آفرودیزیاک چیست؟
آفرودیزیاک به هر ماده یا خوراکیای گفته میشود که میل جنسی را افزایش داده یا عملکرد جنسی را بهبود میبخشد، اما دادههای علمی درباره اثربخشی و ایمنی آنها محدود است.¹
اگرچه این واژه در فرهنگهای مختلف ریشهدار است، اما بسیاری از باورهای رایج درباره تأثیر این مواد هنوز بهطور کامل در پژوهشهای انسانی اثبات نشدهاند و نیازمند مطالعات بالینی بیشتری هستند.
انواع آفرودیزیاک
پژوهشگران، آفرودیزیاکها را بر اساس اثرات جنسی آنها به سه دسته اصلی تقسیم کردهاند. این دستهبندی شامل موادی میشود که:
- توانمندی جنسی مانند شدت نعوظ را افزایش میدهند
- لذت جنسی را تقویت میکنند
- میل جنسی را افزایش میدهند
علاوه بر این، میتوان آفرودیزیاکها را بر اساس نوع ماده نیز طبقهبندی کرد. برخی از رایجترین انواع آنها عبارتاند از:¹

d3sign / Getty images
- خوراکیهایی مانند شکلات، صدف خام، و عسل
- مکملهای گیاهی مانند تریبولوس، ماکا یا جینسینگ
- داروهای تجویزی مانند ویاگرا
اثرات آفرودیزیاکها
آفرودیزیاکها با افزایش توانمندی جنسی مانند تقویت نعوظ، همچنین افزایش میل جنسی و لذت هنگام رابطه جنسی، اثر خود را اعمال میکنند. این فرآیند از طریق چندین مکانیسم مختلف انجام میشود:²
- افزایش جریان خون: موادی که توان جنسی را تقویت میکنند، اغلب از طریق افزایش گشادشدن عروق (وازودیلاتاسیون) عمل میکنند، که به معنی افزایش جریان خون به نقاط خاصی از بدن مانند آلت تناسلی است.
- تسهیل روانسازی و افزایش حساسیت: موادی که لذت جنسی را تقویت میکنند، از طریق مرطوبکردن ناحیه تناسلی و بالا بردن حساسیت عمل میکنند.
- تأثیر بر هورمونها: برخی مواد از طریق افزایش هورمونهایی مانند تستوسترون و استروژن و همچنین اثرگذاری بر انتقالدهندههای عصبی مانند دوپامین و سروتونین، میل جنسی را افزایش میدهند.
آیا آفرودیزیاکها واقعاً مؤثر هستند؟
دادههای علمی برای اثبات اثربخشی بیشتر آفرودیزیاکها بسیار محدود است.¹³ برخی تحقیقات حاکی از آناند که برخی خوراکیها مانند سیب و پسته ممکن است سلامت جنسی را بهبود ببخشند.⁴⁵
با این حال، نتایج اغلب مطالعات در مراحل اولیه است و نمیتوان آنها را بهعنوان شواهد قطعی قلمداد کرد.
اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) مکملهای گیاهی یا گیاهان دارویی را تحت نظارت قرار نمیدهد، بنابراین نمیتوان صحت، ایمنی یا اثربخشی ادعاشده درباره ترکیبات این محصولات را تأیید کرد.⁶
این موضوع ریسک مصرف فرآوردههایی را که ممکن است حاوی ترکیبات ناشناخته یا غلظتهای خطرناک باشند، افزایش میدهد.
برخی داروها وجود دارند که توسط FDA برای بهبود تجربه جنسی تأیید شدهاند، مانند سیلدنافیل (ویاگرا). با این حال، بسیاری از داروهایی که بهعنوان تقویتکننده عملکرد جنسی تبلیغ میشوند، تأییدیه رسمی ندارند و ممکن است ترکیبات پنهان یا دوزهای خطرناک داشته باشند.⁷
مصرف همزمان این مکملها یا داروها با داروهای فعلی شما ممکن است منجر به تداخل دارویی شود.⁸ به همین دلیل، مشورت با پزشک پیش از استفاده از هرگونه مکمل یا داروی جدید ضروری است.
