تعریف
ترومای بین‌نسلی زمانی اتفاق می‌افتد که چندین نسل از یک خانواده تأثیرات رویدادهای تروماتیک گذشته را احساس کنند. این تأثیرات می‌توانند عاطفی یا فیزیکی باشند.
رویدادهای تروماتیک می‌توانند باورها، رفتارها و سلامت روان یک فرد را تحت تأثیر قرار دهند که این تأثیرات می‌توانند به نسل‌های بعدی منتقل شوند.
برخی تحقیقات نیز نشان می‌دهند که ترومای تجربی می‌تواند تغییرات بیولوژیکی ایجاد کند که بر فعالیت ژن‌ها تأثیر می‌گذارد. افرادی که تجربه‌ی ترومای شدید دارند، می‌توانند این تغییرات را به نسل‌های خود منتقل کنند.
این مقاله به بررسی ترومای بین‌نسلی، نمونه‌های آن، و نحوه‌ی انتقال آن از یک نسل به نسل دیگر می‌پردازد. همچنین نقش اپی‌ژنتیک، نشانه‌های ترومای بین‌نسلی و راه‌های بهبود و پیشگیری از آن را نیز بررسی خواهد کرد.
هشدار محتوا
این مقاله شامل محتوایی است که ممکن است برای برخی از خوانندگان ناراحت‌کننده باشد. لطفاً با احتیاط مطالعه کنید.
ترومای بین‌نسلی چیست؟
ترومای بین‌نسلی که به آن ترومای نسل‌به‌نسل نیز گفته می‌شود، به انتقال تأثیرات تراما از یک نسل به نسل بعدی اطلاق می‌شود.
این مفهوم از تحقیقاتی در دهه ۱۹۶۰ به وجود آمد که بر روی نسل‌های بازماندگان هولوکاست تمرکز داشت. محققان متوجه شدند که در برخی از موارد، فرزندان بازماندگان نسبت به والدین خود تأثیرات آشکارتری از رویدادهای تروماتیک تجربه می‌کردند.
از آن زمان به بعد، تحقیقات به بررسی این مسئله پرداخته است که چرا و چگونه اثرات رویدادهای تروماتیک ممکن است در نسل‌های مختلف ادامه یابد و به رویدادهایی که بر گروه‌های بزرگ یا افراد و خانواده‌های خاص تأثیر می‌گذارند، توجه کرده‌اند.
نمونه‌هایی از ترومای بین‌نسلی
تحقیقات نشان می‌دهند که شرایط مختلف می‌توانند منجر به ترومای بین‌نسلی شوند. برخی از نمونه‌ها عبارتند از:
- برده‌داری، مانند تجارت برده اقیانوس اطلس که در آن حدود ۱۲.۵ میلیون نفر از مردم آفریقا به زور از وطن خود اخراج و به بردگی گرفته شدند.
- استعمارگری، مانند اشغال اراضی که قبلاً توسط جوامع بومی آمریکایی، اقوام نخستین، بومیان استرالیا و مائوری‌های نیوزیلند سکونت داشتند.
- نسل‌کشی، مانند نسل‌کشی کامبوج که منجر به کشته شدن حدود ۲.۱۸ میلیون نفر شد و نسل‌کشی رواندا که باعث کشته شدن ۸۰۰,۰۰۰ نفر شد.
- آوارگی و زندانی شدن، مانند زندانی شدن ۱۱۰,۰۰۰ آمریکایی ژاپنی در اردوگاه‌های بازداشت در طول جنگ جهانی دوم.
- جنگ
- نژادپرستی و سرکوب سیستماتیک
- بلایای طبیعی
- قحطی
همچنین، تجربیاتی که بر افراد و خانواده‌ها تأثیر می‌گذارند نیز ممکن است منجر به ترومای بین‌نسلی شوند.
