عینک طبی یکی از متداول‌ترین وسایل پزشکی مورد استفاده در سراسر جهان است که برای اصلاح مشکلات بینایی به کار می‌رود. این ابزار کاربردی نه‌تنها به‌عنوان یک وسیله پوشیدنی روزمره شناخته می‌شود، بلکه ابزاری دقیق و علمی است که نور را پیش از ورود به چشم شما اصلاح کرده و انکسار نادرست آن را جبران می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود افراد قادر به دیدن واضح اشیاء در فواصل نزدیک و دور باشند. برای استفاده صحیح از عینک، متخصص چشم نسخه‌ای متناسب با نیازهای دقیق بینایی شما تجویز می‌کند.
عینک چگونه عمل می‌کند؟
در چشم سالم، نور وارد قرنیه و عدسی شده و با خمیدگی مناسب روی شبکیه متمرکز می‌شود. اما در صورت وجود خطاهای انکساری، این تمرکز به‌درستی انجام نمی‌شود و تصاویر تار یا دوگانه دیده می‌شوند. عینک با تغییر جهت و زاویه نور پیش از رسیدن به چشم، این نقص را اصلاح می‌کند. لنزهای عینک می‌توانند با ایجاد انحنا یا تغییر زاویه تابش نور، خطاهای انکساری را جبران کنند.
علاوه بر این، برخی عینک‌ها برای اصلاح دو‌بینی ناشی از ناهماهنگی عضلات چشمی به‌کار می‌روند. این نوع لنزها با تصحیح موقعیت تصاویر، مغز را قادر می‌سازند تا یک تصویر واحد از هر دو چشم تشکیل دهد.
چه مشکلاتی را می‌توان با عینک اصلاح کرد؟
عینک‌ها به‌طور خاص برای اصلاح چهار نوع اصلی اختلالات انکساری طراحی شده‌اند:
نزدیک‌بینی (Myopia)
در این حالت، اشیای نزدیک به‌خوبی دیده می‌شوند اما اجسام دور تار هستند.
دوربینی (Hyperopia)
در این وضعیت، افراد اشیای دور را واضح می‌بینند، اما در دیدن اجسام نزدیک دچار مشکل هستند.
آستیگماتیسم (Astigmatism)
این مشکل باعث تاری دید در فواصل نزدیک و دور می‌شود و ممکن است با جلوه‌هایی مثل “پرتوهای نور ستاره‌ای” به‌ویژه هنگام شب همراه باشد.
پیرچشمی (Presbyopia)
با افزایش سن، عدسی چشم انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد و تمرکز روی اجسام نزدیک دشوار می‌شود.
انواع لنزهای طبی و کاربرد آن‌ها
لنزهای تک‌کانونی (Single-vision lenses)
این لنزها تنها یک نسخه اصلاحی دارند و برای افراد با نیاز بینایی یکنواخت مناسب هستند.
لنزهای چندکانونی (Multifocal lenses)
دارای چند نسخه متفاوت در یک لنز هستند؛ مثلاً یک قسمت برای مطالعه و بخش دیگر برای دید دور.
عینک‌های دوکانونی (Bifocals)
دارای دو نسخه متفاوت و اغلب دارای خط مشخصی بین دو بخش هستند. بخش پایین‌تر برای دید نزدیک و قسمت بالا برای فاصله‌های دورتر استفاده می‌شود.
عینک‌های سه‌کانونی (Trifocals)
دارای سه نسخه متفاوت برای دید نزدیک، متوسط و دور هستند و معمولاً با خطوط مشخص از هم جدا شده‌اند.
لنزهای تدریجی (Progressive lenses)
مانند دوکانونی عمل می‌کنند اما بدون خط مشخص. نسخه از بالا به پایین به‌صورت تدریجی تغییر می‌کند.
عینک مطالعه (Reading glasses)
لنزهای تک‌کانونی مخصوص دید نزدیک هستند. بیشتر برای افراد مبتلا به پیرچشمی استفاده می‌شود و معمولاً بدون نسخه در داروخانه‌ها قابل تهیه هستند.
لنزهای منشوری (Prism lenses)
برای اصلاح دو‌بینی ناشی از اختلالات حرکتی چشم استفاده می‌شوند و مسیر ورود نور به چشم را تغییر می‌دهند.
انواع ویژه عینک‌ها و لنزهای کاربردی
عینک آفتابی طبی
در لنز آن نسخه بینایی تعبیه شده و برای محافظت در برابر نور خورشید مناسب است.
