چریمویا (با نام علمی Annona cherimola) میوه‌ای سبز رنگ، مخروطی شکل و با پوستی چرمی و گوشتی خامه‌ای و شیرین است.
این میوه احتمالاً از رشته‌کوه‌های آند در آمریکای جنوبی منشأ گرفته و در مناطق گرمسیری با ارتفاع بالا رشد می‌کند. به دلیل بافت خامه‌ای آن، چریمویا با نام «سیب خامه‌ای» یا “custard apple” نیز شناخته می‌شود. اغلب این میوه را با قاشق و به صورت سرد شده مانند دسر کرم‌مانند مصرف می‌کنند. طعم شیرین آن مشابه سایر میوه‌های گرمسیری مانند موز و آناناس است.
در ادامه، ۸ فایده شگفت‌انگیز چریمویا را بررسی می‌کنیم:
۱. سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها
چریمویا منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان‌هاست که با رادیکال‌های آزاد در بدن مقابله می‌کنند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری هستند که می‌توانند به سلول‌ها آسیب زده و در بروز بیماری‌هایی مانند سرطان و بیماری‌های قلبی نقش داشته باشند.
ترکیبات خاصی در چریمویا وجود دارند از جمله اسید کائورنئیک، فلاونوئیدها، کاروتنوئیدها و ویتامین C که همگی اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی دارند.
با این حال، باید به این نکته توجه کرد که پوست این میوه نباید مصرف شود، زیرا ممکن است حاوی ترکیبات سمی باشد. در ادامه مقاله به این موضوع بیشتر پرداخته خواهد شد.
آنتی‌اکسیدان‌های کاروتنوئیدی چریمویا مانند لوتئین به طور خاص بسیار مؤثر هستند. تحقیقات نشان داده‌اند که غذاهای غنی از کاروتنوئیدها می‌توانند سلامت چشم را بهبود داده و خطر بیماری‌های قلبی و برخی سرطان‌ها را کاهش دهند.
۲. مفید برای سلامت چشم
چریمویا حاوی مقدار قابل توجهی از آنتی‌اکسیدان کاروتنوئیدی به نام لوتئین است. لوتئین یکی از آنتی‌اکسیدان‌های اصلی موجود در چشم است که با خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد از سلامت بینایی محافظت می‌کند.
تحقیقات متعدد نشان داده‌اند که دریافت زیاد لوتئین با کاهش خطر بیماری تحلیل ماکولا وابسته به سن (AMD) همراه است. این بیماری باعث آسیب به شبکیه چشم و کاهش دید می‌شود.
لوتئین همچنین می‌تواند از بروز بیماری‌های دیگر چشمی مانند آب مروارید (کاتاراکت) پیشگیری کند. آب مروارید به کدری عدسی چشم گفته می‌شود که باعث تاری دید و در نهایت از دست دادن بینایی می‌گردد.
بنابراین، مصرف مواد غذایی غنی از لوتئین مانند چریمویا می‌تواند نقش قابل توجهی در حفظ سلامت چشم ایفا کند.
۳. پیشگیری از فشار خون بالا
چریمویا سرشار از مواد مغذی است که در تنظیم فشار خون مؤثر هستند، مانند پتاسیم و منیزیم.
جالب است بدانید که یک فنجان (حدود ۱۶۰ گرم) از این میوه حدود ۱۰ درصد از مقدار توصیه‌شده روزانه پتاسیم و بیش از ۶ درصد از نیاز روزانه به منیزیم را تأمین می‌کند.
هر دوی این مواد معدنی به گشاد شدن عروق خونی کمک می‌کنند، که در نتیجه باعث کاهش فشار خون می‌شود. فشار خون بالا یکی از عوامل خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی و سکته مغزی محسوب می‌شود.
یک بررسی در سال ۲۰۱۷ نشان داد که مصرف بیشتر منیزیم با کاهش خطر فشار خون بالا همراه است. به طوری که به ازای هر ۱۰۰ میلی‌گرم افزایش مصرف روزانه منیزیم، خطر فشار خون بالا حدود ۵ درصد کاهش می‌یابد.
۴. کمک به گوارش سالم
یک فنجان (۱۶۰ گرم) چریمویا تقریباً ۵ گرم فیبر رژیمی دارد که معادل ۱۲ تا ۱۹ درصد از نیاز روزانه بدن به فیبر است.
فیبر ماده‌ای است که در دستگاه گوارش هضم یا جذب نمی‌شود، اما باعث افزایش حجم مدفوع و تسهیل حرکت آن در روده‌ها می‌شود.
با حمایت از حرکات منظم روده و تغذیه باکتری‌های مفید روده، چریمویا و سایر مواد غذایی غنی از فیبر می‌توانند به سلامت دستگاه گوارش کمک کنند. همچنین فیبر می‌تواند از یبوست، سندرم روده تحریک‌پذیر و سایر اختلالات گوارشی پیشگیری کند.
