دیسکینزی دیررس یکی از عوارض جانبی داروهای ضد روان پریشی است. این داروها برای درمان اسکیزوفرنی و سایر اختلالات سلامت روان استفاده می شوند.
همه کسانی که داروی ضد روان پریشی مصرف می کنند به آن مبتلا نمی شوند. اما اگر TD اتفاق بیفتد، گاهی اوقات دائمی است. بنابراین اگر حرکاتی دارید که نمی توانید کنترل کنید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. برای کاهش علائم، پزشک ممکن است:
- دوز را کاهش دهید
- برای مقابله با حرکات، داروی دیگری اضافه کنید
- شما را به داروی دیگری سوق دهید
دیسکینزی دهانی یا دیسکینزی دهانی-باکو-زبانی: حرکات کنترل نشده در صورت شما – یعنی لب، فک یا زبان. شما ممکن است:
- بدون تلاش زبان خود را بیرون بیاورید
- سریع چشمک بزن
- جویدن
- لب هایتان را بکوبید یا تکان دهید
- گونه هایت را پف کن
- اخم
- غرغر کردن
دیسکینزی اندام ها: همچنین می تواند بازوها، پاها، انگشتان دست و پاها را تحت تاثیر قرار دهد. که می تواند باعث شود:
- انگشتان خود را تکان دهید
- به پاهای خود ضربه بزنید
- بازوهای خود را تکان دهید
- لگن خود را بیرون بیاورید
- از این طرف به طرف دیگر تاب بخورید
این حرکات می توانند سریع یا آهسته باشند. ممکن است کار کردن و فعال ماندن برایتان سخت باشد.
آنها یک ماده شیمیایی مغز به نام دوپامین را مسدود می کنند. این به سلول ها کمک می کند تا با یکدیگر صحبت کنند و باعث می شود عضلات به آرامی حرکت کنند. وقتی مقدار کمی از آن را داشته باشید، حرکات شما می تواند تند و تند و از کنترل خارج شود.
در صورت مصرف داروی ضد روان پریشی می توانید به TD مبتلا شوید. معمولاً باید ۳ ماه یا بیشتر روی آن باشید. اما موارد نادری از آن پس از یک دوز داروی ضد روان پریشی مشاهده شده است. نسخه های قدیمی این داروها بیشتر از نسخه های جدیدتر باعث ایجاد این مشکل می شوند. با این حال، برخی از مطالعات خطر مشابهی را از هر دو نوع نشان میدهند.
داروهای ضد روان پریشی که می توانند باعث دیسکینزی دیررس شوند شامل داروهای ضد روان پریشی مانند:
- هالوپریدول (Haldol)
- فلوفنازین
- ریسپریدون (ریسپردال)
- اولانزاپین (زیپرکسا)
هر چه مدت زمان بیشتری از داروی ضد روان پریشی استفاده کنید، شانس ابتلا به TD افزایش می یابد.
برخی از داروهایی که حالت تهوع، رفلاکس و سایر مشکلات معده را درمان میکنند نیز در صورت مصرف بیش از ۳ ماه میتوانند باعث TD شوند. این شامل:
به احتمال زیاد به آن مبتلا خواهید شد اگر:
- زنی هستند که یائسگی را پشت سر گذاشته اند
- بالای ۵۵ سال سن دارند
- سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
- آفریقایی آمریکایی یا آسیایی آمریکایی هستند
مقیاس حرکت غیر ارادی غیر طبیعی (AIMS): اگر برای شرایط سلامت روان دارو مصرف می کنید، پزشک باید حداقل سالی یک بار شما را معاینه کند تا مطمئن شود که TD ندارید. آنها می توانند یک معاینه فیزیکی به نام مقیاس حرکت غیر ارادی غیرطبیعی به شما بدهند که به آنها کمک می کند تا حرکات غیر طبیعی را ارزیابی کنند.
آنها همچنین میتوانند آزمایشهایی را انجام دهند تا بفهمند آیا شما اختلال دیگری دارید که باعث حرکات غیرطبیعی میشود، مانند:
برای رد این شرایط، ممکن است دریافت کنید:
- آزمایشات خون
- اسکن های تصویربرداری از مغز، مانند سی تی اسکن یا اسکن MRI
ممکن است لازم باشد داروی ضد روان پریشی جدیدتری را تغییر دهید که ممکن است کمتر باعث ایجاد TD شود.
دو داروی مورد تایید FDA برای درمان دیسکینزی دیررس وجود دارد:
هر دوی این داروها به روش های مشابهی برای تنظیم میزان جریان دوپامین در نواحی مغزی که انواع خاصی از حرکات را کنترل می کنند، کار می کنند. هر دو گاهی اوقات می توانند باعث خواب آلودگی شوند. همچنین نشان داده شده است که Austedo گاهی اوقات باعث افسردگی در بیماران مبتلا به بیماری هانتینگتون می شود.
هیچ مدرکی مبنی بر اینکه داروهای طبیعی می توانند آن را درمان کنند وجود ندارد، اما برخی ممکن است به حرکات کمک کنند:
قبل از مصرف هر گونه مکملی برای علائم خود با پزشک خود صحبت کنید.