چطور ضدآفتاب عمل می‌کند؟
ضدآفتاب‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: فیزیکی (معدنی) و شیمیایی، که هر دو با کارایی بالا از پوست در برابر اشعه‌های مضر خورشید محافظت می‌کنند. ضدآفتاب فیزیکی حاوی موادی مانند «زینک اکساید» یا «تیتانیوم دی‌اکساید» است و به‌طور همزمان اشعه‌های خورشید را جذب کرده و منعکس می‌کند، در حالی که ضدآفتاب شیمیایی صرفاً اشعه‌ها را جذب می‌کند و مانع آسیب به پوست می‌شود.
ضدآفتاب با مسدود کردن دو نوع اشعه فرابنفش (UV) از پوست محافظت می‌کند: UVA و UVB. اشعه UVA عامل اصلی پیری زودرس پوست است و حتی از شیشه نیز عبور می‌کند، در حالی که UVB باعث آفتاب‌سوختگی می‌شود اما توسط شیشه مسدود می‌گردد. استفاده از ضدآفتاب با پوشش گسترده (broad-spectrum) تضمین می‌کند که پوست در برابر هر دو نوع اشعه ایمن باقی بماند.
استفاده از ضدآفتاب در هوای سرد یا ابری
لزوم استفاده از ضدآفتاب در تمام طول سال، فارغ از شرایط آب‌و‌هوایی، یکی از مهم‌ترین توصیه‌های متخصصان پوست است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که در روزهای ابری نیازی به استفاده از ضدآفتاب نیست، اما تا ۹۰٪ از اشعه‌های فرابنفش می‌توانند از ابرها عبور کرده و به پوست آسیب برسانند.
در فصل زمستان نیز نباید از ضدآفتاب غافل شد، چرا که اشعه‌های UV قابلیت بازتاب از سطوحی مانند برف، یخ و آب را دارند. این بازتاب می‌تواند میزان مواجهه با اشعه‌های مضر را چندین برابر کند و باعث آسیب مستقیم (از نور آفتاب) و غیرمستقیم (از بازتاب نور) شود.
Cavan Images / Kathleen Carney / Getty Images
استفاده از ضدآفتاب در فضاهای داخلی
از آن‌جایی که اشعه‌های مضر خورشید می‌توانند از شیشه عبور کنند، شما حتی در محیط‌های داخلی مانند خانه، محل کار، مدرسه یا خودرو نیز در معرض آسیب قرار دارید. به همین دلیل، توصیه می‌شود که حتی در داخل ساختمان‌ها نیز از ضدآفتاب استفاده کنید، هرچند نیاز به تمدید آن مانند محیط‌های بیرونی هر دو ساعت نیست.
در محیط داخلی، کافی است هر چهار تا شش ساعت یک‌بار ضدآفتاب را تمدید کنید. با وارد کردن این عادت به روتین روزانه، احتمال فراموش‌کردن استفاده از ضدآفتاب در روزهایی که بیشتر بیرون هستید، کاهش می‌یابد.
آیا ضدآفتاب جلوی تولید ویتامین D را می‌گیرد؟
استفاده از ضدآفتاب می‌تواند تولید ویتامین D در پوست را نسبت به مواجهه مستقیم با نور خورشید کاهش دهد. اما نکته مهم این است که هیچ سطحی از قرارگیری در معرض آفتاب به‌طور ایمن نمی‌تواند ویتامین D مورد نیاز شما را فراهم کند، بدون اینکه خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
انجمن پوست آمریکا توصیه می‌کند که افراد ویتامین D خود را از منابع غذایی به‌جای نور خورشید دریافت کنند. غذاهایی مانند ماهی، قارچ، ماست‌های غنی‌شده و نوشیدنی‌هایی نظیر آب پرتقال یا شیر بادام غنی‌شده و همچنین مکمل‌ها می‌توانند ویتامین D مورد نیاز بدن را تأمین کنند، بدون اینکه به پوست آسیبی وارد شود.
بهترین سطح SPF چیست؟
متخصصان پوست استفاده از ضدآفتاب با SPF 30 یا بالاتر را توصیه می‌کنند. SPF معیاری است برای اندازه‌گیری مقدار اشعه فرابنفشی که باعث آفتاب‌سوختگی روی پوست محافظت‌شده می‌شود، در مقایسه با پوست محافظت‌نشده.
SPF 30 قادر است حدود ۹۷٪ از اشعه‌های خورشید را مسدود کند. SPFهای بالاتر می‌توانند مقدار بیشتری از اشعه‌ها را دفع کنند، اما هیچ ضدآفتابی توانایی مسدود کردن کامل ۱۰۰٪ اشعه UVA یا UVB را ندارد.
با این حال، بیشتر افراد فقط ۲۰ تا ۷۰ درصد از مقدار توصیه‌شده ضدآفتاب را استفاده می‌کنند که تقریباً معادل ۳۰ میلی‌لیتر یا یک اونس برای پوشش کامل پوست در معرض نور است. بنابراین استفاده از SPF ۷۰ یا ۱۰۰ می‌تواند تا حدی این کاستی را جبران کند.
مهم است بدانید که سطح SPF ارتباطی با مدت زمان اثر آن ندارد؛ یعنی حتی اگر از SPF بالا استفاده می‌کنید، باید هر دو ساعت یک‌بار ضدآفتاب را تمدید کنید.
اگر ضدآفتاب را دوست ندارید، این نکات را امتحان کنید
متخصصان پوست معتقدند بهترین ضدآفتاب، همان ضدآفتابی است که شما واقعاً از آن استفاده می‌کنید. ارزشش را دارد که با امتحان کردن برندها و فرمول‌های مختلف، محصولی را پیدا کنید که با پوست شما سازگار باشد و شما را به استفاده روزانه ترغیب کند.
برخی پیشنهادات برای کسانی که ضدآفتاب را دوست ندارند:
- اگر ضدآفتاب شیمیایی روی پوست چسبنده است یا باعث سوزش می‌شود، از نوع فیزیکی استفاده کنید.
- اگر ضدآفتاب فیزیکی روی پوست اثر سفیدی می‌گذارد، از نسخه‌های مینرال رنگی یا شیمیایی استفاده کنید.
- اگر آرایش می‌کنید، از ضدآفتاب‌های پودری یا اسپری مخصوص که قابل استفاده روی آرایش هستند، بهره ببرید.
- اگر پوست مستعد آکنه دارید، به دنبال عبارت “non-comedogenic” روی بسته‌بندی باشید، که یعنی منافذ پوست را نمی‌بندد.
علاوه بر استفاده از ضدآفتاب، تا حد امکان از تابش مستقیم آفتاب دوری کنید. استفاده از لباس‌های ضد UV، کلاه لبه‌دار، عینک آفتابی و پناه گرفتن در سایه، از دیگر راه‌های مؤثر محافظت از پوست است.
جمع‌بندی نکات کلیدی
- ضدآفتاب از آفتاب‌سوختگی، پیری زودرس و سرطان پوست جلوگیری می‌کند.
- هر روز از ضدآفتاب با SPF حداقل ۳۰، با پوشش گسترده و مقاوم در برابر آب استفاده کرده و آن را هر دو ساعت تمدید کنید.
- در تمام فصل‌ها، حتی در روزهای ابری و در فضای بسته نیز از ضدآفتاب استفاده کنید.