از آسم گرفته تا بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، شرایط مختلفی وجود دارد که می‌تواند بر ریه‌ها تأثیر بگذارد. خس خس سینه یا تنگی نفس عمومی ممکن است نشانه ای باشد که ریه ها دقیقاً آنطور که باید عمل نمی کنند. اگر علائم مشکلات ریوی را نشان دهید، پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای ارزیابی عملکرد ریه تجویز کند.
یکی از این تست ها تست انتشار ریه است. آزمایش انتشار ریه برای بررسی نحوه پردازش هوا توسط ریه ها استفاده می شود. همراه با سایر آزمایشات، می تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که آیا سیستم تنفسی شما به درستی و کارآمد کار می کند یا خیر. همچنین ممکن است به عنوان ظرفیت انتشار ریه برای آزمایش مونوکسید کربن (DLCO) شناخته شود.
آزمایش انتشار ریه چیست؟
آزمایش انتشار ریه برای آزمایش اینکه چگونه ریه‌های شما اجازه می‌دهند اکسیژن و دی اکسید کربن به داخل و خارج خون شما وارد شود، طراحی شده است. این فرآیند انتشار نامیده می شود.
هنگامی که نفس می کشید، هوای حاوی اکسیژن را از طریق بینی و دهان خود استنشاق می کنید. این هوا از نای شما عبور می کند و وارد ریه های شما می شود. هنگامی که در ریه ها قرار می گیرد، هوا از طریق یک سری ساختارهای کوچکتر به نام برونشیول ها حرکت می کند. در نهایت به کیسه های کوچکی به نام آلوئول می رسد.
از آلوئول ها، اکسیژن از هوایی که تنفس می کنید وارد خون شما در رگ های خونی مجاور می شود. این فرآیندی است به نام انتشار اکسیژن. هنگامی که خون شما اکسیژن می شود، اکسیژن را در سراسر بدن شما حمل می کند.
شکل دیگری از انتشار زمانی رخ می دهد که خون حاوی دی اکسید کربن به ریه های شما برمی گردد. دی اکسید کربن از خون شما به آلوئول شما حرکت می کند. سپس از طریق بازدم دفع می شود. این فرآیندی به نام انتشار دی اکسید کربن است.
از آزمایش انتشار ریه می توان برای تجزیه و تحلیل انتشار اکسیژن و دی اکسید کربن استفاده کرد.
هدف از آزمایش انتشار ریه چیست؟
پزشکان معمولاً از آزمایش انتشار ریه برای ارزیابی افرادی که بیماری ریوی دارند یا برای کمک به تشخیص چنین بیماری‌هایی استفاده می‌کنند. ارزیابی و تشخیص صحیح برای ارائه درمان بهینه ضروری است.
اگر علائم بیماری ریوی را نشان دادید، ممکن است از آزمایش انتشار ریه برای تجزیه و تحلیل نحوه عملکرد ریه‌ها استفاده شود. همچنین، اگر تحت درمان بیماری ریوی هستید، پزشک ممکن است هر از چندگاهی این آزمایش را برای نظارت بر پیشرفت بیماری و عملکرد درمان شما تجویز کند.
چگونه باید برای آزمایش انتشار ریه آماده شوم؟
قبل از انجام آزمایش، پزشک ممکن است از شما بخواهد که اقدامات خاصی را برای آماده شدن برای آزمایش انتشار ریه انجام دهید. ممکن است از شما خواسته شود که:
- قبل از انجام آزمایش از استفاده از گشادکننده برونش یا سایر داروهای استنشاقی خودداری کنید
- از خوردن مقدار زیادی غذا قبل از آزمایش خودداری کنید
- چند ساعت قبل از آزمایش از سیگار کشیدن خودداری کنید
در طول آزمایش انتشار ریه چه انتظاری باید داشته باشم؟
در بیشتر موارد، آزمایش انتشار ریه شامل مراحل زیر است:
- یک قطعه دهانی در اطراف دهان شما قرار می گیرد. به خوبی جا خواهد گرفت. پزشک گیره هایی را روی بینی شما قرار می دهد تا از تنفس از طریق سوراخ های بینی شما جلوگیری کند.
- نفسی خواهی کشید این هوا حاوی مقدار کمی مونوکسید کربن و بی خطر است.
- شما این هوا را برای تعداد ۱۰ یا بیشتر نگه دارید.
- شما به سرعت هوایی را که در ریه های خود نگه داشته اید بیرون می دهید.
- این هوا جمع آوری و تجزیه و تحلیل خواهد شد.