تحقیقات سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهند که افرادی که تجربیات کودکی منفی (ACEs) را پشت سر می‌گذارند، ممکن است اثرات آن را به فرزندان خود منتقل کنند. ACEs می‌تواند شامل مواردی چون:
- تجربه یا شاهد بودن خشونت
- تجربه غفلت یا سوءاستفاده
- اقدام به خودکشی یا مرگ یک عضو خانواده به دلیل خودکشی
- بزرگ شدن در خانه‌ای با بی‌ثباتی، مصرف مواد مخدر یا مشکلات سلامت روان
چگونه ترومای بین‌نسلی از نسلی به نسل بعد منتقل می‌شود؟
مکانیزم‌های مختلفی وجود دارند که از طریق آن‌ها ترومای بین‌نسلی ممکن است نسل‌های بعدی را تحت تأثیر قرار دهد. این مکانیزم‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
علائم ترومای والدین
تحقیقات نشان می‌دهند که علائم ترومای یک والدین یا مراقب می‌تواند به انتقال اثرات تراما به فرزندان کمک کند.
علائم ترومای یک والد، مانند افسردگی، اضطراب و استفاده از مواد مخدر، ممکن است به نوبه خود به کودک آسیب وارد کند. این علائم می‌توانند بر توانایی‌های والد در مراقبت از کودک تأثیر بگذارند و برای کودکان مشاهده آن‌ها ترسناک و گیج‌کننده باشد.
ترومای دست‌دوم
یاد گرفتن اینکه اعضای خانواده تجربه‌ی تراما داشته‌اند، می‌تواند به ترومای دست‌دوم منجر شود. این زمانی است که فرد از شنیدن رویدادهایی که برای دیگران اتفاق افتاده‌اند، دچار پریشانی می‌شود.
در برخی موارد، افرادی که اعضای خانواده‌شان تجربه‌ی تراما داشته‌اند، ممکن است نگران تکرار آن رویدادها شوند.
آن‌ها ممکن است تجربیات زندگی خود را در مقایسه با آن‌ها کوچک بشمارند و احساس گناه، اضطراب، مراقبت زیاد و دیگر علائم را تجربه کنند.
سبک‌های تربیتی
ترومای تجربی می‌تواند بر شیوه‌ی تربیت فرزندان تأثیر بگذارد. در نتیجه، این موضوع می‌تواند به ترومای بین‌نسلی کمک کند.
افرادی که رویدادهای تروماتیک را تجربه کرده‌اند، ممکن است مکانیسم‌های مقابله‌ای مبتنی بر ترس را توسعه دهند که به آن‌ها در زنده ماندن در آن رویدادها کمک کرده‌اند، اما بعداً می‌تواند آسیب‌زننده شود. انتقال این رفتارها به فرزندان می‌تواند به آسیب روانی و اجتماعی منجر شود.
به عنوان مثال، افرادی که در محیط‌های خطرناک بزرگ شده‌اند ممکن است برای بقا احساسات خود را پنهان کنند و از درخواست کمک خودداری کنند.
اگرچه این رفتارها ممکن است به آن‌ها کمک کرده باشد تا از گذشته‌ی تروماتیک خود زنده بمانند، اما ایجاد چنین رفتارهایی در نسل‌های بعدی می‌تواند منجر به عدم دریافت حمایت لازم در زندگی خودشان شود و آن‌ها را در معرض آسیب‌های بیشتر قرار دهد.
عوامل محیطی
چندین نسل ممکن است به دلیل تأثیرات مداوم یک تجربه‌ی تروماتیک بر محیط خانواده، دچار پریشانی روانی شوند.
به عنوان مثال، سرکوب یک گروه اجتماعی می‌تواند به نابرابری‌های مالی منجر شود. این مسئله موجب افزایش فقر در گروه آسیب‌دیده می‌شود و دسترسی به مراقبت‌های سلامت روان را دشوارتر می‌کند. این می‌تواند به چرخه‌ای از مشکلات سلامت روان منجر شود.
