علائم سرطان گلو
علائم اولیه‌ی سرطان گلو ممکن است شامل درد یا دشواری در بلع، گرفتگی صدا یا احساس وجود توده‌ای در گلو باشد. این نشانه‌ها به علت تغییراتی در بافت‌های داخلی گلو به‌وجود می‌آیند که ناشی از رشد سلول‌های سرطانی هستند و می‌توانند با گذشت زمان پیشرفت کنند.
چشم‌انداز بیماری معمولاً به نوع، محل و مرحله‌ی سرطان بستگی دارد. تشخیص زودهنگام و شروع سریع درمان می‌تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیمار و افزایش احتمال موفقیت درمان ایفا کند.
سرطان گلو چیست؟
سرطان گلو می‌تواند ناحیه حنجره (جعبه‌ی صدا) و بخش فوقانی یا تحتانی حلق را درگیر کند. این نواحی به علت نقش کلیدی در صحبت کردن، بلع و تنفس، تأثیر زیادی از سرطان می‌پذیرند و علائم بالینی گوناگونی ایجاد می‌کنند.
با پیشرفت سرطان، احتمال گسترش آن به بافت‌های اطراف نیز وجود دارد، اما نام سرطان همواره بر اساس محل اولیه‌ی شروع آن تعیین می‌شود. این موضوع اهمیت شناسایی دقیق محل شروع را در فرآیند تشخیص و درمان مشخص می‌کند.
Olga Pankova/Getty Images
عوامل خطر در بزرگسالان
در بزرگسالان، عواملی همچون مصرف دخانیات و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) خطر ابتلا به سرطان گلو را افزایش می‌دهند. این عوامل می‌توانند منجر به ایجاد جهش‌های ژنتیکی در سلول‌های پوششی گلو شوند که زمینه‌ساز رشد غیرطبیعی و سرطانی شدن این سلول‌ها است.
افراد باید از این عوامل خطر آگاه باشند تا بتوانند از طریق تغییر سبک زندگی یا واکسیناسیون، احتمال ابتلا را کاهش دهند. پیشگیری مؤثر می‌تواند هزینه‌ها و دشواری‌های درمانی را تا حد زیادی کاهش دهد.
علائم سرطان گلو چه هستند؟
سرطان گلو می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد و در نقاط مختلفی از گلو ظاهر شود. هر نوع سرطان بسته به موقعیت خود، علائم و روند پیشرفت متفاوتی ایجاد می‌کند که شناخت آن برای تشخیص دقیق ضروری است.
علائم شایع سرطان گلو شامل موارد زیر هستند:
- درد یا دشواری هنگام بلع
- درد گوش
- توده‌ای در گردن یا گلو
- گلودرد یا سرفه‌ی مداوم
- تغییرات در صدا، مانند گرفتگی یا عدم وضوح گفتار
- تورم غدد لنفاوی
در مواردی مانند سرطان هیپوفارنکس (پایین‌ترین بخش حلق)، ممکن است در مراحل ابتدایی هیچ علامتی وجود نداشته باشد، که منجر به تشخیص دیرهنگام بیماری می‌شود. این مسئله نشان‌دهنده اهمیت غربالگری در افراد پرخطر است.
همچنین باید توجه داشت که سایر بیماری‌ها نیز می‌توانند چنین علائمی ایجاد کنند. بنابراین، مراجعه به پزشک برای یافتن علت اصلی علائم بسیار مهم است تا از تشخیص نادرست جلوگیری شود.
تصاویر سرطان گلو
مشاهده‌ی بصری ضایعات سرطانی گلو از طریق اندوسکوپی یا تصاویر پزشکی می‌تواند به تشخیص بهتر کمک کند. به‌عنوان مثال، تصویر اریترولوکوپلاکیا می‌تواند تغییرات پیش‌سرطانی مخاط را نشان دهد که از طریق رنگ غیرمعمول و بافت ضخیم‌شده‌ی ناحیه قابل شناسایی است.
این تصاویر معمولاً توسط متخصص گوش، حلق و بینی یا متخصص انکولوژی در طول بررسی‌های تشخیصی مورد استفاده قرار می‌گیرند تا الگوی دقیق رشد ضایعه تعیین شود.
انواع سرطان گلو
طبقه‌بندی بر اساس محل
مؤسسه ملی سرطان (NCI) سرطان گلو را جزو سرطان‌های سر و گردن دسته‌بندی می‌کند. حلق (فارنکس) و حنجره (لارنکس) دو ناحیه‌ی اصلی گلو هستند که می‌توانند درگیر شوند.
