اگر به بیماری قلبی مبتلا هستید، احتمالاً پزشک به شما توصیه کرده است که در مورد آنچه می‌خورید و می‌نوشید، از جمله فنجان قهوه صبحگاهی‌تان، دقت بیشتری داشته باشید. قهوه یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های جهان است و به‌خاطر اثرات تحریک‌کننده و فواید بالقوه‌اش برای سلامتی شناخته شده است، اما برای افرادی که به برخی از بیماری‌های قلبی مبتلا هستند، این فواید همواره از خطرات آن پیشی نمی‌گیرد.
قهوه و کافئین چه تاثیری بر قلب دارند؟
دکتر رابرت استفلد، مدیر کاردیولوژی پیشگیرانه در سیستم سلامت مونتفیور نیویورک، می‌گوید: «قهوه حاوی کافئین است، یک محرک طبیعی که بر قلب و عروق خونی تأثیر می‌گذارد.»
زمانی که قهوه می‌نوشید، کافئین آن به‌طور موقت گیرنده‌های آدنوزین را مسدود می‌کند، تأثیر آرام‌بخش این نوروترنسمیتر را کاهش می‌دهد و باعث افزایش ترشح هورمون‌های نوراپی‌نفرین و آدرنالین می‌شود. این فرآیند سیستم عصبی سمپاتیک شما را فعال می‌کند و باعث افزایش ضربان قلب و تنگ‌شدن عروق خونی می‌شود.[1]
در کوتاه‌مدت، کافئین ممکن است باعث افزایش موقتی فشار خون و ضربان قلب شود، به‌ویژه در افرادی که به‌طور منظم قهوه مصرف نمی‌کنند. در افراد عادت‌کرده به قهوه، بدن معمولاً سازگار می‌شود و این اثرات خفیف‌تر خواهند بود.[2]
Shutterstock
کافئین همچنین می‌تواند بر ریتم قلب تأثیر بگذارد، زیرا با سیستم عصبی سمپاتیک در ارتباط است. در برخی افراد، این اثر ممکن است مثبت باشد، اما شواهد علمی در این زمینه پیچیده و متناقض هستند.[3]
تأثیر قهوه بر بیماری‌هایی مانند بیماری عروق کرونر نیز مشخص نیست. در بعضی موارد، مصرف متوسط قهوه می‌تواند خطر نارسایی قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی و پرفشاری خون را کاهش دهد.[4]
فواید احتمالی قهوه برای سلامت قلب
دکتر آدیتیا مانگلا، رئیس بخش قلب در مرکز پزشکی بیمارستان جاماییکا در نیویورک می‌گوید: «برخی مطالعات نشان داده‌اند که نوشیدن یک تا سه فنجان قهوه در روز می‌تواند در کاهش طولانی‌مدت خطرات قلبی‌عروقی و حتی مرگ‌ومیر کلی مؤثر باشد.» این میزان متوسط از مصرف قهوه ممکن است باعث کاهش فشار خون و کلسترول شود و خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی و نارسایی قلبی را کاهش دهد.[4]
عادت به نوشیدن قهوه ممکن است خطر سکته مغزی، به‌ویژه سکته ایسکمیک را نیز کاهش دهد، که در اثر بسته‌شدن مسیر خون‌رسانی به مغز ایجاد می‌شود.[5] زنانی که روزانه سه تا چهار فنجان قهوه می‌نوشند، به‌نظر می‌رسد بیشترین کاهش در خطر کلی سکته مغزی را تجربه می‌کنند.[6]
در نهایت، مصرف قهوه ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را نیز کاهش دهد و هرچه مصرف بیشتر باشد، این کاهش بیشتر خواهد بود.[7] دیابت نوع ۲ یکی از عوامل خطرزای مهم برای بیماری قلبی است.[8]
خطرات احتمالی قهوه برای افراد مبتلا به بیماری قلبی
از سوی دیگر، مصرف قهوه می‌تواند با برخی خطرات برای سلامت قلب همراه باشد.
