اسکیزوفرنی یک اختلال روانی جدی است که در آن افراد واقعیت را به طور غیرعادی تفسیر می کنند. اسکیزوفرنی ممکن است منجر به ترکیبی از توهم، هذیان، و تفکر و رفتار بسیار بی نظم شود که عملکرد روزانه را مختل می کند و می تواند ناتوان کننده باشد.
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نیاز به درمان مادام العمر دارند. درمان زودهنگام ممکن است به کنترل علائم قبل از ایجاد عوارض جدی کمک کند و ممکن است به بهبود چشم‌انداز بلندمدت کمک کند.
اسکیزوفرنی شامل طیفی از مشکلات در تفکر (شناخت)، رفتار و احساسات است. علائم و نشانه ها ممکن است متفاوت باشد، اما معمولا شامل هذیان، توهم یا گفتار نامنظم است و منعکس کننده یک اختلال در توانایی عملکرد است. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- توهمات اینها باورهای نادرستی هستند که بر اساس واقعیت نیستند. به عنوان مثال، شما فکر می کنید که مورد آزار و اذیت قرار گرفته اید. حرکات یا نظرات خاصی به سمت شما می شود. توانایی یا شهرت استثنایی دارید. شخص دیگری عاشق شماست؛ یا یک فاجعه بزرگ در شرف وقوع است. هذیان در اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی رخ می دهد.
- توهمات اینها معمولاً شامل دیدن یا شنیدن چیزهایی هستند که وجود ندارند. با این حال، برای فرد مبتلا به اسکیزوفرنی، آنها قدرت و تأثیر کامل یک تجربه عادی را دارند. توهم می تواند در هر یک از حواس باشد، اما شنیدن صداها شایع ترین توهم است.
- تفکر آشفته (گفتار). تفکر آشفته از گفتار نامنظم استنتاج می شود. ارتباط مؤثر ممکن است مختل شود و پاسخ به سؤالات ممکن است تا حدی یا کاملاً نامرتبط باشد. به ندرت، گفتار ممکن است شامل کنار هم قرار دادن کلمات بی معنی باشد که قابل درک نیستند، که گاهی اوقات به عنوان سالاد کلمه شناخته می شود.
- رفتار حرکتی بسیار نامنظم یا غیرطبیعی. این ممکن است به طرق مختلفی نشان داده شود، از حماقت کودکانه تا آشفتگی غیرقابل پیش بینی. رفتار بر روی یک هدف متمرکز نیست، بنابراین انجام وظایف دشوار است. رفتار می تواند شامل مقاومت در برابر دستورالعمل ها، وضعیت نامناسب یا عجیب و غریب، عدم پاسخ کامل یا حرکت بی فایده و بیش از حد باشد.
- علائم منفی این به کاهش یا عدم توانایی برای عملکرد طبیعی اشاره دارد. به عنوان مثال، فرد ممکن است بهداشت شخصی را نادیده بگیرد یا به نظر بیاید که احساسات ندارد (تماس چشمی برقرار نمی کند، حالات صورت را تغییر نمی دهد یا یکنواخت صحبت می کند). همچنین، فرد ممکن است علاقه خود را به فعالیت های روزمره از دست بدهد، از نظر اجتماعی کناره گیری کند یا توانایی تجربه لذت را نداشته باشد.
علائم می توانند در طول زمان، با دوره های بدتر شدن و بهبودی علائم، از نظر نوع و شدت متفاوت باشند. برخی از علائم ممکن است همیشه وجود داشته باشد.
در مردان، علائم اسکیزوفرنی معمولا از اوایل تا اواسط دهه ۲۰ شروع می شود. در زنان، علائم معمولا در اواخر دهه ۲۰ شروع می شود. تشخیص اسکیزوفرنی در کودکان غیرمعمول و برای افراد بالای ۴۵ سال نادر است.
علائم در نوجوانان
علائم اسکیزوفرنی در نوجوانان مشابه علائم بزرگسالان است، اما تشخیص این بیماری ممکن است دشوارتر باشد. این ممکن است تا حدی به این دلیل باشد که برخی از علائم اولیه اسکیزوفرنی در نوجوانان برای رشد معمولی در دوران نوجوانی رایج است، مانند:
- کناره گیری از دوستان و خانواده
- کاهش عملکرد در مدرسه
- مشکل خواب
- تحریک پذیری یا خلق افسرده
- کمبود انگیزه
همچنین، مصرف مواد تفریحی، مانند ماری جوانا، مت آمفتامین ها یا ال اس دی، گاهی اوقات می تواند علائم و نشانه های مشابهی ایجاد کند.