ترومای بین‌نسلی و اپی‌ژنتیک
اپی‌ژنتیک به چگونگی تغییرات وراثتی DNA اشاره دارد که می‌تواند بر عملکرد و فعالیت ژن‌ها تأثیر بگذارد. این تغییرات DNA را به خودی خود تغییر نمی‌دهند، اما می‌توانند بر فعال یا غیرفعال شدن برخی از ژن‌ها تأثیر بگذارند.
دانشمندان بر این باورند که تجربیات تروماتیک ممکن است تغییرات بیولوژیکی ایجاد کنند که به این تغییرات ژنتیکی منجر شوند. تحقیقات اولیه بر روی محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) متمرکز بود که سیستم اصلی پاسخ استرس بدن است.
پاسخ‌های تروماتیک ممکن است بر محور HPA تأثیر بگذارند، که منجر به کاهش سطح کورتیزول و افزایش حساسیت گیرنده‌های گلوکورتیکوئید (GR) می‌شود. حساسیت GR بر واکنش‌های فیزیولوژیکی مختلف تأثیر می‌گذارد.
دانشمندان دریافته‌اند که فرزندان افرادی که ترومای شدیدی را تجربه کرده‌اند، معمولاً این ویژگی‌های محور HPA را نشان می‌دهند، حتی بدون تجربه مستقیم تراما.
تحقیقات در زمینه‌ی اینکه این تغییرات چگونه بر افراد تأثیر می‌گذارند و چگونه ژن‌های آن‌ها با اثرات محیطی ترومای بین‌نسلی تعامل دارند، همچنان ادامه دارد.
نشانه‌های ترومای بین‌نسلی
ترومای بین‌نسلی ممکن است به روش‌های مختلفی در هر خانواده ظاهر شود. برخی از نشانه‌ها و علائم بالقوه عبارتند از مشکلات سلامت روان که چندین نسل را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مانند:
- اضطراب
- افسردگی
- بی‌حسی عاطفی
- تنظیم‌ناپذیری عاطفی
- کابوس‌ها
- مشکلات خواب
- فاجعه‌سازی
- مراقبت زیاد
- عزت نفس پایین
- احساس گناه
- ناراحتی عاطفی
- استفاده از مواد مخدر
- مشکلات اجتماعی و روابطی
همه اعضای یک خانواده ممکن است به یک شکل به ترومای بین‌نسلی واکنش نشان ندهند. برخی ممکن است آثار بیشتری از این تأثیرات را نشان دهند یا آن‌ها را به طرق مختلف تجربه کنند.
ترومای بین‌نسلی که بر گروه‌ها و جوامع بزرگ‌تر تأثیر می‌گذارد، همچنین می‌تواند موجب ایجاد:
- باورها، نگرش‌ها یا تعصبات آسیب‌زننده در مورد خود یا دیگران
- کوچک‌کردن مشکلات کنونی نسبت به ترومای قبلی
- اضطراب در مورد احتمال تکرار تراما که می‌تواند بر رفتار تأثیر بگذارد
- شبیه‌سازی بیش از حد با والدین یا پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها
- بی‌ارتباطی با تاریخ، فرهنگ یا ریشه‌های خود شود
چگونه از ترومای بین‌نسلی درمان کنیم
درمان ترومای بین‌نسلی می‌تواند به اشکال مختلفی انجام شود. رویکردهای مختلف ممکن است برای نسل‌ها و اعضای خانواده‌های مختلف مفید باشند.
برای مثال، برخی از اعضای خانواده ممکن است در برابر درمان یا صحبت کردن در مورد رویداد مقاوم باشند، در حالی که دیگران مشتاق به این کار هستند. همچنین برخی از اعضای خانواده ممکن است برای شرکت در بحث‌های خاصی خیلی جوان باشند.
یک متخصص سلامت روان که تجربه کمک به افراد مبتلا به ترومای بین‌نسلی را دارد، می‌تواند رویکردهایی مناسب برای سن و آگاهی فرهنگی پیشنهاد دهد.
