سندرم کوشینگ علائم، علل و درمان

کورتیزول، یک گلوکوکورتیکوئید حیاتی، در مدیریت متابولیسم گلوکز و تعدیل پاسخ بدن به استرس موثر است. سندرم کوشینگ از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سطوح بالای گلوکوکورتیکوئیدها، چه تولید داخلی (درون زا) و چه از منابع خارجی (برون زا) ایجاد می شود. این عارضه که عمدتاً بر بزرگسالان ۲۵ تا ۴۰ ساله تأثیر می گذارد، می تواند تأثیرات عمیقی بر سلامت جسمانی، وضعیت عاطفی و کیفیت کلی زندگی فرد داشته باشد.

درک سندرم کوشینگ در مورد درک پیچیدگی های پزشکی آن و درک تأثیر عمیقی که می تواند بر زندگی روزمره داشته باشد و اهمیت مداخله به موقع است. همانطور که علائم، علل، تشخیص و درمان سندرم کوشینگ را بررسی می‌کنیم، بینش‌هایی را ارائه خواهیم داد که افراد را قادر می‌سازد تا با دانش و اطمینان در این شرایط چالش‌برانگیز حرکت کنند.

سندرم کوشینگ چیست؟

سندرم کوشینگ که به عنوان هیپرکورتیزولیسم نیز شناخته می شود، با سطوح بالای غیرعادی هورمون کورتیزول مشخص می شود. این وضعیت معمولاً با استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها با دوز بالا ایجاد می شود. کورتیکواستروئیدها داروهایی هستند که اغلب برای شرایط التهابی مزمن تجویز می شوند. قابل ذکر است که سندرم کوشینگ زنان را سه برابر بیشتر از مردان مبتلا می کند. با این حال، می تواند منجر به چالش های خاصی در هر دو جنس شود.

در زنان، این سندرم ممکن است چرخه قاعدگی را مختل کند و گاهی اوقات آن را به طور کامل متوقف کند. این می تواند تلاش برای باردار شدن را پیچیده کند. مردان ممکن است با اختلال نعوظ، کاهش میل جنسی و کاهش باروری مواجه شوند. این علائم بر نقش اساسی این هورمون در پاسخ به استرس، متابولیسم و ​​سلامت باروری تاکید می کند.

کورتیزول برای مدیریت استرس، پاسخ ایمنی و متابولیسم در شرایط عادی بسیار مهم است. با این حال، زمانی که سطوح آن برای مدت طولانی بالا بماند، عدم تعادل حاصل می‌تواند تقریباً هر قسمت از بدن را تحت تأثیر قرار دهد. که منجر به علائم مختلف سندرم کوشینگ می شود. این یک اختلال پیشرونده است، به این معنی که علائم معمولاً بدون مداخله بدتر می شوند. با این حال، با درمان به موقع و مناسب، بسیاری از افراد مبتلا می توانند زندگی فعال و کامل با علائم کاهش قابل توجهی داشته باشند.

خلاصه

سندرم کوشینگ از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سطوح بالای کورتیزول، عمدتاً به دلیل استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها به وجود می آید. این وضعیت که بیشتر زنان را تحت تاثیر قرار می دهد، می تواند منجر به مشکلات سلامت باروری در هر دو جنس شود. اگرچه این بیماری در طول زمان پیشرفت می کند، تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب می تواند افراد مبتلا را قادر به حفظ سبک زندگی فعال با حداقل علائم کند.

سندرم کوشینگ در مقابل بیماری کوشینگ

درک تفاوت بین سندرم کوشینگ و بیماری کوشینگ می تواند برای تشخیص دقیق و درمان این شرایط بسیار مهم باشد. سندرم کوشینگ هر موقعیتی را در بر می گیرد که بدن در معرض کورتیزول اضافی قرار گیرد. این مازاد می تواند از خارج از بدن، مانند مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی، یا از داخل، مانند زمانی که یک تومور در هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی بدن را وادار به تولید بیش از حد کورتیزول می کند، ایجاد شود.

از سوی دیگر، بیماری کوشینگ سناریوی خاص تری زیر چتر سندرم کوشینگ است. این بیماری منحصراً زمانی اتفاق می افتد که یک تومور خوش خیم در غده هیپوفیز باعث تولید بیش از حد کورتیزول شود. این علت خاص مهم است زیرا حدود ۷۰ درصد از مواردی را که سندرم کوشینگ ناشی از شرایط داخلی بدن است، تشکیل می دهد و آن را به رایج ترین شکل سندرم کوشینگ درون زا (منشا داخلی) تبدیل می کند.

