می‌توانید تنها در سه مرحله یک سرم قوی برای صاف‌کردن چین‌وچروک با استفاده از روغن‌های ضروری تهیه کنید: ابتدا یک روغن آنتی‌اکسیدان پایه انتخاب کنید، سپس روغنی مرطوب‌کننده به آن اضافه کنید و در نهایت با یک روغن حامل آن را رقیق نمایید. در این مقاله، ۲۰ روغن مفید برای این هدف معرفی شده‌اند.
وقتی صحبت از درمان چین‌وچروک می‌شود، گزینه‌ها بی‌شمارند: کرم‌ها، مرطوب‌کننده‌های سبک، سرم‌های ویتامین C یا حتی رتینول‌ها.
اما اگر به‌دنبال درمان‌های طبیعی‌تری هستید، روغن‌های ضروری می‌توانند گزینه‌ای مناسب باشند. گرچه این روغن‌ها نمی‌توانند چین‌وچروک را به‌طور کامل از بین ببرند (چرا که هیچ درمانی اثر دائمی ندارد)، اما ممکن است به کاهش ظاهر آن‌ها کمک کنند.
هرچند تحقیقات نشان می‌دهند که این روغن‌ها مزایای بالقوه‌ای برای سلامت دارند، اما سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) بر خلوص و کیفیت روغن‌های ضروری نظارت نمی‌کند. بنابراین، مهم است که پیش از استفاده با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید و از کیفیت برند روغن اطمینان حاصل نمایید. همچنین همیشه پیش از استفادهٔ گسترده، تست حساسیت انجام دهید.
<a href="https://www.freepik.com/free-photo/close-up-woman-applying-serum_20551563.htm#fromView=search&page=1&position=5&uuid=c45e45a5-a5b1-453c-b6a3-df8bb7de0ee0&query=Oils+for+Wrinkles">Image by freepik</a>
مرحله اول: انتخاب یک پایهٔ آنتی‌اکسیدانی
برای ساخت سرم پوست خود، ابتدا یک روغن ضروری با خاصیت آنتی‌اکسیدانی انتخاب کنید.
روغن‌های ضروری دارای ترکیبات آنتی‌اکسیدانی می‌توانند با خنثی‌کردن رادیکال‌های آزاد آسیب‌رسان، از تشکیل چین‌وچروک جلوگیری کرده یا ظاهر آن‌ها را کاهش دهند. رادیکال‌های آزاد در محیط اطراف ما وجود دارند، از جمله:
- آلودگی هوا
- نور خورشید
- دود سیگار
رزماری (Rosmarinus officinalis L.)
رزماری به‌خاطر خواص ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی‌اش شناخته شده است. در حوزهٔ سلامت پوست، دفاع طبیعی آن در برابر اکسیداسیون ممکن است به جلوگیری از آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک کند.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ نشان داد که روغن ضروری رزماری دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند روند پیری پوست را کند نماید. البته این نتایج بر اساس آزمایشات آزمایشگاهی بوده و هنوز نیاز به مطالعات بالینی انسانی دارد.
مرکبات (Citrus)
مرکباتی مثل لیمو، پرتقال و نارنگی سرشار از ویتامین C هستند؛ آنتی‌اکسیدانی که در بسیاری از کرم‌ها و سرم‌های پوستی یافت می‌شود و گفته می‌شود که می‌تواند تولید کلاژن را افزایش دهد.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ نشان داد که روغن‌های ضروری مرکبات فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالایی دارند که می‌تواند به کاهش چین‌وچروک و یکنواختی رنگ پوست کمک کند.
با این حال، پس از استفاده از روغن‌های مرکباتی یا محصولات حاوی ویتامین C، نباید پوست را در معرض آفتاب قرار داد، یا حتماً باید ضدآفتاب استفاده کرد، زیرا این ترکیبات حساسیت پوست به نور خورشید را افزایش می‌دهند.
