ترشحات سفید واژن به‌طور کلی بخشی طبیعی از چرخه قاعدگی افراد است و در مراحل مختلف این چرخه ممکن است دیده شود. در برخی موارد، این نوع ترشح ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی باشد، مانند عفونت قارچی.
در صورت وجود مشکل، معمولاً علائم اضافی همراه با ترشحات ظاهر می‌شوند و قوام ترشحات نیز با ترشحات سالم متفاوت خواهد بود. از این رو، بررسی همزمان علائم همراه و تغییرات ظاهری ترشحات برای تشخیص صحیح ضروری است.
چه زمانی ترشحات سفید طبیعی است؟
در مراحل مختلف چرخه قاعدگی، ترشح واژن امری کاملاً عادی است. در نیمه اول چرخه، پیش از تخمک‌گذاری، ترشحاتی با رنگ سفید یا ابری ممکن است مشاهده شود که به دلیل نوسانات هورمونی و به‌ویژه افزایش هورمون پروژسترون رخ می‌دهد.
پروژسترون نقش مهمی در تنظیم خونریزی قاعدگی و آماده‌سازی رحم برای لانه‌گزینی جنین ایفا می‌کند، بنابراین ترشح سفید در این مرحله کاملاً طبیعی و بی‌خطر است.
در روزهای منتهی به تخمک‌گذاری، سطح استروژن افزایش می‌یابد و باعث ترشحاتی شفاف‌تر و رقیق‌تر می‌شود که به حرکت اسپرم به سمت تخمک آزادشده کمک می‌کند. پس از شروع قاعدگی، این ترشحات قطع می‌شوند.¹
اگر فردی باردار شود، میزان ترشحات ممکن است افزایش یابد که به آن «لکووره» گفته می‌شود. این نوع ترشح معمولاً نازک، شیری‌رنگ یا شفاف است.²
چه رنگ‌های دیگری از ترشح طبیعی محسوب می‌شوند؟
رنگ‌های سفید و شفاف معمول‌ترین رنگ‌های ترشحات طبیعی هستند. البته در شرایطی که هیچ بوی غیرطبیعی یا علامت همراه دیگری وجود نداشته باشد، رنگ‌های کرمی یا زرد روشن نیز می‌توانند طبیعی باشند.³
درک این نکته مهم است که تغییر رنگ ترشح همیشه نشان‌دهنده بیماری نیست و باید در کنار علائم دیگر ارزیابی شود.
چه زمانی ترشحات سفید غیرطبیعی است؟
برخی از انواع ترشحات غیرطبیعی بوده و می‌توانند نشان‌دهنده مشکلاتی مانند عفونت قارچی، عفونت‌های مقاربتی (STI) یا واژینوز باکتریایی باشند. همچنین، شرایط مزمن یا هورمونی نیز ممکن است در بروز ترشحات غیرعادی نقش داشته باشند.
تغییر در رنگ، قوام، بو یا همراهی با علائمی مانند خارش و سوزش از نشانه‌های هشداردهنده‌ای هستند که نیاز به بررسی دارند.
نظر پزشک
دکتر لورا یانگ: ترشحات سفید معمولاً طبیعی هستند، به‌ویژه زمانی که بافتی نازک یا کرمی داشته و بوی خاصی نداشته باشند. اگر همزمان با ترشح، علائمی مثل خارش، سوزش یا بوی بد احساس کردید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
عفونت قارچی
عفونت قارچی زمانی اتفاق می‌افتد که رشد مخمر (کاندیدا) در واژن از کنترل خارج شود. ترشحاتی که در این شرایط دیده می‌شوند ممکن است به شکل‌های زیر باشند:⁴⁵
- کمی آبکی و سفید
- غلیظ، توده‌توده و سفید شبیه پنیر کاتیج
از دیگر علائم رایج در عفونت قارچی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:⁵
- خارش و سوزش در ناحیه واژن
- درد در هنگام رابطه جنسی یا ادرار
- قرمزی و التهاب در ناحیه
ترشحات حاصل از عفونت قارچی معمولاً بدون بو هستند، اما شدت خارش آن می‌تواند نشانه‌ای واضح برای تشخیص اولیه باشد.
عفونت‌های مقاربتی (STI)
بسیاری از عفونت‌های مقاربتی می‌توانند با ترشحات غیرطبیعی همراه باشند. برخی از باکتری‌ها و ویروس‌ها مانند کلامیدیا و سوزاک باعث ترشحاتی غلیظ و رنگی می‌شوند که ممکن است زرد یا سبز باشد.⁶⁷
علائم همراه با این نوع عفونت‌ها می‌تواند شامل خونریزی بین قاعدگی‌ها، درد لگنی و بی‌اختیاری ادرار باشد. البته برخی از افراد ممکن است مبتلا باشند اما هیچ علامتی نداشته باشند.
