رفتار پرخاشگرانه: نشانه‌ها، علل و درمان‌ها.

پرخاشگری بر اساس روانشناسی اجتماعی، هر رفتار یا عملی را توصیف می کند که هدف آن آسیب رساندن به شخص یا حیوان یا آسیب رساندن به اموال فیزیکی باشد.

چند نمونه از اعمال تهاجمی:

• اعمال خشونت فیزیکی
• فریاد، فحش دادن و زبان تند
• شایعه پراکنی یا شایعه پراکنی در مورد یک همکلاسی
• شکستن عمدی لیوان مورد علاقه هم اتاقی خود
• بریدن لاستیک های همکارت

شما اغلب با “پرخاشگری و خشونت” روبرو می شوید که به عنوان یک اصطلاح جدانشدنی در کنار هم قرار گرفته اند. درست است که پرخاشگری و خشونت اغلب بر هم منطبق هستند، اما در واقع دو چیز متفاوت هستند.

خشونت به پرخاشگری شدید بدنی اشاره دارد که هدف آن ایجاد آسیب جدی است. به بیان دیگر، پرخاشگری همیشه شامل خشونت نیست، اما خشونت همیشه شامل پرخاشگری است.

بگو که در جریان دعوا با برادرت قهر می کنی و کتابت را با ناراحتی در اتاق پرت می کنی. تو قصد نداشتی او را بزنی، اما کتاب به سرش می کوبد و کبودی به جا می گذارد. این یک عمل تهاجم فیزیکی خواهد بود، اما نه لزوماً خشونت.

از سوی دیگر، اگر برادر خود را به دیوار هل دهید و سپس با هدف آسیب رساندن به او ضربه بزنید، این یک عمل خشونت آمیز خواهد بود.

رفتار پرخاشگرانه فقط مرزهای اجتماعی را نقض نمی کند. همچنین می تواند بر روابط تأثیر بگذارد و حتی عواقب حرفه ای یا قانونی داشته باشد.

شناخت راه‌هایی که پرخاشگری در زندگی‌تان نشان می‌دهد می‌تواند به شما کمک کند تا در کنار خشم و هر احساس دیگری که ممکن است نقشی داشته باشد، در جهت رفع آن قدم بردارید.

در زیر، انواع و علل بالقوه پرخاشگری را بررسی می‌کنیم، به‌علاوه راهنمایی‌هایی درباره زمان دریافت پشتیبانی ارائه می‌کنیم.

پرخاشگری معمولا به دو دسته تقسیم می شود.

پرخاشگری تکانشی

این نوع پرخاشگری که به عنوان پرخاشگری عاطفی یا عاطفی نیز شناخته می شود، مستقیماً از احساساتی که شما در لحظه تجربه می کنید نشات می گیرد. در عوض ممکن است غیرقابل کنترل به نظر برسد یا به نظر برسد که از هیچ جا نمی آید.

اگر نمی توانید به شخص یا چیزی که شما را ناراحت می کند دسترسی پیدا کنید، ممکن است این پرخاشگری را به سمت چیزی یا شخصی که می توانید به آن دسترسی داشته باشید – از جمله خودتان – هدایت کنید.

نمونه هایی از پرخاشگری تکانشی:

• یکی از همکلاسی‌ها دقیقاً کتاب مورد نیاز شما برای تحقیق را از سبد خرید کتابخانه می‌گیرد. وقتی آنها برای استفاده از سرویس بهداشتی ترک می‌کنند، شما برای گرفتن کتاب به آنجا می‌روید و دکمه روشن/خاموش را روی رایانه‌شان می‌زنید تا کارشان را از دست بدهند.
• اولین باری که ملاقات می کنید، قرارتان یک ساعت گران قیمت به شما می دهد. هدیه باعث ناراحتی شما می شود، بنابراین با عذرخواهی آن را پس می دهید و می گویید نمی توانید آن را بپذیرید. آنها با انداختن آن روی زمین و پا زدن روی آن واکنش نشان می دهند.

پرخاشگری ابزاری

این نوع پرخاشگری که به عنوان پرخاشگری شناختی نیز شناخته می شود، شامل برنامه ریزی و قصد است که معمولاً برای رسیدن به یک خواسته یا هدف خاص است.

