دوز تجویزی دیکلوفناک ممکن است به برنامه درمانی فرد بستگی داشته باشد. عوامل دیگر، از جمله تشخیص دقیق شما، وزن بدن و سابقه پزشکی‌تان نیز می‌توانند بر دوز مصرفی دیکلوفناک تأثیر بگذارند.دیکلوفناک به صورت قرص خوراکی با آزادسازی تأخیری (DR)* و قرص خوراکی با آزادسازی طولانی‌مدت (ER)† عرضه می‌شود. قرص DR معمولاً دو یا سه بار در روز مصرف می‌شود. قرص ER معمولاً یک بار در روز مصرف می‌شود.
دیکلوفناک برای درمان موارد زیر در بزرگسالان تأیید شده است:
- استئوآرتریت
- آرتریت روماتوئید
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
دیکلوفناک یک داروی ژنریک است و به گروه دارویی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) تعلق دارد. نسخه برند نام‌دار از این دارو در دسترس نیست.
توجه داشته باشید که دو نوع نمک مختلف از دیکلوفناک وجود دارد: دیکلوفناک سدیم و دیکلوفناک پتاسیم. این دو در اشکال خوراکی مختلفی ارائه می‌شوند و برای شرایط مختلفی به کار می‌روند. این مقاله فقط دیکلوفناک سدیم را پوشش می‌دهد. در سراسر مقاله، منظور از «دیکلوفناک» همان دیکلوفناک سدیم است.
این مقاله دوزهای مصرفی دیکلوفناک، قدرت آن و نحوه مصرف آن را توضیح می‌دهد.
- قرص‌های DR دارو را پس از عبور از معده آزاد می‌کنند.
† قرص‌های ER دارو را به‌تدریج در طول چند ساعت آزاد می‌کنند.
» برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دیکلوفناک، از جمله کاربردها و عوارض جانبی آن، به مروری بر دیکلوفناک مراجعه کنید.
هشدارهای جعبه‌ای (Boxed Warnings)
دیکلوفناک هشدارهای جعبه‌ای درباره خطرات زیر دارد. هشدار جعبه‌ای جدی‌ترین هشدار از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است. این هشدار، پزشکان و بیماران را درباره اثرات دارو که ممکن است خطرناک باشند، مطلع می‌کند.
خطر مشکلات قلبی-عروقی: دیکلوفناک می‌تواند خطر ابتلا به برخی مشکلات قلبی-عروقی (مانند حمله قلبی و سکته مغزی) را افزایش دهد. این مشکلات ممکن است هر زمان پس از شروع درمان با دیکلوفناک رخ دهند. این خطر با دوزهای بالاتر دیکلوفناک و مصرف طولانی‌مدت بیشتر می‌شود.
علائم حمله قلبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد، فشار یا تنگی در قفسه سینه، فک، گردن، بازوها یا پشت
- تنگی نفس
- تعریق
علائم سکته مغزی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ضعف یا بی‌حسی در یک سمت صورت یا بدن
- مشکلات بینایی، مانند تاری دید
- مشکل در صحبت کردن
اگر هنگام مصرف دیکلوفناک علائم حمله قلبی یا سکته مغزی داشتید، فوراً به کمک پزشکی اضطراری مراجعه کنید. با ۹۱۱ یا شماره اورژانس محلی خود تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین اورژانس بروید.
شما ممکن است در صورت داشتن شرایط قلبی یا عوامل خطر بیماری قلبی، مانند موارد زیر، در معرض خطر بیشتری برای مشکلات قلبی-عروقی باشید:
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- دیابت
- چاقی
- سیگار کشیدن
اگر این عوامل در مورد شما صدق می‌کنند، با پزشک خود درباره ایمنی مصرف دیکلوفناک مشورت کنید.
اگر اخیراً دچار حمله قلبی یا جراحی بای‌پس قلبی شده‌اید، پزشک احتمالاً دیکلوفناک را برای شما تجویز نخواهد کرد.
خطر مشکلات گوارشی: دیکلوفناک می‌تواند باعث زخم، خونریزی، و سوراخ شدن (پرفوراسیون) در پوشش دستگاه گوارش (معده و روده) شود. این مشکلات ممکن است هر زمان پس از شروع مصرف دیکلوفناک رخ دهند. خطر آن با دوزهای بالاتر و مصرف طولانی‌مدت بیشتر می‌شود.
