دمای بدن در تب
دمایی که به‌عنوان تب در نظر گرفته می‌شود، بسته به سن و روش اندازه‌گیری متفاوت است. در حالت کلی، پزشکان هر دمای بدنی بالاتر از ۱۰۰٫۴ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتی‌گراد) را تب تلقی می‌کنند.
تب حالتی از افزایش غیرطبیعی دمای بدن است که معمولاً در نتیجه‌ی عفونت یا بیماری رخ می‌دهد. این افزایش دما نشان‌دهنده‌ی فعالیت سیستم ایمنی در پاسخ به عوامل مهاجم است و به‌نوعی مکانیسم دفاعی طبیعی بدن محسوب می‌شود.
چه دمایی به‌عنوان تب در نظر گرفته می‌شود؟
به‌طور کلی، دمای ۱۰۰٫۴ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتی‌گراد) یا بالاتر به‌عنوان تب شناخته می‌شود. این مقدار معمولاً نقطه آستانه‌ای است که بیشتر متخصصان بالینی برای تشخیص تب به آن استناد می‌کنند.
بااین‌حال، عوامل مختلفی می‌توانند این آستانه را تحت‌تأثیر قرار دهند. این عوامل شامل تفاوت‌های فردی در دمای پایه بدن و شرایط بالینی خاص هر فرد می‌شوند که در ادامه به‌طور دقیق‌تر بررسی خواهند شد.
تفاوت‌های فردی
دمای طبیعی بدن در بزرگسالان معمولاً حدود ۹۸٫۶ درجه فارنهایت (۳۷ درجه سانتی‌گراد) است، هرچند ممکن است این مقدار به‌صورت جزئی بین افراد متفاوت باشد. برخی افراد به‌طور طبیعی دمای بدن کمی بالاتر یا پایین‌تر از میانگین دارند، بدون اینکه بیمار باشند.
اگر دمای بدنی فردی به‌طور مداوم بالاتر از مقدار معمول شخصی او باشد، و این حالت با علائمی مانند لرز، خستگی، دردهای عضلانی، سردرد، سرفه، گرفتگی یا آبریزش بینی، سوزش ادرار، اسهال یا تغییر رنگ پوست همراه باشد، احتمال وجود تب افزایش می‌یابد.
تأثیر سن
پزشکان معمولاً برای بزرگسالان و کودکان، دمای ۱۰۰٫۴ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتی‌گراد) یا بالاتر را تب محسوب می‌کنند. این مقدار در بیشتر منابع معتبر پزشکی به‌عنوان معیار تشخیص تب برای افراد مختلف در نظر گرفته می‌شود.
بااین‌حال، برخی منابع علمی پیشنهاد می‌کنند که برای کودکان بالای سه ماه، آستانه تب کمی بالاتر بوده و در حدود ۱۰۱٫۳ درجه فارنهایت (۳۸٫۵ درجه سانتی‌گراد) است. در افراد سالمند، برخی دستورالعمل‌ها آستانه تب را اندکی پایین‌تر در نظر می‌گیرند، زیرا پاسخ حرارتی آن‌ها به بیماری ممکن است ضعیف‌تر باشد.
تفاوت در روش‌های اندازه‌گیری
روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری دمای بدن با دماسنج وجود دارد که شامل روش‌های مقعدی، دهانی، گوشی، زیربغلی و پیشانی می‌شوند. هرکدام از این روش‌ها می‌توانند نتایج کمی متفاوت ایجاد کنند.
تفاوت در محل اندازه‌گیری می‌تواند تا ۰٫۹ تا ۱٫۸ درجه فارنهایت (۰٫۵ تا ۱ درجه سانتی‌گراد) در دما تفاوت ایجاد کند. به‌طور مثال، دمای مقعدی معمولاً بالاترین دقت را در اندازه‌گیری دمای مرکزی بدن دارد، در حالی که روش‌های دیگر، اگرچه کم‌تهاجمی‌تر و راحت‌تر هستند، ممکن است دقت کمتری داشته باشند.
طبق کتاب مرجع پزشکی “اصول طب داخلی هریسون”، آستانه تب در روش‌های مختلف به‌صورت زیر تعریف می‌شود:
- مقعدی: بین ۹۹٫۵ تا ۱۰۰٫۹ درجه فارنهایت (۳۷٫۵ تا ۳۸٫۳ درجه سانتی‌گراد)
- دهانی: بالاتر از ۹۹ درجه فارنهایت (۳۷٫۲ درجه سانتی‌گراد) در صبح یا بالاتر از ۹۹٫۹ درجه فارنهایت (۳۷٫۷ درجه سانتی‌گراد) در عصر
- زیربغل: بالاتر از ۹۹ درجه فارنهایت (۳۷٫۲ درجه سانتی‌گراد)
درنتیجه، تفسیر دما باید با درنظرگرفتن روش اندازه‌گیری انجام شود تا دقت تشخیص تب افزایش یابد.
دمای طبیعی بدن چقدر است؟
میانگین دمای طبیعی بدن حدود ۹۸٫۶ درجه فارنهایت (۳۷ درجه سانتی‌گراد) است، اما این مقدار ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. این تفاوت می‌تواند به‌دلیل سن، جنس، ساعت شبانه‌روز یا فعالیت بدنی ایجاد شود.
علاوه بر تفاوت‌های فردی، دمای بدن در طول شبانه‌روز نیز ممکن است تا حدود ۰٫۹ درجه فارنهایت (۰٫۵ درجه سانتی‌گراد) نوسان داشته باشد، به‌ویژه در ساعات پایانی شب که دما به‌طور طبیعی کاهش می‌یابد.
