ادرار کدر با وجود پروتئین در ادرار یکسان نیست و ممکن است نشانه‌ای از بیماری کلیوی باشد
کاربران شبکه‌های اجتماعی مدعی هستند که مصرف زیاد پروتئین می‌تواند منجر به ادرار کدر شود و این مسئله نشان می‌دهد که کلیه‌ها بیش از حد تحت فشار هستند. اما متخصصان نفرولوژی و اورولوژی اعلام کرده‌اند که این نگرانی‌ها بی‌اساس و نادرست است.
در واقع، فرضیه‌ی ارتباط مستقیم میان پروتئین زیاد و ادرار کدر، از منظر پزشکی تایید نمی‌شود و اطلاعات علمی معتبر چنین استنباطی را پشتیبانی نمی‌کند. کلیه‌ها در حالت طبیعی عملکردی فیلترمانند دارند که اجازه نمی‌دهد مواد زائد بیش از حد وارد ادرار شوند، مگر در شرایط خاص آسیب یا بیماری.
آیا ادرار کدر به معنای وجود پروتئین در ادرار است؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند رژیم‌های غذایی پرپروتئین باعث بروز «پروتئینوری» یا وجود پروتئین در ادرار می‌شود، اما این تصور دقیق نیست، به گفته‌ی دکتر جینگ‌یین یان، استاد نفرولوژی در دانشکده پزشکی بیلور.
یان توضیح می‌دهد که «ادرار کدر برابر با پروتئین در ادرار نیست» و این دو مفهوم علمی کاملاً جدا از هم هستند. این تفکیک برای تشخیص صحیح علائم و جلوگیری از نگرانی‌های بی‌مورد بسیار اهمیت دارد.
در حالت واقعی، پروتئینوری به شکل ادرار کف‌آلود یا حباب‌دار ظاهر می‌شود، نه صرفاً ادرار کدر. این وضعیت معمولاً با بیماری دیابت یا اختلالات کلیوی مزمن همراه است.¹
به گفته‌ی یان، «در شرایط عادی، کلیه‌ها مانند یک فیلتر عمل می‌کنند، اما اگر این فیلتر آسیب ببیند—مثلاً در اثر دیابت یا فشار خون بالا—پروتئین می‌تواند به درون ادرار نشت کند». اگر پروتئین به‌طور مداوم در ادرار یافت شود، این احتمالاً نشانه‌ای از بیماری کلیوی است و نه علت آن.
چه چیزهایی باعث ادرار کدر می‌شوند؟
دکتر مری گارث‌ویت، رئیس بنیاد اورولوژی، توضیح می‌دهد که «گاهی داشتن ادرار کدر مشکلی ندارد». او می‌افزاید که این مسئله اغلب با نوشیدن آب بیشتر یا ایجاد تغییرات کوچک در رژیم غذایی برطرف می‌شود.
با این حال، اگر کدری ادرار برای چند روز ادامه یابد یا همراه با علائمی مانند درد، بوی نامطبوع، تکرر ادرار، حالت کف‌آلود، یا تورم در پا و مچ پا باشد، لازم است فوراً به پزشک مراجعه شود. در چنین مواردی، یک آزمایش ساده‌ی ادرار می‌تواند علت اصلی را مشخص کند و مانع از پیشرفت مشکلات جدی‌تر شود.
آیا مصرف زیاد پروتئین می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بزند؟
برای اکثر بزرگسالان سالم با عملکرد طبیعی کلیه‌ها، رژیم پرپروتئین معمولاً بی‌خطر است. با این حال، افرادی که دچار بیماری کلیوی هستند، باید از مصرف بیش از حد پروتئین پرهیز کنند، زیرا این کار می‌تواند آسیب به کلیه‌ها را تشدید کند.
مطالعات اخیر نشان می‌دهند که نوع پروتئین مصرفی ممکن است به اندازه یا حتی بیشتر از مقدار آن اهمیت داشته باشد. یک متاآنالیز در سال ۲۰۲۴ نشان داد رژیم‌های پرپروتئین که عمدتاً شامل منابع گیاهی و غذاهای دریایی بودند، با کاهش خطر بیماری کلیوی مزمن همراه بودند.²
با وجود این یافته‌ها، برای تعیین مقدار دقیق پروتئین مناسب، بهترین منابع آن، و مدت‌زمان ایمن برای پیروی از رژیم پرپروتئین، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. بنابراین، توازن در مصرف پروتئین، بسته به شرایط سلامت هر فرد، بسیار حیاتی است.
چه مقدار پروتئین زیاد محسوب می‌شود؟
یاسی انصاری، متخصص تغذیه و سخنگوی رسانه‌ای آکادمی تغذیه و رژیم‌درمانی آمریکا، بیان می‌کند که «من مقدار بالای پروتئین را بیش از ۲ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز در نظر می‌گیرم».
اگرچه این مقدار بیشتر از توصیه‌ی رسمی فعلی—یعنی ۰٫۸ گرم به ازای هر کیلوگرم در روز برای بزرگسالان سالم—است، اما بسیاری از کارشناسان باور دارند که افراد فعال یا سالمندان ممکن است با مصرف بیشتر پروتئین (بین ۱ تا ۲ گرم به ازای هر کیلوگرم) بتوانند عضلات و توان بدنی خود را حفظ کنند.³
انصاری می‌افزاید: «مطمئن شوید که روزانه دست‌کم ۲ لیتر مایعات می‌نوشید و مقدار پروتئینی که مصرف می‌کنید با نیازها و وضعیت بدنی شما سازگار است». این توصیه کمک می‌کند تا بدن در وضعیت تعادل باقی بماند و از بروز اختلالات پیشگیری شود.
مصرف مناسب فیبر و آب در کنار پروتئین، از بروز مشکلاتی مانند یبوست، سنگ کلیه یا اختلالات گوارشی جلوگیری می‌کند. توازن تغذیه‌ای نه‌تنها برای سلامت کلیه‌ها بلکه برای کل سیستم بدنی الزامی است.
نتیجه‌گیری برای شما
اگر با ادرار کدر مواجه شدید، به احتمال زیاد مقصر پروتئین‌بارهایی که مصرف می‌کنید نیستند. البته اگر رژیم غذایی پرپروتئینی دارید، نوشیدن آب کافی و مصرف فیبر از الزامات حفظ سلامتی است.
توجه به نشانه‌های بدنی، مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم نگران‌کننده، و رعایت تعادل در رژیم غذایی، کلیدهایی برای پیشگیری از مشکلات کلیوی و گوارشی در بلندمدت هستند.