عفونت تریکوموناس نیز معمولاً ترشحاتی کف‌آلود، زرد مایل به سبز و رقیق ایجاد می‌کند. بوی شدید، درد و خارش نیز معمولاً همراه این نوع ترشح هستند.⁸⁹³
واژینوز باکتریایی
اگرچه واژینوز باکتریایی (BV) یک بیماری مقاربتی محسوب نمی‌شود، اما خطر ابتلا به سایر عفونت‌ها را افزایش می‌دهد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که تعادل باکتری‌های طبیعی واژن به هم می‌خورد.⁸⁹
ترشحاتی که به دلیل BV ایجاد می‌شوند دارای ویژگی‌های زیر هستند:
- رقیق و آبکی
- خاکستری یا سبز
- دارای بوی ماهی فاسد
در اکثر موارد، ترشح حاصل از BV سفید نیست و معمولاً با بوی مشخص و رنگ تیره‌تر همراه است.
سرطان
در موارد نادر، تغییر در رنگ ترشحات واژن می‌تواند نشان‌دهنده سرطان رحم یا دهانه رحم باشد. ترشحاتی با رنگ قهوه‌ای یا قرمز که به طور مداوم در طول چرخه قاعدگی مشاهده می‌شوند، ممکن است نشانه‌ای از سرطان باشند.¹⁰
در پایان چرخه قاعدگی، ترشحات قهوه‌ای می‌توانند طبیعی باشند؛ اما اگر این ترشحات به‌صورت مکرر و خارج از زمان قاعدگی رخ دهند، باید جدی گرفته شوند.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
PCOS می‌تواند باعث عدم تعادل هورمونی شود و این تغییرات ممکن است بر ترشحات واژن نیز تأثیر بگذارند. در برخی افراد، ترشح نازک یا آبکی با ته‌مایه زرد دیده می‌شود.¹¹¹²
همچنین به دلیل تغییرات هورمونی، ترشح قهوه‌ای مایل به قرمز نیز ممکن است در طول چرخه ظاهر شود. این پدیده به‌واسطه تأثیر PCOS بر میکروبیوم واژن نیز تقویت می‌شود.
آندومتریوز
بیماری آندومتریوز باعث ضخیم شدن بافت اندومتر می‌شود و می‌تواند منجر به لکه‌بینی یا خونریزی سبک بین دوره‌ها شود، که گاهی به‌صورت ترشحات قهوه‌ای یا قرمز ظاهر می‌شود.¹³
اگرچه این بیماری می‌تواند باعث ترشح غیرطبیعی شود، اما ترشحات سفید معمولاً با آندومتریوز مرتبط نیستند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
برای تشخیص ترشحات غیرطبیعی واژن، نیاز به مشاوره با پزشک وجود دارد. معمولاً پزشک نمونه‌ای از ترشحات را می‌گیرد و در آزمایشگاه زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا نشانه‌هایی از عفونت یا رشد بیش از حد قارچ‌ها شناسایی شود.⁸
اگر هیچ نشانه‌ای از عفونت یافت نشود، ممکن است اقدامات تشخیصی بیشتر مانند بیوپسی، سونوگرافی یا معاینه فیزیکی لازم باشد.¹⁴
مراقبت‌های خودخواسته از واژن
برای پیشگیری از ترشحات غیرطبیعی و حفظ تعادل واژینال می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:¹⁵¹⁶
- از محصولات شوینده داخل واژن (مانند دوش واژینال) استفاده نکنید؛ واژن به‌صورت طبیعی خود را پاکسازی می‌کند.
- هنگام برقراری رابطه جنسی با شریک جدید یا چند شریک، از وسایل محافظتی مانند کاندوم استفاده کنید.
- ناحیه تناسلی را خشک نگه دارید و از لباس زیر نخی و قابل‌تنفس استفاده کنید.
- محصولات قابل استفاده مجدد مانند کاپ قاعدگی یا دیافراگم را پس از هر بار استفاده به‌طور کامل تمیز کنید.
این مراقبت‌ها نه تنها از عفونت جلوگیری می‌کنند، بلکه به حفظ میکروبیوم طبیعی واژن نیز کمک می‌کنند.
درمان ترشحات غیرطبیعی چگونه انجام می‌شود؟
درمان ترشحات غیرطبیعی سفید بستگی به علت اصلی آن دارد. برای مثال، عفونت‌های قارچی معمولاً با داروهای ضدقارچ مانند فلوکونازول درمان می‌شوند.¹⁷
اگر عفونت از نوع باکتریایی باشد، معمولاً آنتی‌بیوتیک‌ها درمان خط اول هستند.¹⁸ در هر صورت، تشخیص دقیق علت توسط پزشک ضروری است.
جمع‌بندی نکات کلیدی
- ترشحات سفید در اغلب موارد طبیعی هستند، اما در برخی شرایط ممکن است نیاز به درمان داشته باشند، مانند عفونت قارچی.
- اگر با ترشحی مواجه شدید که علت آن را نمی‌دانید و همراه با علائمی مانند خارش یا بو است، حتماً برای آزمایش و درمان به پزشک مراجعه کنید.