دکتر مانگلا می‌گوید: «کافئین به‌طور کلی می‌تواند ضربان قلب را افزایش دهد و در برخی افراد باعث بالا رفتن فشار خون شود.» البته این اثرات معمولاً کوتاه‌مدت هستند و از نظر بالینی اهمیت چندانی ندارند.[9] با این حال، برخی افراد با فشار خون بسیار بالا ممکن است در صورت نوشیدن دو فنجان یا بیشتر قهوه در روز، با افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی‌عروقی مواجه شوند.[10]
احتمال دارد که مصرف قهوه بر ریتم قلب نیز اثر بگذارد. برای مثال، نوشیدن قهوه ممکن است احتمال تجربه انقباضات زودرس بطنی را افزایش دهد؛ نوعی آریتمی یا ضربان غیرطبیعی که می‌تواند نشان‌دهندهٔ احتمال نارسایی قلبی باشد.[11][12] دکتر مانگلا اضافه می‌کند: «در زمینه آریتمی‌ها، کافئین می‌تواند باعث احساس تپش قلب شده و حتی برخی ریتم‌های سریع قلبی را تشدید کند.»
در نهایت، مصرف کافئین در نزدیکی زمان خواب ممکن است کیفیت خواب شما را کاهش دهد.[13] مشکلات خواب ارتباط نزدیکی با بیماری‌های قلبی دارند، زیرا خواب ناکافی با عوامل خطر مهمی مانند چاقی، پرفشاری خون و دیابت مرتبط است.[14]
عواملی که می‌توانند تأثیر قهوه بر قلب را تغییر دهند
همهٔ انواع قهوه یکسان نیستند و تأثیر آن بر افراد مختلف نیز متفاوت است. در واقع، عوامل متعددی ممکن است پاسخ بدن به قهوه و تأثیر آن بر سلامت قلب را تحت تأثیر قرار دهند.
دکتر استفلد می‌گوید: «پاسخ هر فرد به کافئین موجود در قهوه ممکن است متفاوت باشد، به‌ویژه از نظر فشار خون یا ریتم قلب، بنابراین نظارت بر واکنش بدنتان با کمک پزشک می‌تواند مفید باشد.»
میزان قهوه‌ای که فرد مصرف می‌کند نیز می‌تواند تأثیر نهایی آن را بر سلامت قلب تغییر دهد، به‌طوری‌که مصرف بیشتر ممکن است از مصرف متوسط مضرتر باشد.[7] دکتر استفلد می‌گوید: «اکثر گروه‌های تخصصی قلب و سلامت عمومی بر این باورند که مصرف سه تا چهار فنجان قهوه در روز معمولاً برای بزرگسالان سالم و حتی کسانی که بیماری قلبی کنترل‌شده دارند، بی‌خطر است.» میزان کافئین موجود در یک فنجان قهوه می‌تواند بسته به نوع، روست و روش دم‌کردن، به‌شدت متفاوت باشد.[15]
نوع قهوه نیز ممکن است مهم باشد. برای مثال، نوشیدن قهوهٔ بدون فیلتر می‌تواند خطر افزایش کلسترول را بیشتر کند، که این خود یک عامل خطر برای بیماری قلبی است.[16] در مقابل، مصرف قهوهٔ فوری، آسیاب‌شده یا بدون کافئین با کاهش خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی همراه بوده است و به‌ویژه نوشیدن قهوهٔ بدون کافئین با کاهش خطر آریتمی ارتباط دارد.[17]
نحوهٔ تهیه قهوه نیز اهمیت دارد. برای مثال، افزودن خامه یا شکر به قهوه می‌تواند کالری و چربی نوشیدنی را افزایش دهد و نمایهٔ کلی سلامت آن را تغییر دهد. دکتر استفلد می‌گوید: «افزودن شکر، شربت یا خامه ممکن است قهوه را از نوشیدنی مفید برای قلب به نوشیدنی مضر تبدیل کند.»
او اضافه می‌کند که ژنتیک نیز می‌تواند در نحوهٔ تأثیرگذاری قهوه بر سلامت قلب نقش داشته باشد، زیرا برخی افراد کافئین را آهسته‌تر متابولیزه می‌کنند و در نتیجه حساسیت بیشتری به آن دارند.
قهوه و بیماری قلبی: توصیه‌های متخصصان
توصیهٔ متخصصان دربارهٔ مصرف قهوه و کافئین در افراد مبتلا به بیماری قلبی متفاوت است.
دکتر مانگلا می‌گوید: «بیمارانی که به کافئین حساس هستند یا دارای برخی آریتمی‌های قلبی خاص هستند، باید از مصرف کافئین پرهیز کنند.»
دکتر استفلد می‌گوید: «افرادی که دچار آریتمی‌هایی مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا تاکی‌کاردی فوق بطنی هستند، ممکن است لازم باشد در مصرف کافئین احتیاط کنند، زیرا گاهی اوقات این ماده می‌تواند باعث تپش یا ضربان سریع قلب شود.»