عینک بلوک‌کننده نور آبی (Blue light glasses)
برای کاهش خستگی چشم ناشی از استفاده طولانی از صفحه‌نمایش طراحی شده‌اند.
لنزهای فتوکرومیک (Photochromic lenses)
در مواجهه با نور ماوراء بنفش (UV) تیره می‌شوند و در محیط داخلی شفاف باقی می‌مانند.
مزایای استفاده از عینک طبی
- بهبود دید در تمام فواصل
- اصلاح دقیق انواع اختلالات بینایی
- طراحی سبک‌تر و مقاوم‌تر نسبت به گذشته
- کمک به فعالیت‌های روزمره، رانندگی، مطالعه و استفاده از کامپیوتر
اگرچه عینک‌ها عیوب انکساری را درمان نمی‌کنند، اما به‌طور مؤثر دید شما را اصلاح می‌کنند و کیفیت زندگی را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهند.
عوارض جانبی احتمالی
عینک‌ها معمولاً عوارض جانبی جدی ندارند اما ممکن است در مواردی باعث موارد زیر شوند:
مشکلات ناشی از لنز
ممکن است مدتی زمان ببرد تا چشم به نسخه جدید عادت کند. برخی لنزها نیز در اطراف لبه کمی اعوجاج دارند.
ناراحتی ناشی از فریم
فشار روی بینی، گوش‌ها یا شقیقه‌ها می‌تواند ناراحت‌کننده باشد. با تنظیم فریم توسط اپتومتریست قابل اصلاح است.
خستگی چشم یا سردرد
در روزهای ابتدایی استفاده یا هنگام کار طولانی با کامپیوتر ممکن است احساس خستگی یا سردرد داشته باشید. اگر نسخه عینک قدیمی شده، احتمال نیاز به تجدید آن وجود دارد.
مراقبت از عینک
چگونه از عینک خود محافظت کنیم؟
- همیشه عینک را در جعبه سخت نگهداری کنید تا از خط و خش جلوگیری شود.
- از قرار دادن آن در محل‌های مرطوب یا آلوده خودداری کنید.
نحوه صحیح تمیز کردن:
- ابتدا عینک را با آب و صابون ملایم یا اسپری مخصوص بشویید.
- با دستمال میکروفایبر تمیز کنید؛ از دستمال کاغذی یا لباس خودداری کنید.
- از لباس یا آستین برای تمیز کردن استفاده نکنید، چون ممکن است لنز را خراش دهد.
تطبیق با عینک جدید چقدر زمان می‌برد؟
در اغلب موارد، فقط چند روز طول می‌کشد تا چشم شما به نسخه جدید عادت کند. اما در موارد خاص مانند لنزهای منشوری یا نسخه‌های پیچیده‌تر، ممکن است مدت بیشتری طول بکشد. پزشک چشم‌پزشک شما راهنمایی لازم را ارائه می‌دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
به‌طور معمول هر یک تا دو سال باید معاینه چشم انجام شود. با این حال، در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، بلافاصله با چشم‌پزشک مشورت کنید:
- خستگی یا درد چشم
- سردردهای مکرر
- حساسیت به نور
- تاری یا تغییرات ناگهانی در بینایی
آیا خرید آنلاین عینک به‌صرفه است؟
پاسخ بله است، اما باید نکات زیر را در نظر بگیرید:
- نسخه بینایی باید به‌روز و معتبر باشد.
- فاصله مردمک (PD) را دقیق بدانید؛ برخی ایالت‌ها ملزم به درج آن در نسخه نیستند.
- بررسی دقیق خدمات پس از فروش، گارانتی فریم و لنز را انجام دهید.
- در صورت امکان، می‌توانید قاب را جداگانه بخرید و فقط لنز را سفارش دهید.
جمع‌بندی نهایی
عینک‌ها ابزارهایی مؤثر و غیرتهاجمی برای اصلاح بینایی هستند که می‌توانند تأثیر چشمگیری در زندگی روزمره داشته باشند. اگر احساس می‌کنید دید شما کاهش یافته، حتماً با چشم‌پزشک مشورت کنید تا از وضعیت چشم خود آگاه شوید و بهترین گزینه برای درمان انتخاب گردد. همچنین، برای کاهش هزینه‌ها می‌توانید با پزشک درباره گزینه‌های اقتصادی مشورت کنید.