زائده خنجری به عنوان سفتی در قسمت تحتانی جناغ (استخوان سینه) توصیف می شود.
- از نظر پزشکی، این درد سندرم xiphoid یا xiphodynia نامیده می شود.
- زائده خنجری به طور معمول می تواند خود را از آسیب جزئی با مداخله کمی بهبود بخشد.
زائده خنجری چیست؟
این نمودار زائده خنجری را به رنگ قرمز نشان می دهد.
زائده خنجری یک ساختار کوچک استخوانی است که در مرکز قفسه سینه، درست زیر قسمت پایین جناغ قرار دارد.
در هنگام تولد، زائده خنجری از غضروف تشکیل می شود که در نهایت به استخوان تبدیل می شود.
در طول زندگی اولیه فرد، زائده خنجری به ندرت باعث ایجاد ناراحتی می شود، با توجه به ساختار غضروف نرم آن. با این حال، همانطور که سفت می شود، به دلایل زیادی می تواند باعث ناراحتی در زندگی بعدی شود.
علائم درد زائده خنجری
ناراحتی می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. یک فرد ممکن است احساس درد و تورم در گروه های عضلانی مرتبط با زائده خنجری در اطراف شکم و قفسه سینه داشته باشد. مانند:
- قسمت بالای شکم
- قفسه سینه
- گلو
- بازوها
درد، حساسیت و تورم می توانند بیایند و بروند و تشخیص آن را به چالشی تبدیل کنند. همچنین ممکن است این ناحیه ملتهب شود و باعث ایجاد توده در اطراف قسمت تحتانی جناغ شود.
این توده در نتیجه التهاب است. با این حال، اغلب می‌توان آن را با یک وضعیت پزشکی جدی‌تر، مانند تومور اشتباه گرفت.
علل درد زائده خنجری
یکی از علل شایع درد زائده خنجری، ترومای حاد قفسه سینه است که به ساختار آسیب رسانده است.
زائده خنجری توسط سازه های اطراف محافظت یا پشتیبانی نمی شود، و آن را در برابر آسیب آسیب پذیر می کند. این آسیب می تواند در حین احیای قلبی ریوی (CPR) رخ دهد، زمانی که فرد فشار زیادی به قسمت تحتانی جناغ وارد می کند.
علل کمتر شایع درد زائده خنجری می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بلند کردن اجسام یا وزنه های سنگین
- فشار مکرر روی تنه
تشخیص
افرادی که بیش از 1 هفته در قسمت تحتانی جناغ خود احساس درد می کنند باید برای ارزیابی به پزشک مراجعه کنند.
با توجه به ماهیت گذرا علائم و نزدیکی آن به چندین اندام اصلی و ساختار استخوانی، تشخیص درد زائده خنجری می تواند چالش برانگیز باشد. به عنوان مثال، در ابتدا می توان آن را با یک دنده شکسته اشتباه گرفت.
وجود التهابی که یک توده را تشکیل می دهد نیز می تواند با تومور یا فتق اشتباه گرفته شود.
با توجه به دشواری در تایید درد زائده خنجری، پزشکان ممکن است عکس برداری با اشعه ایکس، ام آر آی یا سی تی اسکن را توصیه کنند.
با کمک این تصاویر می توان هرگونه آسیب به ساختار و میزان هرگونه التهاب را ارزیابی کرد.
درمان
درمان درد زائده خنجری به علت آن بستگی دارد.
پزشک ممکن است داروهای ضد التهابی را برای کاهش درد تجویز کند.
آنها همچنین ممکن است توصیه کنند که فردی که درد را تجربه می کند، از ورزش های شدید یا فعالیت هایی که به آن ناحیه فشار وارد می کند اجتناب کند.
فشار یا التهاب خودزائده خنجری معمولاً منجر به آسیب دائمی نمی شود. با این حال، اگر زائده خنجری بشکند یا شکسته شود، ممکن است قطعات استخوانی باعث آسیب به اندام های حیاتی اطراف شوند.
به عنوان مثال، در موارد نادر، ممکن است یک قطعه استخوان ریه ها را سوراخ کند که می تواند زندگی را تهدید کند.
عمل جراحي
در چنین مواردی، مداخلات جراحی ممکن است یک احتیاط ضروری در برابر آسیب های داخلی باشد.