آیا خطرات مرتبط با آزمایش انتشار ریه وجود دارد؟
آزمایش انتشار ریه یک روش بسیار ایمن و ساده است. آزمایش انتشار ریه هیچ خطر جدی در بر ندارد. این یک روش سریع است و نباید برای اکثر افراد درد یا ناراحتی قابل توجهی ایجاد کند.
به احتمال زیاد، پس از اتمام آزمایش، هیچ عارضه جانبی منفی را تجربه نخواهید کرد.
نتایج آزمایش من به چه معناست؟
این آزمایش میزان گاز خاصی را که استنشاق می‌کنید و چه مقدار در هوای بازدم وجود دارد را بررسی می‌کند. معمولاً آزمایشگاه از مونوکسید کربن یا گاز «ردیاب» دیگر برای تعیین توانایی ریه‌های شما برای انتشار گازها استفاده می‌کند.
آزمایشگاه هنگام تعیین نتایج آزمایش دو چیز را در نظر می گیرد: مقدار مونوکسید کربنی که در ابتدا استنشاق کرده اید و مقداری که بازدم کرده اید.
اگر مونوکسید کربن به مراتب کمتری در نمونه بازدم وجود داشته باشد، نشان می‌دهد که مقدار زیادی از گاز از ریه‌ها به خون شما پخش شده است. این نشانه عملکرد قوی ریه است. اگر مقدار در دو نمونه مشابه باشد، ظرفیت انتشار ریه های شما محدود است.
نتایج آزمون متغیر است و آنچه که «طبیعی» در نظر گرفته می‌شود از فردی به فرد دیگر متفاوت است. پزشک شما باید تعدادی از عوامل را در نظر بگیرد تا تصمیم بگیرد که آیا نتایج آزمایش شما مشکلاتی را در عملکرد ریه نشان می دهد، از جمله:
- آیا آمفیزم دارید یا نه
- چه مرد باشی چه زن
- سن شما
- نژاد شما
- قدت
- مقدار هموگلوبین در خون شما
به طور کلی، پزشک مقدار مونوکسید کربنی که انتظار دارد بازدم کنید را با مقدار مونوکسید کربنی که در واقع بازدم می کنید مقایسه می کند.
اگر از جایی بازدم کنید ۷۵ تا ۱۴۰ درصد از مقداری که آنها پیش بینی کرده بودند، نتایج آزمایش شما ممکن است طبیعی در نظر گرفته شود. اگر بین ۶۰ تا ۷۹ درصد مقدار پیش بینی شده را بازدم کنید، ممکن است عملکرد ریه شما به طور ملایم کاهش یافته باشد. نتیجه آزمایش زیر ۴۰ درصد نشانه ای از کاهش شدید عملکرد ریه است، با نتیجه زیر ۳۰ درصد شما را واجد شرایط دریافت مزایای از کار افتادگی تامین اجتماعی می کند.
چه چیزی باعث نتایج غیر طبیعی آزمایش می شود؟
اگر پزشک تشخیص دهد که ریه های شما گاز را در سطحی که باید منتشر نمی کنند، ممکن است دلایل مختلفی وجود داشته باشد. شرایط زیر ممکن است منجر به نتایج غیر طبیعی شود:
- آسم
- آمفیزم
- فشار خون ریوی یا فشار خون بالا در شریان های ریه
- سارکوئیدوز یا التهاب ریه ها
- از دست دادن بافت ریه یا اسکار شدید
- جسم خارجی راه هوایی را مسدود می کند
- مشکلات در جریان خون شریانی
- آمبولی ریه (PE)، یا یک شریان مسدود شده در ریه
- خونریزی در ریه
چه آزمایش‌های عملکرد ریه دیگری ممکن است انجام شود؟
اگر پزشک شما مشکوک باشد که ریه های شما به درستی کار نمی کنند، ممکن است علاوه بر آزمایش انتشار ریه، چندین آزمایش را نیز تجویز کند. یکی از این آزمایشات اسپیرومتری است. این مقدار هوایی را که وارد می‌کنید و سرعت بازدم آن را اندازه‌گیری می‌کند. آزمایش دیگری، اندازه گیری حجم ریه، اندازه و ظرفیت ریه شما را تعیین می کند. به آن تست پلتیسموگرافی ریه نیز می گویند.
نتایج ترکیبی این آزمایش‌ها می‌تواند به پزشک کمک کند تا بفهمد چه چیزی اشتباه است و چه اقداماتی می‌تواند برای تسکین علائم شما انجام دهد.