سندرم قلب شکسته در مردان دو برابر بیشتر از زنان می‌تواند منجر به مرگ شود، طبق یافته‌های یک پژوهش جدید
بر اساس پژوهش جدیدی که انجام شده، «سندرم قلب شکسته» یا همان کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو که معمولاً در زنان شایع‌تر است، ممکن است در مردان بسیار خطرناک‌تر باشد و احتمال مرگ در آن‌ها به طور چشمگیری بیشتر باشد.
در این مطالعه، پژوهشگران هشدار می‌دهند که این بیماری برخلاف ظاهر نسبتاً خوش‌خیم خود، می‌تواند با خطرات جدی مانند مرگ و عوارض مهم قلبی همراه باشد. نکته جالب‌توجه این است که هرچند بیشتر موارد تشخیص داده‌شده مربوط به زنان است، اما مردانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، معمولاً پیش‌آگهی بدتری دارند. این وضعیت بیانگر آن است که عواملی مرتبط با جنسیت ممکن است نقش مهمی در شدت بیماری و نتایج آن داشته باشند، اما هنوز دلایل دقیق این تفاوت مشخص نیست.
به‌علاوه، بررسی‌های این مطالعه که در طول یک بازه زمانی پنج‌ساله انجام شده، نشان می‌دهد که نرخ مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری به‌رغم پیشرفت‌های درمانی، بهبودی قابل‌توجهی نداشته است.
دکتر محمدرضا موحد، متخصص قلب مداخله‌ای و استاد پزشکی بالینی در مرکز قلب سارور دانشگاه آریزونا در توسان، در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت:
«ما از اینکه نرخ مرگ‌ومیر در سندرم تاکوتسوبو نسبتاً بالا باقی مانده و در طول این پنج سال تغییر چشمگیری نداشته، شگفت‌زده شدیم. همچنین نرخ عوارض بیمارستانی نیز بالا بود.»
وی ادامه داد: «ادامه‌ی نرخ بالای مرگ‌ومیر هشداردهنده است و نشان می‌دهد که نیاز به پژوهش‌های بیشتر برای یافتن درمان‌های بهتر و رویکردهای درمانی نوین وجود دارد.»
سندرم تاکوتسوبو، که معمولاً با عنوان سندرم قلب شکسته شناخته می‌شود، یک بیماری موقتی قلبی است که اغلب بر اثر افزایش ناگهانی هورمون‌های استرس‌زا در بدن به وجود می‌آید. این وضعیت معمولاً پس از تجربه‌های عاطفی یا جسمی شدید، مانند فوت یکی از عزیزان یا وقوع یک تصادف، بروز می‌کند. این افزایش ناگهانی هورمون‌های استرس باعث تضعیف و گشاد شدن بخشی از بطن چپ قلب می‌شود که در نتیجه، عملکرد پمپاژ مؤثر قلب کاهش می‌یابد.
مطالعه‌ای که در تاریخ ۱۴ مه در نشریه Journal of the American Heart Association منتشر شده، دیدگاه‌های جدیدی درباره شیوع این بیماری قلبی فراهم می‌کند، هرچند همچنان پرسش‌های بی‌پاسخ فراوانی درباره آن باقی مانده است.
دکتر آبها خاندلوال، متخصص قلب و استاد پزشکی در دانشگاه استنفورد که در این پژوهش دخالتی نداشته، اظهار داشت:
«این نتایج می‌تواند فرضیه‌ساز باشد. اما ما هنوز اطلاعات کافی درباره اینکه کدام بیماران قرار است نوع وخیم‌تری از این بیماری را تجربه کنند، نداریم.»
بیماری‌ای که زنانه تلقی می‌شود اما مردان بیشتر از آن می‌میرند
پژوهشگران برای این مطالعه از بانک اطلاعاتی National Inpatient Sample (NIS) استفاده کردند که شامل داده‌های بستری‌شدن در بیمارستان به‌صورت ناشناس است. آن‌ها موارد سندرم تاکوتسوبو را در بازه زمانی ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ بررسی کردند.
در این بازه زمانی، تقریباً ۲۰۰ هزار مورد از این بیماری شناسایی شد که زنان ۸۳ درصد از کل بیماران را تشکیل می‌دادند—یافته‌ای که با داده‌های قبلی نیز همخوانی دارد.
میانگین سنی بیماران مبتلا به این سندرم ۶۷ سال بود. همچنین، در داده‌ها الگوهای جمعیتی مشخصی دیده شد: حدود ۸۰ درصد موارد در بیماران سفیدپوست تشخیص داده شده بود که می‌تواند حاکی از تفاوت‌های نژادی در شیوع یا میزان تشخیص این بیماری باشد.
اگرچه مردان بخش کوچک‌تری از بیماران را تشکیل می‌دادند، اما احتمال مرگ آن‌ها بیش از دو برابر بود: ۱۱.۲ درصد در برابر ۵.۵ درصد در زنان.
این مطالعه قادر نبود دلایل این تفاوت در مرگ‌ومیر را به‌صورت قطعی مشخص کند، چراکه طراحی آن به‌صورت مشاهده‌ای و گذشته‌نگر بوده و فقط امکان شناسایی ارتباط‌ها را می‌دهد، نه اثبات علت و معلول.
دکتر خاندلوال پیشنهاد می‌دهد که شاید تصور عمومی از این بیماری به‌عنوان یک بیماری «زنانه» بتواند در نتایج بدتر مردان نقش داشته باشد.
او گفت:
«وقتی یک بیماری همان‌طور که انتظار داریم ظاهر می‌شود، بیماران معمولاً خوب پیش می‌روند. اما آن دسته از بیماران که الگوی متفاوتی دارند، معمولاً نتایج بدتری دارند. در گذشته بیماری عروق کرونر به‌عنوان بیماری مردانه در نظر گرفته می‌شد. بنابراین وقتی زنان با حمله قلبی به بیمارستان می‌آمدند، معمولاً پیش‌آگهی بدتری داشتند. حالا این وضعیت معکوس آن است.»