افرادی که دچار پرفشاری خون شدید و کنترل‌نشده هستند نیز باید با احتیاط عمل کنند. دکتر استفلد می‌گوید: «کسانی که فشار خونشان کنترل نشده است، باید مصرف کافئین را محدود کنند تا فشارشان به سطح مطلوب‌تری برسد.»
اگر نارسایی قلبی دارید، دکتر استفلد توصیه می‌کند با متخصص قلب خود مشورت کنید، زیرا بیشتر دستورالعمل‌ها محدودیتی برای مصرف قهوه قائل نیستند، مگر اینکه علائم بدتر شوند.
فواید بالقوهٔ سلامتی قهوه ممکن است همچنان برای فرد مبتلا به بیماری قلبی صدق کند، به‌ویژه زمانی‌که نوشیدنی بدون افزودن شکر یا خامهٔ پرچرب مصرف شود. دکتر استفلد اشاره می‌کند که خواص ضدالتهابی، محافظت از عروق خونی و کاهش خطر برخی بیماری‌های قلبی از جمله نکات قابل‌توجه در مصرف قهوه است.
اما این به آن معنا نیست که قهوه درمان بیماری قلبی است. دکتر شان هفرون، متخصص قلب پیشگیرانه در مرکز پیشگیری از بیماری‌های قلبی‌عروقی در NYU Langone Heart نیویورک، می‌گوید: «قهوه در مجموع بی‌طرف است. من هرگز به بیماران توصیه نمی‌کنم که به‌خاطر فواید قلبی قهوه بنوشند، و همچنین آن‌ها را از نوشیدن آن نیز منع نمی‌کنم.»
در مجموع، اعتدال در مصرف قهوه برای افراد مبتلا به بیماری قلبی توصیه می‌شود. دکتر مانگلا می‌گوید: «راهنمایی‌های بسیار محدودی وجود دارد، اما توصیهٔ کلی این است که مصرف کافئین به کمتر از ۴۰۰ میلی‌گرم در روز محدود شود، که معادل کمتر از چهار فنجان قهوهٔ دم‌کردهٔ معمولی است.»
چه زمانی باید با پزشک خود صحبت کنید؟
اگر به بیماری قلبی مبتلا هستید و متوجه علائم نگران‌کننده‌ای شدید، دربارهٔ مصرف قهوه با پزشک خود مشورت کنید.
دکتر هفرون می‌گوید: «اگر علائمی دارید که برایتان نگران‌کننده یا غیرمعمول است، دربارهٔ آن با پزشک صحبت کنید. من حدس می‌زنم در اکثر موارد، این علائم ارتباطی با مصرف قهوه نداشته باشند.»
اگر دربارهٔ تأثیر قهوه بر سلامت قلبتان سؤالاتی دارید، حتماً پاسخ خود را از پزشک بگیرید. او می‌تواند برنامه‌ای متناسب با وضعیت شما تهیه کند که شامل نوع خاص بیماری قلبی، داروهای مصرفی و سبک زندگی‌تان باشد.
دکتر استفلد می‌گوید: «کافئین ممکن است با برخی داروها مانند داروهای فشار خون، محرک‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای تیروئیدی تداخل داشته یا اثر آن‌ها را تقویت کند. اگر در این زمینه نگرانی دارید، با پزشک خود مشورت کنید.»
جمع‌بندی
قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است که به‌خاطر اثرات تحریک‌کننده و فواید بالقوه‌اش برای سلامتی شناخته شده است.
مصرف قهوه با برخی خطرات قلبی مانند تغییر در فشار خون، ضربان قلب و ریتم قلب همراه است، بنابراین افرادی که دچار مشکلات قلبی هستند باید به میزان مصرف خود توجه داشته باشند.
عوامل زیادی بر واکنش بدن به قهوه تأثیر می‌گذارند، از جمله حساسیت به کافئین، نوع قهوه، میزان مصرف و شیوهٔ تهیه آن با افزودنی‌هایی مانند شکر و خامه.
برای افرادی که مشکلات قلبی دارند و مایل به نوشیدن قهوه هستند، معمولاً اعتدال توصیه می‌شود، اما بهتر است با پزشک خود مشورت کنند تا با توجه به وضعیت سلامتی، داروهای مصرفی و سبک زندگی‌شان، مناسب‌ترین راه مصرف قهوه را انتخاب کنند.
[su_accordion][su_spoiler title=”منابع علمی”]
[/su_spoiler][/su_accordion]