خلاصه

در حالی که سندرم کوشینگ می تواند هم از منابع خارجی (مانند دارو) و هم از علل داخلی (تومورهای هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی) ناشی شود، بیماری کوشینگ به صراحت به موارد ناشی از تومور هیپوفیز اشاره دارد. این تمایز برای هدایت رویکردهای تشخیصی و درمانی صحیح بسیار مهم است، زیرا منبع کورتیزول اضافی را به نوع خاصی از تومور داخلی محدود می کند و تقریباً ۷۰٪ از همه موارد درون زا را تحت تأثیر قرار می دهد.

علائم سندرم کوشینگ

سندرم کوشینگ به تدریج آشکار می شود و علائم آن در بین افراد بسیار متفاوت است. همه علائم را تجربه نمی کنند و شدت آنها می تواند به میزان کورتیزول اضافی در بدن بستگی داشته باشد.

در صورت وجود این علائم، ممکن است به وجود سندرم کوشینگ مشکوک شوید:

افزایش وزن غیر منتظره

یکی از علائم بارز سندرم کوشینگ افزایش سریع وزن به خصوص در ناحیه شکم و صورت است. منجر به تغییرات فیزیکی مشخص می شود. این تغییرات عبارتند از “Buffalo Hump” که تجمع چربی قابل توجهی در پشت گردن است و “Moon Face” که در آن صورت گردتر و پرتر می شود.

هیرسوتیسم

زنان ممکن است متوجه رشد غیرعادی مو در صورت، سینه و پشت شوند، وضعیتی که به عنوان هیرسوتیسم شناخته می شود. این به این دلیل است که کورتیزول اضافی می تواند تعادل هورمون های مردانه و زنانه را مختل کند.

پوست نازک

ممکن است پوست نازک تر شود و مستعد کبودی باشد. سطوح بالای کورتیزول ساختار و انعطاف پذیری پوست را ضعیف می کند.

سیکل قاعدگی نامنظم

زنان ممکن است قاعدگی نامنظم یا عدم وجود کامل آن را تجربه کنند. کورتیزول اضافی با هورمون های مسئول چرخه قاعدگی تداخل می کند.

استریا بنفش

علائم کشش نازک و ارغوانی رنگ اغلب بر روی پوست شکم، باسن، ران ها و سینه ها ظاهر می شود زیرا کورتیزول خاصیت ارتجاعی پوست را تضعیف می کند.

فشار خون

فشار خون بالا شایع است و می تواند تا ۸۰ درصد از افراد مبتلا به سندرم کوشینگ را تحت تاثیر قرار دهد. کورتیزول باعث آسیب ساختاری به رگ های خونی و افزایش حساسیت به منقبض کننده های عروقی می شود که می تواند فشار خون را افزایش دهد.

مقاومت به انسولین

بدن ممکن است به دلیل سطوح بالای کورتیزول طولانی مدت کمتر به انسولین واکنش نشان دهد، وضعیتی که به عنوان مقاومت به انسولین شناخته می شود. عملکرد طبیعی سلول های بتای پانکراس را مختل می کند که انسولین تولید می کنند و می توانند در ایجاد دیابت نقش داشته باشند.

خلاصه

علائم سندرم کوشینگ به آرامی ظاهر می شود و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. شاخص های کلیدی شامل افزایش وزن غیرمنتظره، به ویژه در اطراف شکم و صورت، رشد بیش از حد مو، پوست نازک و به راحتی کبودی، سیکل های قاعدگی نامنظم، علائم کشش بنفش، فشار خون بالا و مقاومت به انسولین است. تشخیص زودهنگام این علائم می تواند منجر به تشخیص و مدیریت به موقع سندرم کوشینگ شود.

علل سندرم کوشینگ

سندرم کوشینگ یک بیماری پیچیده با چندین علت بالقوه است که هر کدام با افزایش سطح کورتیزول بدن مرتبط است. در اینجا نگاهی واضح تر به این است که چرا ممکن است این اتفاق بیفتد:

داروهای کورتیکواستروئیدی

شایع ترین محرک استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئیدی است. این داروها که برای بیماری هایی مانند آسم، آرتریت روماتوئید و لوپوس تجویز می شوند، اثرات کورتیزول را تقلید می کنند. هنگامی که در دوزهای بالا در طول زمان مصرف شوند، می توانند سطح کورتیزول را تا حد ایجاد سندرم کوشینگ افزایش دهند. با این حال، ذکر این نکته ضروری است که درمان‌های با دوز پایین، مانند داروهای استنشاقی برای آسم یا کرم‌های بیماری‌های پوستی، معمولاً این خطر را ایجاد نمی‌کنند، مگر در استفاده طولانی‌مدت در کودکان.

