متآمفتامین چیست؟
متآمفتامین یک محرک قوی است که بر دستگاه عصبی مرکزی تأثیر میگذارد و با نامهایی مانند اسپید (Speed)، چاک (Chalk)، آیس (Ice)، کریستال (Crystal) و کرنک (Crank) نیز شناخته میشود. این ماده در ایالات متحده بهعنوان یک داروی رده دوم (Schedule II) طبقهبندی شده است که نشاندهنده پتانسیل بالای سوءمصرف و وابستگی آن است.
این ماده بسیار خطرناک و بهشدت اعتیادآور است و میتواند منجر به عوارض شدید در کوتاهمدت و بلندمدت شود، از جمله خطر مرگ ناشی از اوردوز. حتی مقادیر کم متآمفتامین به دلیل قدرت اثرگذاری بالا، میتوانند به سرعت منجر به وابستگی فیزیکی و اعتیاد روانی شوند.
متآمفتامین در ابتدا از ترکیب آمفتامین ساخته شد و برای درمان احتقان بینی و استفاده در دستگاههای استنشاقی تجویز میشد. امروزه فقط یک داروی قانونی با پایه متآمفتامین وجود دارد به نام دزوکسین (Desoxyn) که در شرایط خاص برای کاهش وزن یا درمان اختلال نقص توجه و بیشفعالی (ADHD) تجویز میشود.
در حال حاضر، بسیاری از افراد بهصورت غیرقانونی مت را در آزمایشگاههای خانگی تولید میکنند و برای این منظور از داروهای بدون نسخه و مواد شیمیایی خورنده استفاده میکنند. محصول نهایی معمولاً بهشکل پودری سفید و بیبو دیده میشود، در حالیکه نوع کریستالی آن شبیه به تکههای شیشه یا سنگهای آبی-سفید براق است.

Peter Dazeley/Getty Images
مت چه مدت در بدن باقی میماند؟
متآمفتامین اثرات طولانیمدتی بر بدن دارد و ممکن است تا ۴ روز در سیستم بدن باقی بماند. نیمهعمر این ماده بین ۶ تا ۱۵ ساعت است که به معنای زمان لازم برای حذف نیمی از مقدار متآمفتامین از جریان خون توسط بدن است.
متابولیتهای متآمفتامین میتوانند تا چندین روز پس از مصرف در تستهای مواد مخدر دیده شوند. بهعنوان مثال، تست ادرار ممکن است تا ۴ روز پس از مصرف، نتیجه مثبت نشان دهد، و تست موی سر میتواند مصرف مت را حتی تا ۳ ماه بعد نیز تشخیص دهد[منبع معتبر].
مت چگونه در بدن متابولیزه میشود؟
پس از مصرف یا استنشاق متآمفتامین، این ماده بهسرعت وارد جریان خون میشود و سپس به مغز، ریهها، کبد و کلیهها منتقل میشود. مت بهدلیل انحلالپذیری بالا در آب، بهراحتی از غشای سلولی عبور کرده و سریعاً از سد خونی-مغزی عبور میکند و وارد مغز میشود.
در بدن، کبد و کلیهها مسئول تجزیه و دفع مت هستند. آنزیمی بهنام سیتوکروم P450 2D6 در کبد، متآمفتامین را به دو متابولیت اصلی بهنامهای پارا-هیدروکسیمتآمفتامین (pOH-MA) و آمفتامین (AMP) تبدیل میکند.
سپس کلیهها این متابولیتها را از خون فیلتر کرده و از طریق ادرار دفع میکنند. فرایند متابولیزه شدن میتواند بسته به ویژگیهای ژنتیکی و وضعیت کبد و کلیه در افراد مختلف متفاوت باشد.
خطرات مصرف متآمفتامین
مت یک ماده بسیار اعتیادآور است که با خطرات جدی برای سلامت جسمی و روانی همراه است. این خطرات با افزایش مدت زمان و دفعات مصرف شدت مییابد و ممکن است آسیبهای برگشتناپذیری ایجاد کند.