نمونههایی از آفرودیزیاکها
خوراکیها
بسیاری از خوراکیها بهعنوان آفرودیزیاک شناخته میشوند، اما متأسفانه تحقیقات محدودی در تأیید این ادعاها وجود دارد. برخی از خوراکیهایی که گفته میشود دارای ویژگیهای تحریککننده جنسی هستند، عبارتاند از:⁹
- شکلات
- قهوه
- زنجبیل
- عسل
- صدف خام
- پسته
در میان این موارد، پسته دارای برخی دادههای امیدوارکننده بهعنوان یک آفرودیزیاک است.
مطالعات نشان دادهاند که مصرف پسته ممکن است عملکرد نعوظ را در مردان مبتلا به اختلال نعوظ بهبود بخشد.⁵
گیاهان دارویی
گیاهان و ادویههای متعددی ممکن است میل، لذت و عملکرد جنسی را افزایش دهند. برخی از محبوبترین آنها عبارتاند از:²
- تریبولوس ترستریس
- لپیدیوم میِنیی (ماکا)
- جینکو
- پاناکس جینسینگ
- جوز هندی (مایریستیکا فراگرانس)
- نخل خرما (فینیکس داکتیلیفرا)
- زعفران (کروسوس ساتیوس)¹⁰
- یوریکوما لانگیفولیا (تونگکات علی یا پاساک بومی)
- کلروفیتوم بوریویلیانوم (سفید موسلی)
- موندیا وایتِی
با این حال، برای بیشتر این گیاهان، یا هیچ تحقیق بالینیای در مورد اثربخشی آنها وجود ندارد، یا مطالعات موجود فقط بر حیوانات انجام شدهاند.¹
مروری بر شواهد مربوط به محبوبترین آفرودیزیاکهای بازار آمریکا نشان داد که چهار گیاه با پشتوانه علمی قویتر عبارتاند از تریبولوس، ماکا، جینکو و جینسینگ.⁶
در همین مرور، محققان هشدار دادند که برخی گیاهان آفرودیزیاک ممکن است اثرات جانبی خطرناکی داشته باشند و باید از مصرف آنها اجتناب کرد. این موارد شامل مگس اسپانیایی، عسل سمی، بوفو و یوهیمبین هستند.⁶
بهویژه یوهیمبین ممکن است خطر سکته قلبی و تشنج را افزایش دهد.¹¹
داروها
تعداد معدودی از داروها توسط FDA تأیید شدهاند که دارای خواص آفرودیزیاک هستند. برخی از این داروها توان جنسی را افزایش داده و در درمان اختلال نعوظ مؤثر هستند. این داروها عبارتاند از:⁷
- سیلدنافیل (ویاگرا)
- واردنافیل (لویترا، استاکسین)
- تادالافیل (سیالیس)
- آوانافیل (استندرا)
همچنین، دو دارو توسط FDA برای افزایش میل جنسی در زنان پیشیائسگی تأیید شدهاند:
- فلیبانسرین (Addyi)⁶
- برملانوتاید (Vyleesi)¹²
این داروها با هدف تنظیم سطوح هورمونها و انتقالدهندههای عصبی مؤثر بر میل جنسی طراحی شدهاند و باید با تجویز پزشک استفاده شوند.
مصرف خودسرانه این داروها میتواند خطراتی برای سلامت قلب، روان و عملکرد کبد ایجاد کند.
مروری کوتاه
آفرودیزیاک مادهای (اعم از خوراکی، گیاهی یا دارویی) است که میتواند عملکرد، میل و لذت جنسی را افزایش دهد.
استفاده از این مواد از دیرباز در فرهنگهای گوناگون رایج بوده است، با وجود آنکه تحقیقات کمی برای تأیید اثربخشی آنها وجود دارد.
اکثر آفرودیزیاکها فاقد تأییدیه FDA هستند. اگر قصد دارید از یک آفرودیزیاک برای بهبود عملکرد جنسی استفاده کنید، بهتر است ابتدا با پزشک مشورت نمایید.
پزشک میتواند به شما بگوید که آیا ماده مورد نظر ایمن است یا ممکن است با داروهایی که مصرف میکنید تداخل داشته باشد. همچنین میتواند به نگرانیهای شما در مورد سلامت جنسی پاسخ دهد.