برخی از رویکردها برای درمان ترومای بین‌نسلی عبارتند از:
- درمان فردی: روان‌درمانی با آگاهی از تاریخچه ترومای فرد یا خانواده، و تأثیرات فرهنگی آن می‌تواند به افراد کمک کند تا با ترومای دست‌اول و ترومای ارثی مقابله کنند.
- درمان خانواده یا برنامه‌های حمایت: درمان خانواده یا برنامه‌های حمایتی می‌توانند به افراد کمک کنند تا ارتباطات قوی‌تری با یکدیگر برقرار کنند یا نسل‌های جدیدتر را در درک نسل‌های قبلی یاری کنند.
- ارتباط با تاریخ: برخی از افراد ممکن است از طریق یادگیری بیشتر در مورد تاریخ شخصی یا فرهنگی خود به ارتباط با آن کمک کنند. برای مثال، افراد ممکن است درخت خانواده خود را ایجاد کنند.
- مراقبت از خود: انجام فعالیت‌های مراقبتی مانند ذهن‌آگاهی، ورزش و دیگر فعالیت‌های پرورش‌دهنده می‌تواند به فرد کمک کند تا از ترومای خود بهبود یابد.
پیشگیری از ترومای بین‌نسلی
اگرچه یک فرد نمی‌تواند ژنتیک خود را تغییر دهد یا اتفاقات گذشته را جبران کند، می‌تواند اقداماتی انجام دهد تا اثرات ترومای بین‌نسلی را بر خود و فرزندانش کاهش دهد.
این اقدامات شامل:
- شناسایی اثرات ترومای بین‌نسلی: آگاهی از ترومای گذشته و نام‌برداری از علت آن می‌تواند به فرد کمک کند تا متوجه شود چگونه بر خود و اعضای خانواده‌اش تأثیر می‌گذارد.
- جستجوی کمک: با پرداختن به باورها و رفتارهای غیر مفید مرتبط با ترومای افراد از طریق درمان، می‌توان از انتقال آن‌ها به نسل‌های بعد جلوگیری کرد.
- ارتباط باز و مناسب با سن: توضیح دادن ترومای خانوادگی یا شخصی به روشی باز و حمایتگر می‌تواند کمک کند تا کودکان ارتباط بهتری با تاریخ خود برقرار کنند.
- تشویق به ابراز احساسات: ایجاد فضایی امن و حمایتی برای کودکان تا سؤالاتی درباره ترومای خانوادگی گذشته بپرسند و احساسات خود را بیان کنند، می‌تواند به پایان دادن به چرخه‌های ناسالم پنهان‌سازی، شرم و گناه کمک کند.
خلاصه
ترومای بین‌نسلی زمانی رخ می‌دهد که اثرات رویدادهای تروماتیک از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. این انتقال تراما می‌تواند از طریق تغییرات ژنتیکی و محیطی اتفاق بیفتد.
محققان ترومای بین‌نسلی را در جوامع کامل مشاهده کرده‌اند، مانند جوامعی که تحت تأثیر جنگ، نسل‌کشی و سرکوب قرار گرفته‌اند. اما تجربیات فردی نیز مانند سوءاستفاده یا غفلت می‌تواند اثرات آن را بر نسل‌های بعدی داشته باشد.
ترومای بین‌نسلی می‌تواند به شیوه‌های مختلفی بروز کند. برخی اعضای خانواده ممکن است نشانه‌های کمتری از پریشانی نشان دهند، در حالی که دیگران تأثیرات بیشتری را احساس می‌کنند. درصد بالای مشکلات سلامت روان، استفاده از مواد مخدر، یا چرخه‌های سوءاستفاده در یک خانواده یا جامعه می‌تواند نشانه‌هایی از ترومای بین‌نسلی باشد.
با این حال، اثرات ترما قابل درمان است. افراد می‌توانند اقداماتی برای مراقبت از سلامت روان خود انجام دهند و خطرات آن را برای نسل‌های آینده کاهش دهند.
https://www.medicalnewstoday.com/articles/intergenerational-trauma