کلاری سیج (Salvia sclarea L.)
کلاری سیج، که از اقوام مریم‌گلی سنتی است، دارای کاربردهای دارویی متفاوتی نسبت به گونهٔ معمول آن است.
در مرور تحقیقاتی سال ۲۰۲۲، مشخص شد که روغن کلاری سیج دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند:
- ظاهر چین‌وچروک و سلولیت را بهبود دهد
- تعادل ترشح چربی و سبوم را تنظیم کند
- پوست را تقویت و سفت کند
بذر هویج (Daucus carota L.)
در طب سنتی، دانه‌های هویج برای آرام‌کردن عضلات و درمان افت قند خون استفاده می‌شده است. در مراقبت‌های پوستی، این عصاره می‌تواند پوست را تغذیه و بازسازی کند.
مروری در سال ۲۰۲۴ نشان داد که روغن بذر هویج سرشار از:
- آنتی‌اکسیدان‌ها به‌ویژه کاروتنوئیدها
- ویتامین‌ها
- مواد معدنی
این ترکیبات می‌توانند با محافظت از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد و التهاب، نشانه‌های پیری را کاهش دهند. کاروتنوئیدها به‌طور خاص در محافظت از پوست در برابر اشعه فرابنفش (UV) خورشید نقش دارند.
روغن بذر هویج همچنین ممکن است تولید کلاژن و الاستین را تقویت کند، دو پروتئینی که نقش مهمی در استحکام پوست دارند و با افزایش سن کاهش می‌یابند.
مرحله دوم: انتخاب یک روغن ضروری برای مرطوب‌سازی و بازسازی پوست
در مرحله بعدی، روغنی اضافه کنید که خاصیت مرطوب‌کننده داشته باشد.
برای خطوط ریز و چین‌وچروک‌ها، رطوبت یکی از مهم‌ترین عواملی است که روغن‌های ضروری می‌توانند فراهم کنند. رطوبت به حفظ آب در پوست کمک می‌کند. با افزایش سن، پوست در نگهداری رطوبت ناکارآمدتر می‌شود.
محصولات مرطوب‌کننده مثل روغن‌های ضروری می‌توانند به بازگرداندن تعادل رطوبت کمک کرده و ظاهر کلی پوست را بهبود دهند. همچنین رطوبت مناسب می‌تواند چرخش سلولی پوست را بهبود داده و در نتیجه ظاهر چین‌وچروک‌ها را کاهش دهد.
گل رز (Rosa damascena)
طبق مرور پیشین، روغن گل رز دارای خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدباکتری و ضدالتهابی است که می‌تواند از پیری زودرس پوست جلوگیری کند.
این روغن با محافظت از سلول‌های پوستی در برابر رادیکال‌های آزاد و آسیب‌های ناشی از آفتاب، ممکن است به حفظ سلامت پوست کمک کند.
چوب صندل هندی شرقی (Santalum album L.)
چوب صندل مدت‌هاست که برای بیماری‌های التهابی پوست استفاده شده است. این روغن دارای ترکیبات نرم‌کنندهٔ طبیعی است که به حفظ آب در پوست کمک می‌کند.
خواص آنتی‌اکسیدانی آن نیز ممکن است به کاهش چین‌وچروک کمک کند.
گل شمعدانی عطری (Pelargonium graveolens)
مطالعات انسانی و حیوانی نشان داده‌اند که روغن شمعدانی دارای خواص:
- آنتی‌اکسیدانی
- ضدباکتری
- ضدالتهاب
- قابض (سفت‌کننده پوست) است
این روغن همچنین ممکن است به بهبود آکنه، یکنواخت‌کردن رنگ پوست و حفظ رطوبت کمک کند.
یلانگ‌یلانگ (Ylang-ylang – Cananga odorata)
مطابق با تحقیقات گذشته، روغن‌های یلانگ‌یلانگ حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که ممکن است به بازسازی سلول‌های پوست کمک کرده و در نرم کردن خطوط ریز و چین‌وچروک‌ها مؤثر باشند.
به دلیل توانایی آن در تنظیم تولید سبوم (چربی طبیعی پوست)، ممکن است خاصیت مرطوب‌کنندگی و روان‌کنندگی داشته باشد که این ویژگی‌ها همچنین می‌توانند در صاف و نرم کردن پوست مؤثر باشند.
هیلی‌کریسوم (Helichrysum)
یک مطالعه در سال 2020 بر روی 117 شرکت‌کننده که از کرم شب حاوی ملاتونین، کارنوزین، و عصاره هیلی‌کریسوم ایتالیکوم استفاده می‌کردند، نشان داد که طی 12 هفته، این کرم به بهبود موارد زیر کمک کرده است:
- آبرسانی و کاهش از دست دادن آب ترانس اپیدرمال
- تعداد چین‌وچروک‌ها
- لکه‌های آفتاب
- آرامش پوست
با این حال، چون این کرم حاوی مواد دیگری علاوه بر هیلی‌کریسوم بوده است، نمی‌توان به طور قطعی گفت که نتایج تنها به دلیل این ماده بوده است.
مطالعات بالینی بیشتری برای بررسی اثرات روغن اساسی هیلی‌کریسوم به تنهایی بر علائم پیری پوست نیاز است.
نارولی (Neroli – Citrus aurantium L.)
به عنوان یک روغن ضروری از خانواده مرکبات، نارولی ممکن است به دلیل محتوای ویتامین C خود در تحریک تولید کلاژن مؤثر باشد، که می‌تواند به:
- بازسازی سلول‌های پوست
- سفت کردن پوست
- کاهش ظاهر چین‌وچروک‌ها
به عنوان یک آنتی‌اکسیدان، ویتامین C همچنین به مقابله با آسیب‌های ناشی از اشعه UV خورشید (شامل لکه‌های آفتاب و دیگر انواع هایپرپیگمانتاسیون) کمک می‌کند و رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌سازد. علاوه بر این، از پوست در برابر آلودگی‌ها و سموم محیطی محافظت می‌کند.
عصاره گل انار (Pomegranate flower extract – Punica granatum)
تحقیقات کمی در زمینه استفاده‌های زیبایی از روغن انار وجود دارد، اما طبق مطالعه‌ای در سال 2023، عصاره گل انار ممکن است خاصیت ضدالتهابی و ضدآکنه داشته باشد.
با این حال، این مطالعه عصاره‌های گل انار و پوست موز را در کرمی ترکیب کرده بود، بنابراین نمی‌توان به طور قطعی گفت که اثرات ناشی از انار به تنهایی بوده است.
محتوای آنتی‌اکسیدانی انار ممکن است به بهبود علائم پیری پوست کمک کرده و در برابر اشعه‌های مضر UV خورشید محافظت نماید. اما این روغن نمی‌تواند جایگزین کرم ضدآفتاب باشد.
بخور (Frankincense – Boswellia sacra)
پژوهش‌های گذشته نشان داده‌اند که روغن ضروری بخور ممکن است در تولید کلاژن مؤثر باشد.
با افزایش سن، پوست کلاژن کمتری تولید می‌کند، بنابراین یک تقویت اضافی می‌تواند به کاهش ظاهر خطوط ریز و چین‌وچروک‌ها کمک کند.
مانند بسیاری دیگر از روغن‌های ضروری، بخور دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است که از پوست شما در برابر:
- آسیب‌های خورشید
- رادیکال‌های آزاد
- پیری زودرس
محافظت می‌کند.
اسطوخودوس (Lavender – Lavandula)
گل‌های اسطوخودوس حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که ممکن است به مقابله با رادیکال‌های آزاد و کاهش استرس کلی کمک کنند. این اثرات ممکن است باعث آرامش پوست‌های استرس‌زده و کدر شوند.
خواص ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی، ضدباکتریایی و کلاژن‌سازی روغن اسطوخودوس به حمایت از پیری سالم پوست کمک می‌کنند.
مرحله سوم: افزودن یک روغن حامل (Carrier Oil)
برای اطمینان از ایمنی استفاده از روغن‌های ضروری، باید آن‌ها را در روغن حامل رقیق کنید. روغن‌های ضروری بسیار غلیظ و قدرتمند هستند و استفاده مستقیم آن‌ها روی پوست می‌تواند باعث تحریک، خشکی، سوزش یا حتی واکنش‌های آلرژیک شود.
روغن‌های حامل ترکیباتی ملایم‌تر و بی‌خطرتر هستند که می‌توانند روغن‌های ضروری را رقیق کرده و پخش آن‌ها را روی پوست تسهیل کنند. علاوه بر این، برخی از روغن‌های حامل خود نیز دارای فواید مرطوب‌کننده، ضدالتهابی یا تغذیه‌کننده هستند که می‌توانند اثر ترکیب را تقویت کنند.
نسبت رقیق‌سازی معمولاً به غلظت روغن ضروری، نوع پوست و هدف مصرف بستگی دارد. برای استفاده روی صورت، معمولاً توصیه می‌شود که غلظت روغن ضروری حدود ۱ تا ۲ درصد باشد (یعنی در هر قاشق چای‌خوری روغن حامل، تنها ۱ تا ۲ قطره روغن ضروری افزوده شود).
روغن نارگیل فرکشن‌شده (Fractionated Coconut Oil)
این روغن، برخلاف روغن نارگیل جامد معمولی، در دمای اتاق به‌صورت مایع باقی می‌ماند. ساختار آن طوری تغییر یافته است که اسیدهای چرب سنگین‌تری از آن حذف شده‌اند، در نتیجه سبک‌تر است و راحت‌تر جذب پوست می‌شود.
روغن نارگیل فرکشن‌شده دارای خواص مرطوب‌کننده بسیار خوبی است و بدون ایجاد حس چربی یا انسداد منافذ، پوست را تغذیه می‌کند. همچنین این روغن دارای ترکیبات ضدباکتری و ضدقارچ است که ممکن است به محافظت از پوست کمک کند.
روغن آرگان (Argan Oil)
روغن آرگان سرشار از ویتامین E، اسیدهای چرب ضروری (مانند اسید اولئیک و لینولئیک) و آنتی‌اکسیدان‌هاست. این ترکیبات می‌توانند به ترمیم سد دفاعی پوست، حفظ رطوبت و کاهش التهاب کمک کنند.
مطالعات نشان داده‌اند که استفاده موضعی از روغن آرگان ممکن است به بهبود کشسانی پوست و کاهش خشکی کمک کند، که هر دو مورد در کاهش بروز خطوط و چروک مؤثر هستند.
همچنین روغن آرگان یکی از روغن‌های غیرکومدوژنیک است، یعنی احتمال ایجاد جوش با آن پایین است، بنابراین برای پوست‌های مستعد آکنه هم گزینه‌ای مناسب به‌شمار می‌رود.
روغن هسته انگور (Grapeseed Oil)
این روغن سبک، سریع‌جذب و غیرچرب، گزینه‌ای عالی برای انواع پوست، به‌ویژه پوست‌های مختلط یا چرب است. روغن هسته انگور حاوی مقادیر زیادی لینولئیک اسید و آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند پروآنتوسیانیدین‌هاست.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این ترکیبات می‌توانند به کاهش التهاب، محافظت در برابر رادیکال‌های آزاد و بهبود ساختار پوست کمک کنند.
همچنین این روغن خاصیت قابض ملایمی دارد که ممکن است در کوچک‌تر به‌نظر رسیدن منافذ و بهبود ظاهر کلی پوست نقش داشته باشد.
نکاتی برای استفاده ایمن از روغن‌های ضروری
اگرچه روغن‌های ضروری طبیعی هستند، اما همچنان می‌توانند واکنش‌هایی ناخواسته در بدن ایجاد کنند، به‌ویژه اگر به‌درستی استفاده نشوند. بنابراین رعایت اصول ایمنی در استفاده از آن‌ها بسیار مهم است.
۱. همیشه روغن‌ها را رقیق کنید.
استفاده مستقیم از روغن‌های ضروری روی پوست می‌تواند باعث سوزش، التهاب یا حتی ایجاد تاول شود. رقیق‌سازی با روغن‌های حامل، نه‌تنها ایمنی را افزایش می‌دهد، بلکه به جذب بهتر و یکنواخت‌تر روغن کمک می‌کند. حتی افراد با پوست مقاوم هم نباید روغن‌های ضروری را بدون رقیق‌سازی مصرف کنند.
۲. ابتدا تست پَچ انجام دهید.
قبل از استفاده گسترده از ترکیب روغن روی صورت یا سایر نواحی حساس، مقدار کمی از آن را روی بخش کوچکی از پوست (مثلاً قسمت داخلی بازو) بمالید و ۲۴ ساعت صبر کنید تا مطمئن شوید واکنش آلرژیک یا تحریکی ایجاد نمی‌شود.
۳. از تماس با چشم و غشاهای مخاطی خودداری کنید.
روغن‌های ضروری نباید با چشم، بینی، دهان یا نواحی تناسلی تماس پیدا کنند. ورود این روغن‌ها به این نواحی می‌تواند باعث سوزش شدید یا آسیب شود.
۴. از نور خورشید دوری کنید (در مورد برخی روغن‌ها).
برخی از روغن‌های ضروری مانند لیمو، گریپ‌فروت، ترنج و سایر مرکبات، دارای ترکیباتی هستند که باعث افزایش حساسیت پوست به نور خورشید (فتوتوکسیسیتی) می‌شوند. استفاده از این روغن‌ها روی پوست و قرارگیری بلافاصله در برابر آفتاب می‌تواند منجر به سوختگی، لک یا التهاب شود.
۵. در دوران بارداری یا شیردهی، با پزشک مشورت کنید.
برخی روغن‌های ضروری ممکن است بر هورمون‌ها یا رحم اثر بگذارند. بنابراین زنان باردار یا شیرده باید پیش از استفاده از هر نوع روغن ضروری با پزشک مشورت کنند.
۶. دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.
روغن‌های ضروری در صورت بلع یا تماس نادرست می‌توانند برای کودکان و حیوانات خانگی خطرناک باشند. بنابراین لازم است آن‌ها را در ظروف دربسته و در مکان‌های امن نگهداری کنید.
جمع‌بندی و توصیه‌ها
تحقیقات نشان می‌دهد که برخی روغن‌های ضروری، به‌ویژه رز، کندر و اسطوخودوس، ممکن است به کاهش خطوط ریز و چین‌وچروک کمک کنند. این روغن‌ها معمولاً از طریق خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، تحریک تولید کلاژن یا مرطوب‌کنندگی اثر می‌گذارند.
البته هیچ روغنی نمی‌تواند معجزه کند یا پیری طبیعی پوست را متوقف سازد. بهترین رویکرد برای حفظ سلامت و زیبایی پوست، ترکیبی از مراقبت صحیح پوستی، تغذیه مناسب، خواب کافی، محافظت در برابر نور خورشید و استفاده آگاهانه از ترکیبات طبیعی مانند روغن‌های ضروری است.
اگر تصمیم دارید از روغن‌های ضروری استفاده کنید، همیشه با رقیق‌سازی مناسب، تست پچ و انتخاب روغن مناسب پوستتان شروع کنید. و در صورت داشتن بیماری پوستی، بارداری، یا استفاده از داروهای خاص، حتماً با متخصص پوست یا پزشک مشورت نمایید.