زائده خنجری را می توان با استفاده از تشریح الکتروسرجری قسمت تحتانی جناغ خارج کرد. این معمولا به عنوان xiphoidectomy نامیده می شود. این روش ایمن در نظر گرفته می شود، با خطر کم عوارض.
این ناحیه ممکن است برای چند هفته پس از جراحی حساس شود تا زمانی که زخم بهبود یابد.
خلاصه
زائده خنجری یک قسمت کوچک و مثلثی جناغ است که از غضروف شروع می شود و در نهایت با بالا رفتن سن فرد سخت می شود. عملکرد اصلی آن این است که به عنوان یک اتصال عضلانی برای سایر عضلات در ناحیه عمل کند.
درد زائده خنجری ممکن است باعث ناراحتی و تورم شود. با این حال، به ندرت باعث نگرانی می شود. با این حال، اگر فردی بیش از یک هفته در ناحیه تحتانی جناغ درد شدیدی را تجربه کرد، باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشد.
درد زائده خنجری می تواند به دلایل مختلف ایجاد شود و بیشتر در نتیجه ترومای حاد قفسه سینه است.
التهاب ناحیه می‌تواند باعث ایجاد توده‌ای شود که ممکن است با یک بیماری جدی‌تر مانند تومور یا فتق اشتباه گرفته شود.
برخی از شکستگی ها یا شکستگی ها ممکن است نیاز به برداشتن زائده خنجری با جراحی داشته باشند تا از آسیب های داخلی جدی تر جلوگیری شود.
سلام الان سه ماهه که زایده ای خنجری ورم دارد و احساس سوزش اوایل زیاد دست میزدم ولی الان نه تا چه مدت طول میکشد خوب شود چیکار کنم
سلام و وقت بخیر،
با توجه به سؤالی که یکی از خوانندگان محترم دربارهٔ ورم و سوزش زائده خنجری (xiphoid process) مطرح کرده‌اند، در ادامه پاسخی جامع بر اساس مقالهٔ منتشرشده در سایت آردایت و منابع معتبر پزشکی ارائه می‌دهم.
🔍 بررسی علائم و مدت زمان بهبودی
ورم و سوزش در ناحیهٔ زائده خنجری ممکن است ناشی از التهاب این ناحیه باشد که به آن «xiphodynia» یا «سندرم زائده خنجری» گفته میشود. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله ضربه، فشار مکرر، یا حتی سرفه‌های شدید ایجاد شود. در بسیاری از موارد، این علائم با گذشت زمان و بدون مداخلهٔ خاصی بهبود می‌یابند، اما در برخی افراد ممکن است تا چند ماه ادامه داشته باشند.(pmc.ncbi.nlm.nih.gov)
🩺 توصیه‌های درمانی
📌 نکات پایانی
با توجه به اینکه شما اشاره کرده‌اید که در ابتدا به ناحیهٔ زائده خنجری زیاد دست می‌زدید و اکنون این کار را نمی‌کنید، ممکن است بهبودی در حال وقوع باشد. با این حال، ادامهٔ مراقبت و پرهیز از تحریک ناحیه بسیار مهم است.
در صورت تمایل به دریافت رژیم غذایی مناسب برای کاهش التهاب و حمایت از بهبودی، می‌توانید از خدمات رژیم‌های تخصصی آنلاین آردایت بهره‌مند شوید.
با آرزوی سلامتی و بهبودی کامل،
دکتر فرزاد روشن ضمیر
متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی
مدیر سایت آردایت (rdiet.ir)
درود و دعای خیر بر شما دکتر وظیفه شناس
توضیحات کامل و عالی بود
فوق العاده کامل، جامع و تفصیلی
ممنون از بابت وقت و انرژی که گذاشتید و این مطلب رو منتشر کردید.
امیدوارم همیشه سالم باشید.
با سلام و سپاس از لطف و محبت شما 🌷
خوشحالیم که این مطلب برایتان مفید بوده و باعث رضایت‌تان شده است.
بی‌تردید دریافت بازخوردهای ارزشمندی مانند پیام شما، بزرگ‌ترین انگیزه برای ادامه مسیر ما در تهیه و انتشار محتوای علمی، دقیق و قابل اتکا در حوزه تغذیه و سلامت است.