در مقایسه با علائم اسکیزوفرنی در بزرگسالان، نوجوانان ممکن است:
- کمتر دچار توهم می شوند
- احتمال توهمات بصری بیشتر است
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب نمی دانند که مشکلات آنها ناشی از یک اختلال روانی است که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. بنابراین اغلب بر عهده خانواده یا دوستان است که از آنها کمک بگیرند.
کمک به فردی که ممکن است اسکیزوفرنی داشته باشد
اگر فکر می کنید فردی که می شناسید ممکن است علائم اسکیزوفرنی را داشته باشد، در مورد نگرانی های خود با او صحبت کنید. اگرچه نمی‌توانید کسی را مجبور کنید که به دنبال کمک حرفه‌ای باشد، می‌توانید تشویق و حمایت کنید و به فرد مورد علاقه خود کمک کنید تا یک پزشک واجد شرایط یا متخصص سلامت روان پیدا کند.
اگر فرد مورد علاقه شما برای خود یا دیگران خطری ایجاد می کند یا نمی تواند غذا، لباس یا سرپناه خود را تهیه کند، ممکن است لازم باشدبه امدادگران اورژانس تماس بگیرید تا فرد مورد علاقه شما توسط یک متخصص سلامت از نظر روانی ارزیابی شود.
در برخی موارد ممکن است نیاز به بستری شدن اورژانسی باشد. قوانین مربوط به تعهد غیر ارادی برای درمان سلامت روان بر اساس کشورها متفاوت است. شما می توانید برای جزئیات بیشتر با آژانس های سلامت روان محلی یا ادارات پلیس در منطقه خود تماس بگیرید.
افکار و رفتار خودکشی
افکار و رفتار خودکشی در میان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی رایج است. اگر عزیزی دارید که در خطر اقدام به خودکشی است یا اقدام به خودکشی کرده است، مطمئن شوید که کسی در کنار آن شخص می ماند. فوراً با شماره اضطراری محلی خود تماس بگیرید. یا اگر فکر می کنید می توانید با خیال راحت این کار را انجام دهید، فرد را به نزدیکترین اورژانس بیمارستان ببرید.
علل
مشخص نیست که چه چیزی باعث اسکیزوفرنی می شود، اما محققان معتقدند که ترکیبی از ژنتیک، شیمی مغز و محیط در ایجاد این اختلال نقش دارند.
مشکلات مربوط به برخی مواد شیمیایی طبیعی مغز، از جمله انتقال دهنده های عصبی به نام دوپامین و گلوتامات، ممکن است به اسکیزوفرنی کمک کند. مطالعات تصویربرداری عصبی تفاوت هایی را در ساختار مغز و سیستم عصبی مرکزی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نشان می دهد. در حالی که محققان در مورد اهمیت این تغییرات مطمئن نیستند، آنها نشان می دهند که اسکیزوفرنی یک بیماری مغزی است.
عوامل خطر
اگرچه علت دقیق اسکیزوفرنی شناخته نشده است، به نظر می رسد برخی عوامل خطر ابتلا به اسکیزوفرنی یا شروع آن را افزایش می دهند، از جمله:
- داشتن سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی
- برخی از عوارض بارداری و زایمان، مانند سوء تغذیه یا قرار گرفتن در معرض سموم یا ویروس ها که ممکن است بر رشد مغز تأثیر بگذارد.
- مصرف داروهای تغییر دهنده ذهن (روان گردان یا روانگردان) در دوران نوجوانی و جوانی
عوارض
اسکیزوفرنی در صورت درمان نشدن می‌تواند منجر به مشکلات شدیدی شود که هر بخش از زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عوارضی که اسکیزوفرنی ممکن است ایجاد کند یا با آنها همراه باشد عبارتند از:
- خودکشی، اقدام به خودکشی و افکار خودکشی
- اختلالات اضطرابی و اختلال وسواس اجباری (OCD)
- افسردگی
- سوء مصرف الکل یا سایر داروها، از جمله نیکوتین
- ناتوانی در کار یا حضور در مدرسه
- مشکلات مالی و بی خانمانی
- ایزوله سازی اجتماعی
- مشکلات بهداشتی و پزشکی
- قربانی شدن
- رفتار پرخاشگرانه، اگرچه غیر معمول است
جلوگیری
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از اسکیزوفرنی وجود ندارد، اما رعایت برنامه درمانی می تواند به جلوگیری از عود یا بدتر شدن علائم کمک کند. علاوه بر این، محققان امیدوارند که یادگیری بیشتر در مورد عوامل خطر اسکیزوفرنی به تشخیص و درمان زودتر منجر شود.