علائم زخم، خونریزی یا سوراخ شدن در معده یا روده می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سوزش سردل یا سوءهاضمه
- استفراغ خونی یا استفراغی که شبیه تفاله قهوه است
- عبور مدفوع خونی، سیاه یا قیری‌شکل
اگر هنگام مصرف دیکلوفناک این علائم را داشتید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
احتمال بروز مشکلات گوارشی در صورت داشتن سن ۶۵ سال یا بیشتر یا سابقه زخم یا خونریزی در معده یا روده بیشتر است. همچنین در صورت سیگار کشیدن، مصرف الکل یا مصرف برخی داروهای دیگر مانند کورتیکواستروئیدها، آسپرین یا داروهای رقیق‌کننده خون، خطر افزایش می‌یابد.
برای کاهش خطرات قلبی-عروقی و گوارشی، پزشک دیکلوفناک را با کمترین دوز ممکن و برای کوتاه‌ترین مدت موردنیاز برای کاهش علائم‌تان تجویز خواهد کرد.
برای اطلاعات بیشتر درباره این هشدارها، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
مروری بر دوز دیکلوفناک
پزشک معمولاً درمان را با دوز پایین شروع می‌کند و با گذشت زمان آن را تنظیم می‌کند تا دوز مناسب شما مشخص شود. در نهایت، کمترین دوزی را تجویز می‌کند که اثر مطلوب را داشته باشد.
اطلاعات زیر دوزهایی را توصیف می‌کند که معمولاً برای دیکلوفناک استفاده یا توصیه می‌شود. اما حتماً همان دوزی را مصرف کنید که پزشک برایتان تجویز کرده است. در برخی موارد، پزشک ممکن است دوز شما را با آنچه در اینجا آمده متفاوت تنظیم کند.
اشکال دیکلوفناک
دیکلوفناک در دو شکل خوراکی عرضه می‌شود: قرص با آزادسازی تأخیری (DR) و قرص با آزادسازی طولانی‌مدت (ER).
قرص‌های DR دارو را پس از عبور از معده آزاد می‌کنند. قرص‌های ER دارو را در طول چند ساعت به‌آرامی آزاد می‌کنند.
قدرت دیکلوفناک
قرص‌های ER دیکلوفناک در یک قدرت ۱۰۰ میلی‌گرم موجود هستند.
قرص‌های DR دیکلوفناک در سه قدرت موجودند:
- ۲۵ میلی‌گرم
- ۵۰ میلی‌گرم
- ۷۵ میلی‌گرم
دوز دیکلوفناک براساس بیماری
دیکلوفناک برای درمان شرایط زیر در بزرگسالان تأیید شده است:
- استئوآرتریت
- آرتریت روماتوئید
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
دوز تجویزی دیکلوفناک ممکن است بسته به بیماری متفاوت باشد. همیشه دستورالعمل پزشک را دنبال کنید. اگر دچار عوارض جانبی شدید که مانع مصرف دارو شود، پزشک را مطلع سازید.
دوز برای درمان استئوآرتریت
برای بزرگسالان مبتلا به استئوآرتریت، دوز معمول دیکلوفناک به شکل DR، بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلی‌گرم در روز است. این مقدار در چند دوز تقسیم می‌شود. مثلاً ممکن است پزشک تجویز کند:
- یک قرص ۵۰ میلی‌گرمی، دو یا سه بار در روز
- یا یک قرص ۷۵ میلی‌گرمی، دو بار در روز
دوز معمول برای قرص ER دیکلوفناک: ۱۰۰ میلی‌گرم (یک قرص) یک بار در روز
دوز برای درمان آرتریت روماتوئید
برای بزرگسالان مبتلا به آرتریت روماتوئید، دوز معمول قرص DR دیکلوفناک بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم در روز است که در چند نوبت تقسیم می‌شود. مثلاً پزشک ممکن است تجویز کند:
- یک قرص ۵۰ میلی‌گرمی، سه یا چهار بار در روز
- یا یک قرص ۷۵ میلی‌گرمی، دو بار در روز
دوز معمول قرص ER: ۱۰۰ میلی‌گرم (یک قرص) یک بار در روز
دوز برای درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان
برای بزرگسالان مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان، دوز معمول قرص DR دیکلوفناک بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در روز است، در چند دوز تقسیم می‌شود. پزشک احتمالاً تجویز خواهد کرد:
- یک قرص ۲۵ میلی‌گرمی، چهار بار در روز، و
- در صورت نیاز، یک قرص ۲۵ میلی‌گرمی هنگام خواب
قرص‌های ER دیکلوفناک برای این بیماری تأیید نشده‌اند.