برخی از اثرات کوتاهمدت مصرف مت عبارتاند از:
- افزایش ضربان قلب و فشار خون
- بالا رفتن دمای بدن یا هیپرتِرمی
- گشاد شدن مردمک چشم
- افزایش بیداری، انرژی و هوشیاری
- کاهش اشتها و احساس خستگی
در مقابل، اثرات بلندمدت مصرف مت شامل اضطراب، پارانوییا، توهمات و باورهای غیرواقعی میشود. همچنین، مصرف بلندمدت این ماده ممکن است منجر به مشکلاتی از جمله:
- پوسیدگی شدید دندانها (مشهور به “دهان مت”)
- کاهش وزن چشمگیر
- زخمهای پوستی ناشی از خارش شدید
- اختلالات خواب
- کاهش توانایی شناختی مانند ضعف حافظه
- ایجاد تحمل و وابستگی شدید
همچنین مصرف مت میتواند باعث بروز علائم روانپریشی شود، از جمله:
- توهمات دیداری و شنیداری
- باورهای نادرست مانند احساس خزیدن حشرات زیر پوست
- پارانوییا و احساس تعقیب یا تهدید توسط دیگران
یکی از خطرات مهم دیگر، افزایش احتمال ابتلا به ویروس HIV یا هپاتیت C در اثر استفاده مشترک از سرنگ و وسایل تزریق است. این بیماریها نهتنها بر سلامت فرد اثر منفی دارند بلکه میتوانند بهراحتی به دیگران نیز منتقل شوند.
کمک گرفتن برای درمان
اگر فردی درگیر مصرف مت است، گزینههای درمانی مؤثری برای ترک اعتیاد وجود دارد. درمان اعتیاد به مت معمولاً شامل روشهای رواندرمانی رفتاری برای شناسایی عوامل محرک مصرف و آموزش راهکارهای مقابلهای میشود.
در برخی موارد، از دارو نیز برای مدیریت علائم ترک و کاهش اشتیاق مصرف استفاده میشود. افراد میتوانند با مراجعه به پزشک خود، مشاوره و راهنمایی مناسب دریافت کنند.
همچنین ابزارهایی مانند پایگاه خدمات درمان سلامت روان و سوءمصرف مواد (SAMHSA) بهعنوان مرجعی برای یافتن مراکز درمانی محلی قابل استفاده هستند. تشخیص زودهنگام و شروع درمان حرفهای تأثیر زیادی در بهبود وضعیت فرد دارد.
منابع کمکرسانی در دسترس هستند
درخواست کمک برای اعتیاد ممکن است دشوار یا ترسناک بهنظر برسد، اما سازمانهایی وجود دارند که میتوانند پشتیبانی مناسبی ارائه دهند. اگر احساس میکنید شما یا فردی از نزدیکانتان علائم اعتیاد را نشان میدهد، میتوانید با نهادهای زیر تماس بگیرید:
- سازمان خدمات سلامت روان و سوءمصرف مواد (SAMHSA): 4357-662-800 (TTY: 4889-487-800)
- خط تلفن بحران و پیشگیری از خودکشی: 988
این سازمانها بهصورت ۲۴ ساعته در دسترس بوده و میتوانند در زمینه راهنمایی، ارجاع به مراکز درمانی و حمایت روانی کمکرسان باشند.
جمعبندی
متآمفتامین یک ماده غیرقانونی، قدرتمند و بسیار اعتیادآور است که سیستم عصبی مرکزی را تحت تأثیر قرار میدهد. این ماده ممکن است برای چند روز یا حتی چند ماه پس از مصرف در بدن باقی بماند و در تستهای ادرار تا ۴ روز و در تستهای مو تا ۳ ماه یا بیشتر قابل شناسایی باشد.
اثرات کوتاهمدت آن شامل افزایش ضربان قلب و دمای بدن است، در حالیکه در بلندمدت میتواند منجر به از دست دادن حافظه، کاهش شدید وزن و مشکلات جدی دندانی شود. اعتیاد به مت یک مشکل جدی با پیامدهای خطرناک است و به همین دلیل، دریافت کمک حرفهای در اسرع وقت اهمیت زیادی دارد.
با پشتیبانی و درمان مناسب، افراد میتوانند از اعتیاد به مت رهایی یابند و زندگی سالمتری را تجربه کنند.
https://www.medicalnewstoday.com/articles/how-long-does-meth-stay-in-your-system