تومورهای هیپوفیز

اینها تومورهای خوش خیم هستند که در غده هیپوفیز در پایه مغز قرار دارند. غده هیپوفیز با ترشح هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) تولید کورتیزول را تنظیم می کند. هنگامی که یک تومور ACTH اضافی ترشح می کند، غدد فوق کلیوی را به تولید بیش از حد کورتیزول سوق می دهد که منجر به سندرم کوشینگ می شود.

تومورهای اکتوپیک تولید کننده ACTH

تومورهای خارج از غده هیپوفیز که به عنوان تومورهای تولید کننده ACTH نابجا شناخته می شوند، می توانند ACTH اضافی ایجاد کنند که منجر به وضعیتی به نام سندرم ACTH نابجا شود. این تومورها معمولاً در ریه ها ایجاد می شوند اما ممکن است در پانکراس، تیروئید یا تیموس نیز ایجاد شوند. تومورهای نابجا می توانند سرطانی باشند.

تومورهای آدرنال

گاهی اوقات، یک تومور در غده فوق کلیوی می تواند کورتیزول بیش از حد تولید کند. در حالی که تومورهای آدرنال معمولا غیر سرطانی (خوش خیم) هستند، مواردی وجود دارد که می توانند سرطانی باشند.

سایر عوامل

علاوه بر تومورها و داروها، عوامل مختلفی می توانند منجر به سطوح بالای کورتیزول شوند، مانند:

• مقابله با افسردگی، اختلالات هراس، یا تحت فشار عاطفی زیاد.
• استرس ناشی از بیماری ناگهانی، جراحی، آسیب یا در طول سه ماهه آخر بارداری.
• انجام تمرینات ورزشی شدید.
• دریافت نکردن مواد مغذی کافی (سوء تغذیه).
• نوشیدن بیش از حد الکل.

خلاصه

سندرم کوشینگ می‌تواند ناشی از شرایط ژنتیکی باشد، اما معمولاً توسط عوامل خارجی که سطح کورتیزول را افزایش می‌دهند، ایجاد می‌شود. این موارد شامل استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئیدی، تومورهای خوش خیم یا سرطانی تولید کننده ACTH و شیوه زندگی یا عوامل سلامتی است که بدن را تحت فشار قرار می دهد. درک این علل به شناسایی و مدیریت موثر سندرم کمک می کند.

تشخیص سندرم کوشینگ

تشخیص سندرم کوشینگ می تواند چالش برانگیز باشد زیرا علائم به تدریج رخ می دهد و منجر به عدم تشخیص یا تشخیص اشتباه بیماران برای سال ها می شود. علائم شما ممکن است با بیماری دیگری مرتبط باشد. بنابراین، ابتدا باید تأیید کرد که آیا این علائم به افزایش سطح ACTH و کورتیزول مرتبط هستند یا خیر.

• وابسته به ACTH: این ممکن است به دلیل تومور هیپوفیز یا به ندرت تومور در جای دیگری از بدن باشد.
• مستقل از ACTH : می تواند ناشی از فعالیت بیش از حد غدد فوق کلیوی یا تومور آدرنال باشد.

۱. علل بالقوه را بررسی کنید:

• در مورد استفاده از داروهای استروئیدی، کرم‌ها یا استنشاق‌های حاوی هیدروکورتیزون، پردنیزون یا دگزامتازون با پزشک خود صحبت کنید.
• پرس و جو در مورد استفاده از قرص های ضد بارداری; ممکن است در طول آزمایش تنظیمات لازم باشد.

۲. تست های غربالگری سندرم کوشینگ:

آزمایش خون: سطح ACTH و کورتیزول را در صبح اندازه گیری کنید زیرا سطح هورمون ها در طول روز متفاوت است.

آزمایش ادرار:

• سطح کورتیزول در ادرار را ارزیابی کنید، احتمالاً به چندین نمونه نیاز دارد.
• در مورد هر گونه دارو یا شرایطی که ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارد، با پزشک خود مشورت کنید.

