عفونت قارچی واژن
عفونت قارچی واژن چگونه ایجاد می‌شود؟
رشد بیش از حد قارچی به نام *کاندیدا* باعث بروز عفونت قارچی واژن می‌شود.
در واقع، کاندیدا نوعی قارچ طبیعی در بدن است که معمولاً بدون ایجاد مشکل در نواحی مختلف از جمله دستگاه تناسلی زنانه وجود دارد، اما وقتی شرایطی در بدن باعث به‌هم‌خوردن تعادل میکروبی شود، این قارچ می‌تواند به سرعت رشد کند و باعث التهاب و عفونت شود.
این نوع عفونت باعث احساس سوزش و خارش در ناحیه اطراف واژن می‌شود و ممکن است ظاهر ترشحات واژن را نیز تغییر دهد.
معمولاً درمان شامل مصرف داروهای ضدقارچ است که ممکن است به‌صورت خوراکی یا موضعی تجویز شوند.
عفونت قارچی واژن چیست؟
چه عواملی خطر ابتلا به عفونت قارچی را افزایش می‌دهند؟
عواملی مانند مصرف برخی داروها، بارداری و دیابت کنترل‌نشده می‌توانند خطر ابتلا به عفونت قارچی واژن را افزایش دهند.
برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها تعادل طبیعی بین قارچ‌ها و باکتری‌های مفید در واژن را برهم می‌زنند و به قارچ‌ها اجازه رشد بی‌رویه می‌دهند. همچنین تغییرات هورمونی ناشی از بارداری یا مصرف قرص‌های ضدبارداری نیز می‌تواند موجب برهم خوردن این تعادل شود.
سیستم ایمنی ضعیف نیز یکی دیگر از عوامل مهم در افزایش احتمال ابتلا به این نوع عفونت است.
عفونت قارچی واژن زمانی رخ می‌دهد که قارچ کاندیدا بیش از حد رشد می‌کند.
در حالت طبیعی، کاندیدا در بدن وجود دارد اما به‌وسیله سایر باکتری‌ها کنترل می‌شود. در شرایطی که این تعادل میکروبی از بین می‌رود، قارچ به‌سرعت تکثیر می‌شود و منجر به بروز علائم عفونت می‌گردد.
علائم عفونت قارچی واژن چیست؟
این عفونت می‌تواند باعث احساس سوزش، خارش و قرمزی در ناحیه فرج (ولوا) شده و همچنین تغییراتی در ترشحات واژینال ایجاد کند.
عفونت قارچی واژن یک بیماری مقاربتی محسوب نمی‌شود، اما برخی علائم آن مشابه عفونت‌های دیگر دستگاه تناسلی است و ممکن است اشتباه گرفته شود.
به همین دلیل، در صورت مشاهده علائم باید با پزشک یا مراقب سلامت مشورت کرد تا علت دقیق مشخص شود و درمان مناسب آغاز گردد.
نام دیگر این عفونت، کاندیدیاز واژینال است.
بر اساس آمار، از هر چهار زن، سه نفر در طول زندگی خود حداقل یک بار به این عفونت مبتلا می‌شوند.
تقریباً نیمی از زنان، بیش از یک بار این مشکل را تجربه می‌کنند.
این نوع عفونت بیشتر در سال‌های پس از بلوغ و قبل از یائسگی شایع است که احتمالاً به دلیل تغییرات هورمونی و فعالیت‌های واژینال بیشتر در این دوران می‌باشد.
علائم و علل
علائم رایج عفونت قارچی واژن
برخی علائم شایع عبارت‌اند از:
* خارش یا سوزش در داخل یا اطراف واژن
* ترشح سفید و غلیظ که شبیه پنیر کاتیج است
* قرمزی و تورم اطراف فرج و واژن
* وجود بریدگی‌ها یا ترک‌های کوچک در پوست فرج
* سوزش هنگام ادرار
* درد هنگام رابطه جنسی
برخی از این علائم ممکن است با بیماری‌های دیگری مانند واژینوز باکتریال، عفونت‌های مقاربتی یا آلرژی‌ها مشابه باشند، بنابراین تشخیص قطعی تنها با معاینه پزشکی امکان‌پذیر است.
علل ایجاد عفونت قارچی واژن
علت اصلی این عفونت، رشد بیش از حد قارچی به نام *کاندیدا* است.
این قارچ به‌طور طبیعی در بدن زندگی می‌کند، اما توسط باکتری‌های مفید کنترل می‌شود. زمانی که این تعادل به هم می‌خورد، قارچ به‌سرعت رشد می‌کند و منجر به عفونت می‌شود.
برخی از عوامل مشخص ایجادکننده عبارت‌اند از:
* **مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها:** این داروها باکتری‌های مفید در واژن را از بین می‌برند و تعادل محیط واژن را به‌هم می‌زنند، که در نهایت به رشد کاندیدا کمک می‌کند.
* **بارداری و تغییرات هورمونی:** تغییرات هورمونی در دوران بارداری، مصرف قرص‌های ضدبارداری و حتی در طول چرخه قاعدگی می‌تواند به افزایش خطر عفونت قارچی منجر شود.
* **سیستم ایمنی ضعیف:** ابتلا به بیماری‌هایی که سیستم ایمنی را تضعیف می‌کنند (مانند HIV یا مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی) احتمال ابتلا به این نوع عفونت را بیشتر می‌کند.