همه پرخاشگری ها شامل درجه ای از قصد آسیب رساندن به کسی است که نمی خواهد آسیب ببیند. اما اعمال پرخاشگرانه ابزاری عموماً مستلزم محاسبه و هدف بیشتری است، بدون هیچ گونه از دست دادن کنترل.

نمونه هایی از پرخاشگری ابزاری:

• شما به تازگی برای ترفیع در محل کار خود درخواست داده اید، زمانی که می شنوید که سرپرست خود همکار دیگری را تشویق می کند که برای این نقش درخواست دهد و می گوید که آنها بسیار مناسب هستند. شما آن موقعیت را می خواهید، بنابراین به چند نفر می گویید که متوجه مشروب خوردن همکار در دفترشان شده اید، به این امید که شایعه به گوش سرپرست شما برسد.
• نوجوان شما می پرسد که آیا می تواند ۴۰ دلار برای خرید یک بازی ویدیویی داشته باشد؟ شما پول ندارید پس می گویید نه. به نظر می رسد پاسخ شما را قبول دارند. اما روز بعد، وقتی کیف پول خود را پیدا نمی کنید، برای خرید مواد غذایی آماده می شوید. در نهایت، در سطل زباله پیدا می‌شود – در حالی که پول نقد شما از بین رفته و کارت‌هایتان به تکه‌هایی خرد شده‌اند.

همانطور که ممکن است متوجه شده باشید، پرخاشگری می تواند اشکال مختلفی داشته باشد.

گاهی اوقات بیشتر مخفیانه و ظریف است تا آشکار و مستقیم. بنابراین، شما حتی ممکن است متوجه نشوید که برخی از رفتارها به عنوان پرخاشگری به حساب می آیند.

پرخاشگری اغلب شامل آسیب فیزیکی یا کلامی است، اما می تواند شامل اجبار یا دستکاری نیز باشد:

• پرخاشگری فیزیکی شامل ضربه زدن، لگد زدن، مشت زدن، سیلی زدن یا هر عملی است که باعث آسیب فیزیکی شود. این شامل آسیب‌های تصادفی نمی‌شود، مانند پا گذاشتن تصادفی روی دم سگتان در تاریکی یا کوبیدن دوستتان از ایوان در هنگام خشن کردن.
• پرخاشگری کلامی می تواند شامل فریاد زدن، فحش دادن، توهین و سایر اظهارات ظالمانه و ناخوشایند باشد که برای ایجاد درد و ناراحتی انجام می شود. سخنان تنفرآمیز نیز در این دسته قرار می گیرد.
• پرخاشگری رابطه‌ای به اعمالی اطلاق می‌شود که با هدف آسیب رساندن به شهرت یا روابط شخص دیگر انجام می‌شود. به عنوان مثال می توان به قلدری، شایعه پراکنی و بازی دوستان با یکدیگر اشاره کرد.
• پرخاشگری خصمانه ، اعمال عاطفی یا واکنشی را توصیف می کند که شامل قصد خاصی برای صدمه زدن به کسی یا تخریب چیزی است.
• پرخاشگری منفعل می تواند شامل هرگونه ابراز غیرمستقیم احساسات منفی باشد. مثال‌های رایج عبارتند از رفتار بی‌صدا، سخنان طعنه‌آمیز و سرزنش مجدد.

ممکن است متوجه رفتار پرخاشگرانه شوید زمانی که:

• شما احساس تحریک پذیری، عصبانیت، بی حوصلگی یا بی قراری می کنید
• همه چیز طبق خواسته شما پیش نمی رود
• شما می خواهید حتی با کسی که به شما ظلم کرده است
• شما معتقدید که کسی با شما ناعادلانه رفتار کرده است
• احساسات شما غیر قابل کنترل است
• یک موقعیت طاقت فرسا یا ناراحت کننده به نظر می رسد

خشم از کجا می آید؟

خشم به یک احساس اشاره دارد، در حالی که پرخاشگری به رفتار اشاره دارد.

در حالی که خشم اغلب در پرخاشگری نقش دارد – برای مثال، به طغیان ها یا میل به انتقام دامن می زند – به خودی خود مضر نیست. خشم در واقع زمانی می تواند مفید باشد که آن را به صورت سازنده ابراز کنید.

علائم پرخاشگری در کودکان و نوجوانان

کودکان و نوجوانان همیشه پرخاشگری را مانند بزرگسالان نشان نمی دهند.