دلایل احتمالی تب
دلایل بروز تب بسیار متنوع هستند، ولی به‌طور کلی می‌توان آن‌ها را در چند دسته‌ی اصلی طبقه‌بندی کرد:
عفونت‌های رایج
عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی می‌توانند منجر به تب شوند، زیرا سیستم ایمنی در واکنش به این عوامل مهاجم، دمای بدن را افزایش می‌دهد.
برخی از شایع‌ترین عفونت‌هایی که باعث تب می‌شوند عبارت‌اند از:
- آنفلوآنزا
- گلودرد استرپتوکوکی
- عفونت‌های دستگاه ادراری
- گاستروانتریت (التهاب معده و روده)
- کووید-۱۹
بیماری‌های خودایمنی و التهابی
اختلالات خودایمنی زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند، که این فرآیند اغلب با افزایش دمای بدن همراه است.
نمونه‌هایی از این بیماری‌ها عبارت‌اند از:
- آرتریت روماتوئید
- لوپوس سیستمیک
- تب روماتیسمی
سرطان
برخی از انواع سرطان، از جمله لنفوم، ممکن است باعث بروز تب شوند. کارشناسان معتقدند سلول‌های سرطانی می‌توانند سیگنال‌های شیمیایی خاصی تولید کنند که باعث افزایش دمای بدن می‌شود.
این نوع تب معمولاً به‌عنوان بخشی از علائم سیستمیک سرطان ظاهر می‌شود و ممکن است با تعریق شبانه، کاهش وزن و ضعف عمومی همراه باشد.
چگونه دمای بدن را اندازه‌گیری کنیم؟
برای اندازه‌گیری دقیق دمای بدن، باید از دماسنج مناسب استفاده شود. استفاده از دماسنج‌های شیشه‌ای یا حاوی جیوه توصیه نمی‌شود، زیرا جیوه ماده‌ای سمی است و در صورت شکستن دماسنج، خطر مسمومیت وجود دارد.
پزشکان معمولاً استفاده از دماسنج دیجیتال را پیشنهاد می‌کنند. این نوع دماسنج را می‌توان به‌صورت دهانی یا زیربغلی استفاده کرد و نتیجه‌ای سریع و ایمن ارائه می‌دهد.
اندازه‌گیری دمای دهانی
برای استفاده دهانی از دماسنج دیجیتال، مراحل زیر را دنبال کنید:
- از تمیز بودن دماسنج مطمئن شوید.
- دستورالعمل دستگاه را مطالعه کنید.
- دستگاه را روشن کنید.
- سر دماسنج را زیر زبان قرار دهید و دهان را ببندید.
- تا شنیدن صدای بوق که پایان اندازه‌گیری را نشان می‌دهد، صبر کنید.
- عدد نمایش داده شده را یادداشت نمایید.
توصیه می‌شود پیش از اندازه‌گیری دمای دهانی، از خوردن یا نوشیدن مواد گرم یا سرد خودداری شود تا نتیجه دقیق‌تر باشد.
اندازه‌گیری دمای زیربغلی
برای نوزادان، اندازه‌گیری دما از طریق زیربغل معمولاً آسان‌تر است. برای انجام این روش:
- کودک را در حالت خوابیده یا روی زانوی خود قرار دهید.
- دماسنج را در زیر بغل او قرار داده و بازوی کودک را روی آن فشار دهید.
- طبق دستورالعمل دستگاه (معمولاً حدود ۱۵ ثانیه)، دماسنج را ثابت نگه دارید.
- عدد نمایش داده شده را بخوانید.
این روش اگرچه دقت کمتری نسبت به روش مقعدی دارد، اما برای بررسی اولیه تب در کودکان بسیار کاربردی است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در بسیاری از موارد، تب خفیف یا کوتاه‌مدت نیاز به مراجعه فوری پزشکی ندارد و می‌تواند با استراحت و مراقبت خانگی کنترل شود.
بااین‌حال، در صورت بروز علائم زیر، باید فوراً به پزشک مراجعه شود:
- تب شدید با دمای بالاتر از ۱۰۲٫۴ درجه فارنهایت (۳۹٫۱ درجه سانتی‌گراد)
- سردرد شدید
- درد یا تورم در هر نقطه‌ای از بدن
- دشواری در تنفس
- سفتی گردن
- راش پوستی که با فشار دادن ناپدید نمی‌شود
- گیجی، هذیان یا بیهوشی
- نشانه‌های کم‌آبی شدید مانند عدم تعریق یا عدم دفع ادرار
این علائم ممکن است نشانه‌ی شرایط خطرناک‌تری باشند که نیاز به بررسی و درمان تخصصی دارند.
جمع‌بندی
دمای بدن که به‌عنوان تب شناخته می‌شود، بسته به سن فرد و محل اندازه‌گیری، می‌تواند کمی متفاوت باشد. با این حال، معمولاً دمای دهانی بالاتر از ۱۰۰٫۴ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتی‌گراد) به‌عنوان تب محسوب می‌شود.
در بسیاری از موارد، تب به‌تنهایی خطرناک نیست، اما می‌تواند نشانه‌ای از یک عفونت مانند کووید-۱۹ باشد. تشخیص علت تب و پیگیری علائم همراه آن نقش مهمی در تعیین نیاز به درمان پزشکی ایفا می‌کند.
اگر فردی از علت تب مطمئن نیست یا تب در نوزاد کمتر از ۳ ماه مشاهده شود، باید بلافاصله با پزشک مشورت شود.