* **دیابت کنترل‌نشده:** قند اضافی در ادرار محیط مناسبی برای رشد قارچ فراهم می‌کند. همچنین قند بالا می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند.
سایر عوامل خطر عبارت‌اند از:
* پوشیدن لباس‌های مرطوب یا ماندن در لباس شنا برای مدت طولانی
* استفاده از لباس‌های تنگ و بدون امکان تهویه مناسب
* مصرف تامپون، اسپری، صابون یا دئودورانت‌های معطر
آیا عفونت قارچی واژن مسری است؟
به‌طور کلی، این عفونت مسری محسوب نمی‌شود، اما در موارد نادر ممکن است از طریق تماس جنسی به شریک زن منتقل شود.
انتقال آن به شریک مرد بسیار نادر است، زیرا قارچ در محیط مرطوب واژن بهتر رشد می‌کند.
تشخیص و آزمایش‌ها
پزشک چگونه عفونت قارچی را تشخیص می‌دهد؟
پزشک پس از شنیدن علائم شما ممکن است به وجود عفونت مشکوک شود، اما برای تأیید تشخیص نیاز است نمونه‌ای از ترشحات واژن گرفته و بررسی شود.
ترکیب اطلاعات حاصل از علائم و نتایج آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا نوع دقیق عفونت قارچی را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند.
مدیریت و درمان
چگونه باید عفونت قارچی واژن را درمان کرد؟
اکثر عفونت‌های قارچی واژن با داروهای ضدقارچ درمان می‌شوند.
این داروها با مقابله با رشد بیش‌ازحد قارچ در بدن عمل می‌کنند و معمولاً به دو صورت خوراکی یا موضعی استفاده می‌شوند.
درمان خوراکی معمولاً شامل مصرف یک دوز فلوکونازول است. درمان موضعی می‌تواند تا هفت روز ادامه یابد و شامل کرم یا شیاف‌هایی است که در واژن قرار می‌گیرند.
از جمله داروهای رایج می‌توان به میکونازول (Monistat®) و ترکونازول اشاره کرد.
پزشک با توجه به شدت علائم و نوع عفونت بهترین روش درمانی را انتخاب می‌کند و نحوه صحیح مصرف دارو را نیز توضیح می‌دهد. مصرف کامل دارو بسیار مهم است تا عفونت دوباره بازنگردد.
آیا هنگام مصرف دارو باید از رابطه جنسی پرهیز کرد؟
بله، تا پایان دوره درمان بهتر است رابطه جنسی نداشته باشید، چون ممکن است باعث تحریک بیشتر واژن شود.
همچنین برخی داروهای ضدقارچ می‌توانند موجب تضعیف کاندوم یا دیافراگم شوند و خطر بارداری ناخواسته را افزایش دهند.
آیا می‌توان از داروهای بدون نسخه استفاده کرد؟
در برخی موارد، بله. داروهای بدون نسخه نیز می‌توانند مؤثر باشند، اما اگر کاملاً مطمئن نیستید که دچار عفونت قارچی شده‌اید، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا درمان اشتباهی انتخاب نکنید.
عفونت قارچی چقدر طول می‌کشد؟
در اغلب موارد، با شروع درمان، عفونت طی چند روز از بین می‌رود. با این حال، درمان کامل ممکن است یک هفته طول بکشد.
در موارد شدیدتر، مدت درمان و بهبود ممکن است طولانی‌تر شود. همچنین اگر دارو را زودتر از موعد قطع کنید، ممکن است عفونت بازگردد.
آیا ممکن است این عفونت خودبه‌خود از بین برود؟
خیر، این عفونت بدون درمان مناسب از بین نمی‌رود. تنها داروهایی که قارچ را از بین می‌برند می‌توانند آن را درمان کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر در یک سال بیش از چهار بار دچار این عفونت می‌شوید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌هایی برای یافتن علت زمینه‌ای باشد.
شناسایی علت اصلی می‌تواند به جلوگیری از بروز مجدد عفونت کمک کند.
پیشگیری
چگونه می‌توان از عفونت قارچی پیشگیری کرد؟
با ایجاد برخی تغییرات ساده در سبک زندگی، می‌توان از بروز بسیاری از عفونت‌های قارچی جلوگیری کرد.
این اقدامات شامل موارد زیر هستند:
* استفاده نکردن از دوش واژینال (چون باکتری‌های مفید را از بین می‌برد)
* اجتناب از استفاده از اسپری‌ها یا دئودورانت‌های معطر واژینال
* استفاده نکردن از تامپون‌ها یا نوارهای بهداشتی معطر
* تعویض سریع لباس‌های مرطوب مانند مایو یا لباس باشگاه
* پوشیدن لباس زیر نخی و لباس‌های گشاد
* استفاده از لوبریکانت‌های مبتنی بر آب در هنگام رابطه جنسی
* کنترل سطح قند خون در محدوده طبیعی، به‌خصوص در افراد مبتلا به دیابت
یادداشت پایانی
عفونت‌های قارچی یکی از رایج‌ترین عفونت‌های قارچی در زنان هستند که بیشتر افراد در طول زندگی خود با آن روبرو می‌شوند.
این عفونت به‌راحتی با دارو قابل درمان است، حتی برخی داروها بدون نسخه در داروخانه‌ها در دسترس هستند.
با وجود اینکه ممکن است علائم این بیماری را بشناسید، باز هم مهم است که توسط پزشک معاینه شوید تا نوع دقیق عفونت مشخص شود و درمان مناسب دریافت کنید.