همراه با اعمال فیزیکی مانند لگد زدن، ضربه زدن و هل دادن، پرخاشگری در کودک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عصبانیت ها و طغیان های انفجاری یا خشونت آمیز
• تمسخر یا توهین به همسالان برای برانگیختن واکنش
• تهدید به صدمه زدن به شخص دیگری یا خود
• استفاده از اسباب بازی یا اشیاء دیگر به عنوان سلاح
• صدمه زدن به حیوانات
• تخریب اموال دیگران یا آسیب رساندن به اموال
• دروغ و دزدی

پرخاشگری در نوجوانان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• فریاد زدن بر سر پدر و مادر و خواهر و برادر
• نشان دادن تحریک پذیری شدید، عصبانیت یا تکانشگری
• تخریب اموال یا اموال
• اذیت کردن، قلدری کردن، یا کنار گذاشتن همسالان
• دروغ گفتن، شایعه پراکنی و شایعه پراکنی در مورد همسالان
• استفاده از اجبار و دستکاری برای حفظ موقعیت و کنترل اجتماعی
• تهدید به آسیب رساندن به دیگران یا خود

در حالی که همپوشانی زیادی بین پرخاشگری و سوء استفاده وجود دارد، این دو مفهوم متفاوت هستند.

سوء استفاده شامل تمایل به گرفتن و حفظ قدرت و کنترل است. همچنین:

• در برخی از انواع رابطه – عاشقانه، خانوادگی، یا حرفه ای رخ می دهد
• در یک الگو اتفاق می افتد
• فقط در زمینه های خاصی نشان داده می شود – به عنوان مثال، سوء استفاده اغلب در ملاء عام اتفاق نمی افتد

علائم سوء استفاده عاطفی را بیاموزید.

پرخاشگری معمولاً در مواردی که رفتار پرخاشگرانه رفتار می کند، توهین آمیز تلقی نمی شود:

• به یک محرک خاص مانند عصبانیت، ناامیدی یا تهدید مربوط می شود
• در محیط ها و شرایط مختلف اتفاق می افتد، نه تنها در خصوصی
• شامل از دست دادن لحظه ای کنترل است

گفته می شود، رفتار پرخاشگرانه قطعاً می تواند به عنوان سوء استفاده به حساب آید. به این موضوع فکر کنید: همه پرخاشگری ها سوء استفاده نیست، اما همه سوء استفاده ها پرخاشگری است.

پرخاشگری معمولاً یک علت خاص ندارد. در عوض، شواهد نشان می دهد که تعدادی از عوامل می توانند در رفتار پرخاشگرانه نقش داشته باشند.

عوامل بیولوژیکی

شیمی مغز و سایر عوامل بیولوژیکی که ممکن است در پرخاشگری نقش داشته باشند عبارتند از:

• رشد نامنظم مغز کارشناسان افزایش فعالیت در آمیگدال و کاهش فعالیت در قشر جلوی مغز را با پرخاشگری مرتبط می دانند. ضایعات در مغز، که می تواند با شرایط عصبی رخ دهد، همچنین می تواند منجر به رفتار پرخاشگرانه شود.
• ژنتیک جهش ژن‌های خاص، از جمله مونوآمین اکسیداز A نیز می‌تواند نقش داشته باشد.
• عدم تعادل مواد شیمیایی و هورمونی مغز سطوح غیرمعمول بالا یا پایین برخی از انتقال دهنده های عصبی، از جمله سروتونین، دوپامین، و گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA)، ممکن است منجر به رفتار تهاجمی شود. سطوح بالاتر تستوسترون نیز می تواند منجر به پرخاشگری در افراد با هر جنسیتی شود.
• عوارض جانبی داروهای تجویزی و سایر مواد. داروها و موادی که باعث ایجاد تغییراتی در مغز می شوند، گاهی اوقات می توانند منجر به رفتار پرخاشگرانه شوند. چند نمونه عبارتند از کورتیکواستروئیدها، الکل، استروئیدهای آنابولیک و فن سیکلیدین (PCP).
• شرایط پزشکی رفتار پرخاشگرانه می تواند در نتیجه برخی از شرایط سلامتی که به مغز شما آسیب می رساند، از جمله سکته مغزی، زوال عقل و آسیب های سر رخ دهد.