سرطان‌های حلق (Pharyngeal)
این نوع از سرطان می‌تواند نواحی مختلفی از حلق را تحت تأثیر قرار دهد:
- نازوفارنکس: بخش فوقانی حلق، پشت بینی
- اُروفارنکس: قسمت میانی حلق، شامل لوزه‌ها، پایه‌ی زبان و نرم‌کام
- هیپوفارنکس: بخش پایینی حلق
بنا به گزارش مرکز سرطان اسلون کترینگ، شایع‌ترین نوع سرطان حلق، سرطان اُروفارنکس است که اغلب با HPV در ارتباط است.
سرطان‌های حنجره (Laryngeal)
سرطان می‌تواند در هر بخشی از حنجره ایجاد شود:
- سوپراگلوتیس: بخش بالای تارهای صوتی، شامل اپی‌گلوت (دریچه تنفسی هنگام بلع)
- گِلوتیس: بخش میانی حنجره، حاوی تارهای صوتی
- ساب‌گلوتیس: بخش پایینی حنجره، از تارهای صوتی تا نای
بیشتر موارد سرطان گلو به‌صورت کارسینوم سلول سنگفرشی آغاز می‌شوند، یعنی سرطانی که از سلول‌های سطح داخلی گلو منشأ می‌گیرد. این نوع سرطان همچنین می‌تواند در پشت بینی یا داخل دهان نیز شکل بگیرد.
شیوع سرطان گلو چقدر است؟
بر اساس گزارش NCI، سرطان گلو و دهان تنها عامل ۲.۱٪ از کل مرگ‌های ناشی از سرطان هستند که نشان‌دهنده‌ی نادر بودن این نوع سرطان است. با این حال، به دلیل پنهان بودن علائم اولیه، می‌تواند تهدیدکننده باشد.
طبق تخمین انجمن سرطان آمریکا (ACS)، در سال ۲۰۲۵ انتظار می‌رود حدود ۱۳٬۰۲۰ مورد جدید سرطان گلو تشخیص داده شود و تقریباً ۳٬۹۱۰ نفر در اثر آن جان خود را از دست دهند.
دلایل و عوامل خطر سرطان گلو
اگرچه دلیل دقیق ایجاد سرطان گلو هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما برخی عوامل خطر شناخته‌شده هستند:
- مصرف دخانیات
- مصرف الکل بیش از یک واحد در روز
- تغذیه نامناسب
- بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)
- ابتلا به ویروس HPV
- سابقه خانوادگی سرطان سر و گردن
- تماس طولانی یا شدید با مواد شغلی مانند:
- آزبست
- گرد چوب
- بخارهای رنگ
- سن بالای ۶۵ سال
ACS می‌گوید میزان بروز سرطان گلو در مردان بیشتر است که احتمالاً به‌دلیل مصرف بیشتر دخانیات و الکل است. همچنین آمار ابتلای زنان در حال افزایش است که ممکن است به افزایش این رفتارهای پرخطر مربوط باشد.
تشخیص سرطان گلو چگونه است؟
تشخیص زودهنگام سرطان گلو به شکل چشمگیری شانس درمان موفق را افزایش می‌دهد. پزشک ابتدا با بررسی علائم و انجام معاینه فیزیکی کار را آغاز می‌کند.
استفاده از لارنگوسکوپ — ابزاری لوله‌ای با دوربین — برای مشاهده داخل گلو نیز مرسوم است. همچنین آزمایش‌های تصویربرداری مانند عکس‌برداری با اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی به تأیید تشخیص و بررسی میزان گسترش سرطان کمک می‌کنند.
انجام نمونه‌برداری (بیوپسی) نیز ضروری است؛ در این روش نمونه‌ای از بافت گلو در آزمایشگاه بررسی می‌شود تا نوع سرطان مشخص شود. این اطلاعات برای برنامه‌ریزی درمان بسیار حیاتی هستند.
مراحل سرطان گلو
مرحله‌بندی سرطان به پزشکان کمک می‌کند تا بدانند سرطان چقدر گسترش یافته است. دسته‌بندی کلی مراحل شامل موارد زیر است:
- مرحله ۰: سلول‌های غیرطبیعی وجود دارند که هنوز سرطانی نشده‌اند (سرطان در جای خود).
- مرحله ۱: تومور کمتر از ۲ سانتی‌متر است و به غدد لنفاوی نرسیده است.
- مرحله ۲: اندازه تومور بین ۲ تا ۴ سانتی‌متر است و هنوز گسترش نیافته است.
- مرحله ۳: تومور بزرگ‌تر از ۴ سانتی‌متر است یا به غدد لنفاوی کوچک اطراف سرایت کرده است.