نحوه مصرف دیکلوفناک
پزشک یا داروساز نحوه مصرف دیکلوفناک را توضیح خواهد داد. توصیه‌های معمول برای مصرف شامل موارد زیر است:
- می‌توانید دیکلوفناک را با غذا یا بدون غذا مصرف کنید. ولی اگر دارو باعث تهوع یا درد شکم شد، مصرف آن با غذا ممکن است کمک کند.
- قرص‌ها را کامل ببلعید. آنها را نجوید، نصف نکنید یا خرد نکنید، زیرا این کار نحوه آزاد شدن دارو را تغییر می‌دهد.
- دیکلوفناک را در زمان‌های مشخص هر روز مصرف کنید تا سطح ثابتی از دارو در بدن حفظ شود.
- اگر یک نوبت را فراموش کردید، نوبت بعدی را طبق برنامه مصرف کنید. دو دوز را همزمان مصرف نکنید.
چه مدت باید دیکلوفناک مصرف شود؟
دیکلوفناک ممکن است برای درمان کوتاه‌مدت یا بلندمدت تجویز شود. پزشک مدت‌زمان مصرف را براساس برنامه درمانی فردی شما تعیین خواهد کرد.
پزشک این دارو را با کمترین دوز ممکن و برای کوتاه‌ترین زمان موردنیاز برای کاهش علائم تجویز می‌کند تا خطر عوارض قلبی-عروقی و گوارشی کاهش یابد. برای اطلاعات بیشتر به هشدارهای جعبه‌ای در ابتدای مقاله مراجعه کنید.
مصرف بیش‌ازحد دیکلوفناک
هرگز بیشتر از مقدار تجویزی دیکلوفناک مصرف نکنید، چون می‌تواند باعث عوارض خطرناک شود.
علائم مصرف بیش‌ازحد
علائم اوردوز دیکلوفناک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خواب‌آلودگی
- تهوع و استفراغ
- درد شکم
- استفراغ خونی یا مدفوع خونی/سیاه که نشانه خونریزی داخلی است
در موارد نادر، اوردوز ممکن است باعث نارسایی کلیه، فشار خون بالا، کندی خطرناک تنفس یا کما شود.
در صورت مصرف بیش‌ازحد چه باید کرد
اگر فکر می‌کنید بیش‌ازحد دیکلوفناک مصرف کرده‌اید، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
سؤالات رایج درباره دوز دیکلوفناک
حداکثر دوز دیکلوفناک در ۲۴ ساعت چقدر است؟
حداکثر دوز توصیه‌شده بستگی به بیماری و شکل دارو دارد:
- برای استئوآرتریت:
- حداکثر دوز قرص DR: ۱۵۰ میلی‌گرم در ۲۴ ساعت
- حداکثر دوز قرص ER: ۱۰۰ میلی‌گرم در ۲۴ ساعت
- برای آرتریت روماتوئید:
- حداکثر دوز قرص DR: ۲۰۰ میلی‌گرم
- حداکثر دوز قرص ER: ۲۰۰ میلی‌گرم
- برای اسپوندیلیت آنکیلوزان:
- حداکثر دوز قرص DR: ۱۲۵ میلی‌گرم
- قرص ER برای این بیماری تأیید نشده است
از دوز تجویزی پزشک تجاوز نکنید، چون این کار خطر عوارض جدی از جمله مشکلات قلبی-عروقی و گوارشی را افزایش می‌دهد. دیکلوفناک هشدار جعبه‌ای درباره این خطرات دارد.
اگر با دوز فعلی هنوز درد دارید، با پزشک مشورت کنید.
آیا می‌توان ۱۵۰ میلی‌گرم دیکلوفناک را یک‌باره مصرف کرد؟
خیر، نباید ۱۵۰ میلی‌گرم دیکلوفناک را به‌صورت یکجا مصرف کنید. این کار خطر عوارض جانبی جدی مانند مشکلات قلبی و گوارشی را افزایش می‌دهد.
اگر پزشک برای استئوآرتریت یا آرتریت روماتوئید دوز ۱۵۰ میلی‌گرم را تجویز کند، باید آن را در دوزهای تقسیم‌شده مصرف کنید (مثلاً ۵۰ میلی‌گرم دو یا سه بار در روز، یا ۷۵ میلی‌گرم دوبار در روز). هرگز همه دوزها را همزمان مصرف نکنید.
برای پرسش درباره دوز مصرفی خود، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
https://www.medicalnewstoday.com/articles/drugs-diclofenac-dosage