عوامل روانشناسی

رفتار پرخاشگرانه گاهی اوقات می تواند به عنوان نشانه ای از برخی شرایط سلامت روان رخ دهد، از جمله:

• اختلال رفتاری
• اختلال انفجاری متناوب
• اختلال مقابله ای و نافرمانی (ODD)
• اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
• اوتیسم
• اختلال دوقطبی
• روان‌گسیختگی
• افسردگی
• اختلالات مصرف مواد
• استرس مزمن
• اختلالات شخصیتی خاص، از جمله اختلالات شخصیت مرزی، ضد اجتماعی و خودشیفته

البته، پرخاشگری همیشه به این معنا نیست که شما یک وضعیت سلامت روانی دارید، و همچنین داشتن تشخیص سلامت روان به طور خودکار به این معنی نیست که شما با دیگران رفتار پرخاشگرانه ای خواهید داشت.

فاکتورهای محیطی

شرایط و چالش‌های زندگی روزمره و محیط شما نیز می‌تواند به رفتار پرخاشگرانه کمک کند.

پرخاشگری می تواند به عنوان یک پاسخ طبیعی به استرس، ترس یا احساس از دست دادن کنترل رخ دهد. همچنین ممکن است هنگامی که احساس ناامیدی، بدرفتاری یا شنیده نشدن می کنید، با پرخاشگری پاسخ دهید – به خصوص اگر هرگز یاد نگرفته باشید که چگونه احساسات خود را به طور موثر مدیریت کنید.

همچنین ممکن است اگر تربیت شما شما را در معرض پرخاشگری و خشونت قرار داده باشد، ممکن است پرخاشگرانه رفتار کنید. این ممکن است اتفاق بیفتد اگر شما:

• والدین و مراقبین یا خواهر و برادرهای بدسرپرستی که شما را مورد آزار و اذیت قرار داده اند
• در محله یا جامعه‌ای بزرگ شده‌اند که در آن خشونت و تجاوز مکرر اتفاق می‌افتد
• رفتار ظالمانه یا ناعادلانه معلمان و همکلاسی ها را تجربه کردند

علت پرخاشگری در کودکان و نوجوانان چیست؟

در حالی که بیشتر علل فوق می تواند در مورد کودکان و نوجوانان نیز صدق کند، عوامل دیگری نیز می توانند در پرخاشگری دوران کودکی نقش داشته باشند.

برای مثال، کودکان اغلب در بیان احساسات با کلمات مشکل دارند، بنابراین کودکی که احساس ترس، مشکوک یا ناامیدی می کند، ممکن است به جای اینکه به طور واضح احساسات خود را بیان کند، با خشونت رفتار کند.

همچنین شایان ذکر است که کودکان خردسال کاملاً یاد نگرفته اند که به مرزها و حقوق دیگران احترام بگذارند. بنابراین، کودکانی که شاهد پرخاشگری هستند، ممکن است یاد بگیرند که خود را از طریق پرخاشگری و خشونت ابراز کنند.

شرایط سلامت روانی که معمولا کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد، از جمله ADHD و اوتیسم نیز می تواند در رفتار پرخاشگرانه نقش داشته باشد. کودکان و نوجوانان با این شرایط ممکن است:

• در کنار آمدن با احساسات دردناک و طاقت فرسا مشکل دارند
• بیان نیازها و درخواست کمک برایشان مشکل است
• ناامیدی و ناراحتی طولانی مدتی را تجربه کنید که باعث طغیان های خشمگین و پرخاشگرانه می شود

کودکان و نوجوانان مبتلا به افسردگی نیز اغلب خشم و تحریک پذیری را به عنوان علائم اصلی تجربه می کنند. شما ممکن است متوجه این احساسات در خلق و خوی روزمره آنها شوید، اما عصبانیت و تحریک پذیری نیز می تواند به عنوان رفتار پرخاشگرانه نسبت به دیگران نشان داده شود.

این امری انسانی است که هر از گاهی ناامید و ناراحت شوید و این احساسات به راحتی می توانند شما را به واکنش پرخاشگرانه در موقعیت های خاص سوق دهند.

کار برای توسعه و تمرین مهارت های قوی تر تنظیم احساسات می تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. اما تماس با یک متخصص سلامت روان همیشه گزینه خوبی برای رفتار پرخاشگرانه است:

• مکرر اتفاق می افتد
• باعث ایجاد مشکل در روابط شخصی و حرفه ای شما می شود
• زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار می دهد
• غیر قابل کنترل احساس می کند

کمک گرفتن برای پرخاشگری زودتر از دیرتر ضروری است زیرا رفتار پرخاشگرانه می تواند به راحتی باعث آسیب فیزیکی یا عاطفی پایدار به سایر افراد، حیوانات و حتی شما شود.