آزمایش بزاق اواخر شب:

• سطح کورتیزول در بزاق را بررسی کنید.
• چند نمونه را درست قبل از نیمه شب جمع آوری کنید، زمانی که کورتیزول معمولاً به پایین ترین سطح خود می رسد.
• سطوح بالا ممکن است نشان دهنده بیماری/سندرم کوشینگ باشد.

۳. تست های تصویربرداری برای بیماری/سندرم کوشینگ:

ام آر آی:

• برای شناسایی تومورها، از جمله اندازه و محل، تصاویر دقیقی از غده هیپوفیز ارائه می دهد.
• اگر اسکن قبلی بی نتیجه بود، ممکن است نیاز به MRI جدید داشته باشید، زیرا گاهی اوقات مشاهده تومورهای هیپوفیز ممکن است چالش برانگیز باشد.

سی تی اسکن شکم:

• در صورت مشکوک بودن به تومور آدرنال توصیه می شود.
• وجود تومور، ویژگی های آن و محل آن را در یک سمت خاص آشکار می کند.

۴. تایید تشخیص

نمونه برداری از سینوس پتروزال: انجام نمونه برداری از سینوس پتروزال شامل خون گیری از یک ورید نزدیک هیپوفیز و دیگری از یک ورید دور است. پس از تزریق واکسن CRH، افزایش ACTH در خون نزدیک هیپوفیز ممکن است نشان دهنده تومور هیپوفیز باشد. در عین حال، سطوح قابل مقایسه از هر دو نمونه ممکن است نشان دهنده یک تومور نابجا باشد.

آزمایش هورمون آدرنوکورتیکوتروپین خون (ACTH): این آزمایش سطح ACTH را در خون اندازه گیری می کند، با سطوح پایین ACTH و کورتیزول بالا به طور بالقوه نشان دهنده وجود تومور در غدد فوق کلیوی است.

تست تحریک هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRH): تجویز یک شات CRH در این آزمایش منجر به افزایش سطح ACTH و کورتیزول در افراد مبتلا به تومورهای هیپوفیز می شود.

تست سرکوب دگزامتازون با دوز بالا: شبیه به نسخه کم دوز است اما شامل دوز بالاتر دگزامتازون است. کاهش سطح کورتیزول ممکن است نشان دهنده یک تومور هیپوفیز باشد، در حالی که سطح کورتیزول بالا می تواند نشان دهنده یک تومور آدرنال یا خارج از رحم باشد. این آزمایش به تمایز منابع بالقوه تولید بیش از حد کورتیزول کمک می کند.

خلاصه

تشخیص سندرم کوشینگ به دلیل شروع تدریجی آن با چالش هایی روبرو می شود که منجر به سال ها موارد تشخیص داده نشده یا اشتباه می شود. آزمایش های غربالگری شامل آزمایش خون صبحگاهی و آزمایش ادرار است. تست های تصویربرداری مانند MRI و سی تی اسکن شکم به شناسایی تومور کمک می کند. تأیید شامل نمونه برداری از سینوس پتروزال، آزمایش ACTH خون، آزمایش تحریک CRH و آزمایش سرکوب دگزامتازون با دوز بالا است که هر کدام در تعیین منبع تولید بیش از حد کورتیزول نقش دارند.

راه های طبیعی برای مدیریت سندرم کوشینگ

مدیریت سندرم کوشینگ نیاز به رویکردی جامع دارد که ترکیبی از درمان پزشکی با اصلاح سبک زندگی باشد. ترکیب استراتژی های طبیعی می تواند به طور قابل توجهی علائم را بهبود بخشد و کیفیت زندگی را افزایش دهد. در اینجا به این صورت است:

مدیریت وزن

افزایش وزن بیش از حد، به خصوص در ناحیه شکم، از علائم بارز سندرم کوشینگ است. پس برای رسیدن به وزن مطلوب با یک متخصص تغذیه همکاری کنید و فعالیت بدنی را افزایش دهید. 

کنترل قند خون

سندرم کوشینگ می تواند تنظیم گلوکز بدن شما را مختل کند و منجر به افزایش سطح قند خون شود. برای مقابله با این موضوع، رژیم غذایی غنی از غذاهای با گلیسمی پایین مانند سبزیجات غیر نشاسته ای، آجیل، انواع توت ها و ماهی را در اولویت قرار دهید. این غذاها به حفظ سطح ثابت گلوکز خون کمک می کنند.

مصرف الکل را محدود کنید

الکل با کمک به افزایش وزن و اختلال در متابولیسم قند و چربی خون، علائم سندرم کوشینگ را بدتر می کند. کاهش مصرف الکل می تواند به کاهش این عوارض کمک کند.