برای شما نیز سلامتی، شادکامی و بهترین‌ها را آرزومندیم 🌿
با احترام
دکتر فرزاد روشن‌ضمیر
متخصص تغذیه | مدیر وبسایت آردایت
سلام.بین جناغ سینم یه دونه کوچک زده بود چندباری دست کاری کردم بزرگ شده اندازه یه سکه.البته نفس حبس میکنم معلومه .دکتر رفتم سونو دادم گفت مشکلی نیست .اما دونه هنوز هست اندازه یه کشک.دقیقا جای زائده خنجری.اقای دکتر باید چکار کنم بیخیال شم؟
درود. با توجه به توضیحاتی که دادید و نتایج سونوگرافی که پزشکتان انجام داده، خوشبختانه هیچ نشانه‌ای از نگرانی جدی به نظر نمی‌رسد. نکات مهم در این مورد به شرح زیر است:
۱. طبیعت زائده خنجری
زائده خنجری یک بخش کوچک استخوانی در انتهای پایین جناغ (استرنوم) است که معمولاً به دلیل ساختار نرم اولیه و سپس سخت شدن آن، در بیشتر مواقع بدون مشکل است. همانطور که در مقاله توضیح داده شده، این منطقه به طور طبیعی ممکن است در برخی افراد کمی حساس شود یا در اثر ضربه‌ی کوچک یا دستکاری‌هایی مانند آنچه شما تجربه کردید، دچار التهاب یا تورم جزئی گردد.
۲. واکنش به دستکاری
دستکاری‌های مکرر روی زائده خنجری می‌تواند باعث تحریک و التهاب موضعی گردد که در نتیجه ممکن است به نظر برسد یک توده یا برجستگی نسبت به وضعیت اولیه بزرگ شده است. در صورتی که سونوگرافی و بررسی‌های اولیه، مشکلی جدی را نشان نداده باشند، معمولا این تغییرات به عنوان یک واکنش التهابی موقتی یا ایجاد فیبروس سطلی محسوب می‌شوند.
۳. توصیه‌های عملی
پرهیز از دستکاری بیشتر: دستکاری این ناحیه ممکن است باعث تشدید التهاب و حتی ایجاد عفونت شود. از لمس و فشار دادن بیش از حد بر روی آن خودداری کنید.
مشاهده و پایش: در صورتی که علائم تغییر کنند (مانند افزایش اندازه، شروع درد شدید، تغییر رنگ پوست یا بروز علائم دیگر)، توصیه میشود مجدداً برای ارزیابی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.
پیگیری دوره‌ای: اگر علائم به حالت عادی بازگشتند و بدون درد یا ناراحتی مستمر بودند، می‌توانید با آرامش نسبی موضوع را پیگیری کنید.
نکته درباره‌ی نفس حبس کردن: اگرچه نفس حبس کردن ممکن است باعث تغییراتی در فشار داخلی قفسه سینه شود، ولی در این مورد خاص ارتباط مستقیم با بزرگ شدن زائده دیده نمی‌شود.
۴. منابع معتبر و دیدگاه‌های علمی
طبق منابعی مانند Medical News Today و مقالات علمی، ناراحتی و تورم در منطقه زائده خنجری معمولاً به دلیل آسیب‌های جزئی یا تحریکات موضعی است که معمولاً به صورت خود به خود رفع میشود. البته در موارد نادر، اگر شک یا نگرانی در رابطه با شکستگی یا آسیب‌های عمیق‌تر وجود داشته باشد، نیاز به ارزیابی تخصصی‌تری از جانب متخصص جراح یا ارتوپد میباشد.
نتیجه‌گیری
با توجه به اینکه سونوگرافی شما مشکلی را نشان نداده و بررسی‌های اولیه پزشک به وضعیت بی‌خطر بودن اشاره دارد، می‌توان گفت که در حال حاضر نیازی به نگرانی و اقدامات تهاجمی وجود ندارد. توصیه میکنم:
از دستکاری و اعمال فشار بر روی ناحیه زائده خنجری خودداری کنید.
در صورت بروز هر گونه تغییر در اندازه، رنگ یا درد، حتماً مجدداً برای بررسی به پزشک مراجعه کنید.
پیگیری دوره‌ای وضعیت این ناحیه می‌تواند اطمینان خاطر بیشتری ایجاد کند.
امیدوارم این توضیحات به رفع ابهامات شما کمک کند. در هر صورت به یاد داشته باشید که پیگیری منظم و جلوگیری از تحریک مجدد این ناحیه، کلید حفظ وضعیت مطلوب آن است.
با آرزوی سلامت،
دکتر فرزاد روشن ضمیر
متخصص تغذیه و رژیم درمانی
سلام من زیر جناق سینم تازه فهمیدم دست میزنم انگار ی تیله هست وقتی فشارش میدم درد میکنه…نمیدونم چ دکتری باید برم چیکار کنم کمکم کنید
با سلام،
از این که نگران وضعیت خود شده‌اید، متشکرم. بر اساس توضیحاتی که در مقاله «آنچه باید در مورد زائده خنجری جناغ بدانید» ارائه شده، زائده خنجری یک ساختار کوچک استخوانی در انتهای جناغ است که معمولاً از غضروف شروع شده و با افزایش سن سفت میشود. آسیب‌های کوچک یا فشار مکرر (مانند بلند کردن اجسام سنگین یا فشارهای روزمره) می‌تواند باعث التهاب و درد در این ناحیه شود که به عنوان سندرم xiphodynia شناخته میشود.
نکات مهم در خصوص درد زیر جناغ:
علت احتمالی درد:
درد و وجود تیله یا توده‌ای که هنگام فشار دادن درد می‌دهد، می‌تواند ناشی از التهاب یا آسیب جزئی در زائده خنجری باشد. این مشکل اغلب به دلیل ضربه‌های کوچک، فشارهای مکرر یا حتی در مواردی که روش‌های احیای قلبی ریوی (CPR) انجام میشود، ایجاد می‌گردد.
تشخیص و ارزیابی:
توصیه میکنم ابتدا به یک پزشک عمومی یا متخصص داخلی مراجعه کنید. پزشک با معاینه فیزیکی و بررسی تاریخچه‌ی پزشکی شما می‌تواند تشخیص اولیه را انجام داده و در صورت نیاز شما را به متخصص مربوطه مانند جراح قفسه سینه، متخصص ارتوپدی یا فیزیوتراپیست ارجاع دهد. همچنین، انجام عکس‌برداری (اشعه ایکس، سی‌تی اسکن یا MRI) می‌تواند در تشخیص دقیق‌تر وضعیت این ناحیه موثر باشد. منابع معتبر انگلیسی مانند Medical News Today نیز به همین شیوه تشخیصی اشاره دارند .
راهکارهای درمانی:
در اغلب موارد، درمان به صورت محافظه‌کارانه با استفاده از داروهای ضد التهابی و توصیه به اجتناب از فعالیت‌های فشاری انجام میشود. رعایت استراحت کافی و در صورت نیاز، مراجعه به فیزیوتراپی برای تقویت عضلات ناحیه می‌تواند موثر باشد. اگر درد به مدت بیش از یک هفته ادامه داشته باشد یا شدت یابد، حتماً پیگیری‌های تخصصی بیشتری ضروری است.
توجه به تغذیه:
به عنوان متخصص تغذیه، می‌خواهم اشاره کنم که رعایت رژیم غذایی متعادل با مصرف مواد ضد التهاب (مانند میوه‌ها، سبزیجات و منابع امگا-۳) می‌تواند در کاهش التهاب و بهبود وضعیت کلی بدن نقش موثری داشته باشد.
جمع‌بندی:
اگر در ناحیه زیر جناغ خود تیله یا توده‌ای احساس می‌کنید که هنگام لمس درد ایجاد می‌کند، بهترین اقدام مراجعه به پزشک عمومی جهت ارزیابی اولیه است. در صورت لزوم، پزشک شما را به متخصص مربوطه ارجاع داده و با استفاده از روش‌های تشخیصی (مانند عکس‌برداری) وضعیت شما را بررسی می‌کند تا اطمینان حاصل شود که مشکلی جدی‌تر وجود ندارد.
امیدوارم با مراجعه به پزشک و پیگیری‌های لازم، به زودی بهبود حاصل شود.
با آرزوی سلامتی،
دکتر فرزاد روشن ضمیر
ساعت ۲ صبح متوجه شدم چیزی شبیه توده در پایین جناغ سینه‌م دارم. خیلی نگران شدم. تنها سایتی بود که تونستم بدونم این غده در پایین جناغ سینه چیه، خدا خیرتون بده از لحاظ روحی خیلی آرام شدم، هرچند که باید برم پزشک و معاینه بشم. فقط نمیدونم پیش چه متخصصی باید برم
عالی و کامل بود،ممنونم
عالی است تشکر.
سلام ،ممنون عالی بود مدتیست که درناحیه خنجری دچاردردخفیف هستم که با توضیحات شما متوجه شدم بخاطر شغل رانندگی میباشد که دائم حالت دولا وفشار به جناق سینه میباشد وازنگرانیم کاسته شد ممنون از همه زحمتکشان درمان
سلام ممنون از اطلاعات خوبی که میدین یه پسر ۶ساله دارم که موقع تولد زائده ی خنجری توی جناق سینه ش به وضوح دیده می‌شد ولی مشکلی نداشت اما به تازگی هرچند وقت یکبار از شدت درد بی حال میشه میخواستم بدونم آیا باید عملش کنیم یا در آینده براش مشکل ساز نمیشه
ممنون میشم راهنمایی بفرمایید
سلام
ممنون از اطلاعات خوبی که به ما دادید.
علت بزرگ شدن زائده ی انتهایی استخوان جناق
(زائده خنجری) چیست؟
سلام دکتر من مدتی زایید جناغ زیر قفسه احساس درد دارم تا فشار ندی احساس درد نمی کنم علتش چیه میتونه باشه تشکر
سلام. منم وقتی به سمت راست میخوابم صبح موقع بیدار شدن انچنان تیری میکشه ک تا چنددقیقه جای درد قرمز میمونه. خیلی دردناکه. اقا ینفر یه کمکی بکنه. تو این وضعیت اقتصادی اصلا نمیشه سمت دکتر رفت. بیمه هم ندارم.
درود فراوان برشما که آگاهی میدید. سوالی داشتم، قبلن قهرمان کشتی بودم در حد تیم ملی، کشتیها و تمرینات بسیار سنگین داشتم،روزی،به زائده ی خنجریه سینه م آسیب وارد شد وخوب شد، اما پس ازسالها،چندوقت پیش به دوش راست خوابیده بودم که خواب بدی دیدم باتکان شدیدبیدارشدم،حس کردم دوباره همون اتفاق برای زایده افتاده،الان بعداز دوسال که همچنان بعداز آن خواب،بادست زدن فقط درد میومد،الان وقتی بلند حرف میزنم درد میگیره،آیا با استراحت خوب میشه،یا باز باید مدتها،مثل زمان کشتی، درد را تحمل کنم تا خوب بشه؟ ممنون میشم رهنمایی بفرمایید،چون میترسم اون درد دوباره به سراغم بیاد. باتشکر
سلام من مدتیست پایین جناق سینه ام متورم شده
چیزیزشبیه ی تیله بزرگ زیر دست حس میشه فشار ک میدم درد میگیره ولی ب طور عادی دردی نداره
اگر ممکنه بفرمایید چی میتونه باشه
باعرض سلام
ممنون از توضیحات بسیار خوبتان چون چند وقت بود که در ناحیه پایین قفسه سینه این برآمدگی را داشتم و کمی نگران شده بودم چون علیرغم اینکه درد شکر خدا ندارد اما وقتی به نحو کمی محکم که لمس میشود حالت سری و پخش شدن کمی بی حسی در اطراف و رفع شدن سریع را داشت و حتی بعضی اوقات که متورم تر بود خوابیدن روی شکم به خصوص پس از عذا خیلی خوشایند نبود.البته بنده حدو ۱۷ سال و نیم قبل یک تصادف شدید داشتم که با سینه محکم به فرمان اصابت کردم که تا چند ماه درد داشتم که پس از ترخیص از اورژانس به نحو مفصل پیگیر وجود شکستگی در ناحیه سینه نشدم و به گرافی تهیه شده در اورژانس که گفتن شکستگی ندارد اکتفاء کردم که با توجه به متن حاضر به نظر این تورم ناشی از آن تروما هم می تواند باشد.
سلام من زیر سینه هام به شکل دو تکه ماهیچه شکم چپ و راست اومده بالا و خب شکمم ماهیچه ای نیست ولی می‌ترسیم ورزش کنم همینجوری برامدگی داشته باشه و نشه یه شکم خوب ساخت راهنمایی کنید لطفا
عالی بود