بهترین درمان برای رفتار پرخاشگرانه به علت زمینه‌ای بستگی دارد، اما یک درمانگر همیشه می‌تواند با شناسایی محرک‌ها و عوامل مؤثر، راهنمایی‌های بیشتری ارائه دهد.

درمان فضایی امن و بدون قضاوت را برای موارد زیر ارائه می دهد:

• تجربیاتی که منجر به عصبانیت و رفتار پرخاشگرانه می شود را به اشتراک بگذارید
• آسیب های دوران کودکی را که ممکن است به رفتار پرخاشگرانه کمک کند را بررسی کنید
• روش های جدیدی برای مقابله با احساسات سخت یا طاقت فرسا ایجاد کنید
• روش‌های جایگزین را برای گذر از موقعیت‌های ناامیدکننده تمرین کنید
• یاد بگیرید که ارتباطات پرخاشگرانه را با ارتباط قاطعانه جایگزین کنید

انواع درمان پرخاشگری

یک درمانگر ممکن است بسته به علائم سلامت روانی که تجربه می کنید، رویکردهای درمانی متفاوتی را توصیه کند.

• درمان شناختی رفتاری (CBT) می‌تواند به شما کمک کند الگوهای رفتاری غیرمفید را شناسایی و تغییر دهید و تکنیک‌های مقابله مفیدتری را تمرین کنید. این رویکرد چندان بر تجربیات گذشته تمرکز نمی کند، اما می تواند به بهبود علائم افسردگی، اضطراب، اختلالات شخصیت، اختلال دوقطبی و ADHD کمک کند.
• درمان روان پویشی می تواند به شما کمک کند تا علائم سلامت روان و پریشانی عاطفی را با ردیابی ریشه های آنها در رویدادهای قبلی زندگی برطرف کنید.
• رفتار درمانی دیالکتیکی می تواند به شما کمک کند تا مهارت هایی را برای تحمل پریشانی، تنظیم احساسات و هدایت موثرتر روابط بین فردی ایجاد و تمرین کنید.
• درمان بین فردی می تواند به شما کمک کند چالش های رابطه ای را که بر خلق و خوی شما تأثیر می گذارد و به افسردگی و سایر علائم سلامت روان کمک می کند، کشف کنید.
• آموزش مدیریت والدین می تواند به مقابله با پویایی پرتنش خانواده یا تاکتیک های فرزندپروری غیرمفید که به رفتار پرخاشگرانه کمک می کند یا تقویت می کند کمک کند.

در برخی موارد، یک درمانگر ممکن است همکاری با روانپزشک را برای بررسی گزینه های دارویی برای پرخاشگری توصیه کند. برخی از داروهای روانگردان ممکن است به کاهش افکار و رفتارهای تهاجمی که در شرایط سلامت روان رخ می دهد کمک کنند.

اینها شامل داروهای ضد روان پریشی مانند ریسپریدون (ریسپردال) و هالوپریدول و تثبیت کننده های خلق و خو مانند کاربامازپین (تگرتول)، لیتیوم و اسید والپروئیک است.

اگر هیچ علامت سلامت روانی را تجربه نمی کنید، درمانگر شما ممکن است پیشنهاد کند با یک متخصص مراقبت های بهداشتی ارتباط برقرار کنید که می تواند به رد نگرانی های سلامتی و سایر دلایل پزشکی پرخاشگری کمک کند.

در بیشتر موارد، رفتار پرخاشگرانه به دلیلی اتفاق می افتد. شناسایی دلایل اصلی پرخاشگری می تواند اجتناب از موقعیت های بالقوه تحریک کننده را آسان تر کند، که مطمئناً می تواند تفاوت ایجاد کند.

با این حال، به خاطر داشته باشید که نمی توانید از هر محرک احتمالی اجتناب کنید. به همین دلیل است که اقداماتی برای تغییر مستقیم رفتار شما ممکن است کمک بیشتری به جلوگیری از پرخاشگری در آینده کند. یک درمانگر می تواند استراتژی هایی را برای مدیریت بهتر احساسات و حفظ کنترل آموزش دهد که می تواند منجر به ارتباطات مفیدتر و سازنده تر شود.