۵. خواص ضد سرطانی احتمالی
برخی از ترکیبات موجود در چریمویا ممکن است به پیشگیری از سرطان کمک کنند.
این میوه حاوی فلاونوئیدهایی مانند کاتچین، اپی‌کاتچین و اپی‌گالوکاتچین است که در مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده که می‌توانند رشد سلول‌های سرطانی را مهار کنند.
علاوه بر این، مطالعات جمعیتی نشان می‌دهند که رژیم‌های غذایی غنی از فلاونوئیدها با کاهش خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان مرتبط هستند.
با این حال، برای درک کامل اثرات ضد سرطانی ترکیبات موجود در چریمویا به مطالعات انسانی بیشتری نیاز است.
۶. مقابله با التهاب
التهاب مزمن با افزایش خطر بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری قلبی و سرطان مرتبط است.
چریمویا به طور قابل توجهی حاوی ترکیبات ضد التهابی است، از جمله اسید کائورنئیک که اثرات ضد التهابی قدرتمندی دارد و می‌تواند برخی از پروتئین‌های التهابی را کاهش دهد.
علاوه بر این، فلاونوئیدهایی مانند کاتچین و اپی‌کاتچین نیز در این میوه یافت می‌شوند که در مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی اثرات ضد التهابی قوی نشان داده‌اند.
سطوح بالای پروتئینی به نام CRP (پروتئین واکنشی C) با تصلب شرایین (آترواسکلروز) مرتبط است؛ وضعیتی که در آن دیواره رگ‌ها سخت و تنگ شده و خطر بیماری قلبی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
۷. تقویت سیستم ایمنی
چریمویا مانند سایر میوه‌های گرمسیری سرشار از ویتامین C است؛ ویتامینی که نقش حیاتی در تقویت ایمنی بدن و مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌ها دارد.
کمبود ویتامین C می‌تواند منجر به ضعف سیستم ایمنی و افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها شود.
مصرف چریمویا و دیگر منابع غنی از ویتامین C راهی آسان برای حفظ سلامت سیستم ایمنی بدن است، به‌ویژه در فصول سرد و در شرایط استرس‌زا که بدن نیاز بیشتری به این ویتامین دارد.
عوارض جانبی چریمویا
با وجود فواید بسیار، چریمویا حاوی مقدار کمی از ترکیبات سمی است.
برای مصرف ایمن این میوه و کاهش مواجهه با ترکیبی به نام آنوناسین (annonacin)، باید حتماً پوست و دانه‌های آن را جدا کرده و دور بیندازید، زیرا این بخش‌ها حاوی غلظت بالاتری از مواد سمی هستند که می‌توانند برای سیستم عصبی مضر باشند.
چگونه چریمویا را مصرف کنیم؟
چریمویا را می‌توان در بسیاری از فروشگاه‌های مواد غذایی یا فروشگاه‌های محصولات سالم پیدا کرد، هرچند که بسته به منطقه جغرافیایی ممکن است همیشه در دسترس نباشد.
قبل از مصرف، باید این میوه در دمای اتاق نگهداری شود تا نرم شود، سپس می‌توان آن را تا سه روز در یخچال نگه داشت.
برای آماده‌سازی چریمویا، ابتدا پوست و دانه‌های آن را جدا کرده، سپس با چاقوی کوچک به قطعات دلخواه برش بزنید.
این میوه طعمی خوشمزه دارد و می‌توان آن را به سالاد میوه، ماست، بلغور جو دوسر، اسموتی یا سس‌های سالاد افزود. همچنین می‌توان آن را مانند یک دسر خامه‌ای با قاشق میل کرد؛ کافی است آن را از وسط نصف کرده و گوشت داخل آن را با قاشق بیرون بیاورید.
چند دستور غذایی پیشنهادی با چریمویا:
- کیک بادام و چریمویا
- سوپ سرد تابستانی چریمویا
- تارت چریمویا
جمع‌بندی
چریمویا یا سیب خامه‌ای میوه‌ای گرمسیری و شیرین با بافتی نرم و خامه‌ای است که سرشار از مواد مغذی مفید برای بهبود خلق‌وخو، تقویت ایمنی بدن و حمایت از گوارش سالم است.
با این حال، به دلیل وجود ترکیبات بالقوه سمی در پوست و دانه‌ها، باید با دقت مصرف شود. برای استفاده ایمن، پوست را جدا کرده و دانه‌ها را دور بریزید.
این میوه منحصربه‌فرد می‌تواند افزوده‌ای مغذی و مفید به یک رژیم غذایی متعادل باشد.