همچنین مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به سندرم تاکوتسوبو اغلب همزمان با بیماری‌های قلبی دیگری نیز مواجه‌اند. شایع‌ترین عوارض قلبی گزارش‌شده عبارت بودند از:
- نارسایی احتقانی قلب (۳۶٪ از موارد)
- فیبریلاسیون دهلیزی (۲۱٪)
- شوک کاردیوژنیک (۷٪)
- سکته مغزی (۵٪)
نرخ کلی مرگ‌ومیر در میان بیماران مبتلا به سندرم تاکوتسوبو ۶.۵۸ درصد بود، در حالی‌که این عدد در میان سایر بیماران ۲.۴۱ درصد گزارش شد. این نشان می‌دهد که افراد مبتلا به تاکوتسوبو تقریباً سه برابر بیشتر در معرض مرگ هستند.
با این حال، سندرم تاکوتسوبو به‌طور کلی یک بیماری موقتی محسوب می‌شود. بیشتر بیماران در مدت حدود دو ماه بهبود پیدا می‌کنند و خطر بازگشت آن پایین است.
با این وجود، طراحی مطالعه و وجود همزمان چند بیماری جدی در این بیماران، تحلیل علل واقعی مرگ‌ومیر بالا در آن‌ها را دشوار می‌سازد.
دکتر خاندلوال می‌گوید:
«این مطالعه اطلاعات دقیقی درباره ویژگی‌های بالینی بیماران ارائه نمی‌دهد. این افراد به‌شدت بیمار بوده‌اند و ممکن است بیماری‌های همزمانی وجود داشته که بر مرگ‌ومیر آن‌ها تأثیر گذاشته است. بنابراین بسیار سخت است که دقیقاً بگوییم چه عاملی باعث این مرگ‌ومیر شده است.»
نویسندگان مقاله نیز خود اذعان دارند که افزایش مشاهده این سندرم در طی مطالعه، ممکن است به دلیل افزایش آگاهی پزشکان از این بیماری باشد. به‌عبارت دیگر، پیش‌تر شاید همین وضعیت به‌عنوان نوعی از سندرم کرونری حاد شناخته می‌شد و اکنون به درستی به‌عنوان تاکوتسوبو طبقه‌بندی می‌شود.
چه چیزی باعث «شکستن قلب» می‌شود؟
اگرچه تاکنون پژوهش‌های زیادی انجام شده، اما هنوز علت دقیق بروز سندرم تاکوتسوبو به‌طور کامل مشخص نشده است. با این حال، دلیل نام‌گذاری آن به‌عنوان «سندرم قلب شکسته» به‌خوبی قابل درک است، چرا که اغلب پس از ضربه‌های عاطفی شدید یا شوک ناگهانی رخ می‌دهد.
دکتر خاندلوال در دوران طبابت خود بارها با این وضعیت روبرو شده، از جمله در یک مورد که مادربزرگی به دنبال ترسیدن ناگهانی از نوه‌ی خردسالش به این بیماری مبتلا شد.
سالانه حدود ۲ تا ۳ درصد از بیمارانی که با علائم سندرم کرونری حاد به بیمارستان مراجعه می‌کنند، مبتلا به تاکوتسوبو هستند. در میان زنان این نرخ تا ۵ تا ۶ درصد نیز می‌رسد. با این حال، احتمال دارد که میزان واقعی وقوع این بیماری بالاتر باشد، زیرا اغلب به درستی تشخیص داده نمی‌شود.
علائم تاکوتسوبو در ابتدا شبیه به حمله قلبی است و شامل موارد زیر می‌شود:
- درد ناگهانی در قفسه سینه
- تنگی نفس
- سرگیجه
- تعریق سرد
- تپش قلب
برای تشخیص سندرم تاکوتسوبو، پزشک ابتدا باید انسداد عروق کرونر را با استفاده از آنژیوگرافی رد کند. سپس با تصویربرداری‌های تکمیلی مانند اکوکاردیوگرافی، اختلالات عملکردی در بطن چپ قلب را بررسی می‌کند.
هرچند اغلب علت بیماری، ناراحتی‌های شدید احساسی مانند سوگ پس از فوت عزیزان است، اما این سندرم می‌تواند پس از ضربات جسمی نظیر تصادفات رانندگی یا جراحی‌های بزرگ نیز رخ دهد. به همین دلیل، به آن گاهی «کاردیومیوپاتی ناشی از استرس» نیز گفته می‌شود.
پژوهشگران هنوز به درک کامل مکانیسم‌های زیربنایی این بیماری نرسیده‌اند. یکی از نظریه‌های اصلی این است که در واکنش به یک شوک حاد، قلب با حجم زیادی از کاتکول‌آمین‌ها مانند نوراپی‌نفرین و اپی‌نفرین بمباران می‌شود. این هورمون‌های استرس باعث ایجاد اختلال موقت در عملکرد بطن چپ قلب می‌شوند.
ماهیت غیرشایع و غیرقابل‌پیش‌بینی این بیماری پیشگیری از آن را دشوار می‌سازد.
دکتر خاندلوال تأکید می‌کند:
«ما هنوز نمی‌دانیم چه کسی در چه شرایطی ممکن است به این بیماری مبتلا شود. آیا آستانه‌ای برای استرس وجود دارد؟ نمی‌دانیم. همچنین در میان مبتلایان، نمی‌توان پیش‌بینی کرد که چه کسی ممکن است نوع بدخیم‌تری از بیماری را تجربه کند.»