فشار خون را مدیریت کنید

فشار خون بالا یک مشکل رایج برای مبتلایان به سندرم کوشینگ است. اتخاذ تغییراتی در سبک زندگی مانند کاهش مصرف سدیم، حفظ یک رژیم غذایی متعادل و انجام فعالیت بدنی منظم ضروری است. 

خلاصه

مدیریت موثر سندرم کوشینگ شامل رسیدگی به علائم آن از طریق تغییر سبک زندگی استراتژیک است. 

درمان و مدیریت سندرم کوشینگ

هدف اصلی درمان سندرم کوشینگ کاهش سطح کورتیزول در بدن است، با رویکردی خاص بسته به علت زمینه‌ای. یکی از راه های رسیدن به این هدف از طریق دارو است. برخی از داروها قادر به کاهش تولید کورتیزول در غدد فوق کلیوی یا مهار تولید ACTH در غده هیپوفیز هستند. علاوه بر این، برخی از داروها می توانند اثرات کورتیزول را بر بافت ها مسدود کنند.

جراحی اغلب روش ارجح برای رسیدگی به تومورهای مرتبط با سندرم کوشینگ است. در حالی که برداشتن تومور با جراحی انتخاب اولیه است، اگر این امکان پذیر نباشد یا بی اثر باشد، ممکن است درمان های جایگزین مانند شیمی درمانی، پرتودرمانی یا سایر درمان های سرطان برای کوچک کردن تومور در نظر گرفته شود. در موارد شدید که تومورها به درمان مقاوم هستند یا عوارض قابل توجهی ایجاد می کنند، برداشتن هر دو غده فوق کلیوی ممکن است ضروری باشد. در چنین مواردی، داروی مادام‌العمر برای جایگزینی هورمون‌ها، از جمله کورتیزول، که معمولاً توسط غدد فوق کلیوی تولید می‌شود، ضروری می‌شود.

خلاصه

هدف اصلی در هنگام مدیریت سندرم کوشینگ کاهش سطح کورتیزول است و روش بستگی به علت آن دارد. در کنار داروها، جراحی اغلب برای تومورها ترجیح داده می شود و به دنبال آن جایگزین هایی مانند شیمی درمانی انجام می شود. در موارد شدید که نیاز به برداشتن غده آدرنال دارند، درمان جایگزین هورمونی مادام‌العمر سطوح هورمونی متعادل را تضمین می‌کند.

پیشنهاد 

کنترل علائم سندرم کوشینگ می تواند دشوار باشد، اما حفظ سبک زندگی و رژیم غذایی سالم می تواند تفاوت قابل توجهی ایجاد کند. اولویت خواب می تواند به کاهش سطح کورتیزول کمک کند. اختلالات مزمن خواب، مانند آپنه انسدادی خواب، بی خوابی، یا نوبت کاری، با افزایش سطح کورتیزول مرتبط هستند. نوشیدن آب فراوان را فراموش نکنید. هیدراته ماندن به بدن شما کمک می کند تا به درستی کار کند و تجمع مایعات را به حداقل می رساند. کورتیزول با مسدود کردن جذب کلسیم به طور غیرمستقیم روی استخوان تأثیر می‌گذارد که تشکیل سلول‌های استخوانی را کاهش می‌دهد، بنابراین رژیم‌های غذایی غنی از کلسیم مصرف کنید و به طور منظم ورزش کنید.

کلام نهایی

مدیریت سندرم کوشینگ شامل ترکیب مداخلات پزشکی با تنظیم سبک زندگی است. درک علل، علائم و فرآیندهای تشخیص برای درمان موثر بسیار مهم است. داروها، جراحی و در موارد شدید برداشتن غده فوق کلیوی بهترین گزینه هستند. علاوه بر این، راه های طبیعی مانند مدیریت وزن، کنترل قند خون، مصرف محدود الکل و مدیریت فشار خون نقش مهمی ایفا می کنند. با حمایت یک متخصص تغذیه ، می‌توانید این سفر را طی کنید و از نظارت مستمر و راهنمایی‌های مناسب برای رفاه پایدار اطمینان حاصل کنید.

منابع تحقیق

بیماری کوشینگ: مروری چند رشته ای از ویژگی های بالینی، تشخیص و درمان

تأثیر افزایش سطح کورتیزول ناشی از استرس در افراد جوان سالم بر نمرات تعادل پویا و ایستا

سوالات متداول