- مرحله ۴: سرطان به بافت‌های اطراف، غدد لنفاوی بزرگ‌تر یا اندام‌های دوردست مثل ریه‌ها گسترش یافته است.
در کنار مرحله، درجه‌ی سرطان نیز در انتخاب روش درمان و پیش‌بینی آینده بیماری مؤثر است. سرطان‌های درجه بالا معمولاً تهاجمی‌تر هستند و سریع‌تر رشد می‌کنند.
درمان سرطان گلو
درمان با توجه به محل، مرحله و درجه سرطان، سلامت کلی بیمار و ترجیحات او انتخاب می‌شود. روش‌های درمانی ممکن شامل موارد زیر هستند:
- جراحی: برداشت تومور و بافت‌های سرطانی اطراف
- جراحی با لیزر: مفید در مراحل اولیه بیماری
- پرتودرمانی: از انرژی پرتو برای نابودی سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود
- شیمی‌درمانی: استفاده از داروهای خاص برای نابودی سلول‌های سرطانی
- درمان هدفمند: حمله به سلول‌ها یا پروتئین‌های خاص دخیل در رشد سرطان
- ایمونوتراپی: تحریک سیستم ایمنی برای مبارزه با سرطان
گاهی ترکیبی از این روش‌ها استفاده می‌شود. برخی درمان‌ها عوارض جانبی دارند که معمولاً پس از پایان درمان برطرف می‌شوند.
آزمایشات بالینی
برخی افراد در آزمایشات بالینی شرکت می‌کنند تا به درمان‌های نوین دسترسی داشته باشند. این مطالعات تنها زمانی انجام می‌شوند که ایمنی روش اثبات‌شده باشد. مشاوره با تیم درمانی درباره شرکت در این برنامه‌ها توصیه می‌شود.
زندگی در حین درمان سرطان گلو
درمان ممکن است چالش‌هایی مانند تغییرات در گفتار، تغذیه یا انرژی روزانه ایجاد کند. نکاتی برای مقابله با این چالش‌ها شامل موارد زیر است:
- آموزش در مورد بیماری و درمان‌ها
- گفت‌وگو با خانواده و دوستان برای حمایت
- عضویت در گروه‌های حمایتی
- استراحت کافی
- کار با گفتاردرمان در صورت نیاز
- تغییر رژیم غذایی به غذاهای نرم مانند اسموتی
- حفظ بهداشت دهان و دندان
- نوشیدن آب به‌طور مرتب
- تمرین‌های فک برای جویدن
- استفاده از ابزارهای ارتباطی در صورت اختلال گفتار
هر بیمار تجربه منحصربه‌فردی دارد، و تیم درمانی باید حمایت و راهکارهای شخصی ارائه دهد.
پیگیری پس از درمان
پس از پایان درمان، مراجعات منظم برای بررسی بازگشت یا گسترش سرطان اهمیت دارد. هرگونه علامت جدید باید با پزشک مطرح شود تا در صورت نیاز، درمان زودهنگام انجام شود.
چشم‌انداز سرطان گلو
پیش‌آگهی بیماری به نوع، محل و مرحله آن وابسته است. نرخ بقای نسبی ۵ ساله اطلاعاتی کلی از احتمال زنده‌ماندن فرد در ۵ سال پس از تشخیص ارائه می‌دهد:
| نوع سرطان گلو | نرخ بقای نسبی ۵ ساله (تمام مراحل) |
|---|---|
| حنجره (سوپراگلوتیس) | ۴۵٪ |
| حنجره (گلوتیس) | ۷۷٪ |
| حنجره (ساب‌گلوتیس) | ۴۹٪ |
| هیپوفارنکس | ۳۷٪ |
با این حال، این ارقام پیش‌بینی فردی نیستند و هر بیمار باید با پزشک خود برای برآورد دقیق شرایط مشورت کند.
خلاصه
سرطان‌های گلو انواع مختلفی دارند و هرکدام چشم‌انداز متفاوتی دارند. تشخیص زودهنگام معمولاً به درمان مؤثرتر منجر می‌شود. علائمی مانند گلودرد مداوم، دشواری در بلع و تغییرات صدا می‌توانند نشانه‌هایی از این بیماری باشند. وجود این علائم لزوماً به معنای سرطان نیست، اما بررسی توسط پزشک الزامی است.
درمان‌های گوناگونی برای سرطان گلو وجود دارند که ممکن است عوارضی به‌همراه داشته باشند. همکاری نزدیک با تیم درمانی برای مدیریت این عوارض، کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد.