مایت‌های مژه چگونه بر شما تأثیر می‌گذارند؟

کنه‌های مژه موجودات میکروسکوپی هستند که به‌طور طبیعی روی پوست شما، به‌ویژه اطراف مژه‌ها زندگی می‌کنند. وقتی جمعیت آن‌ها بیش از حد افزایش پیدا کند، می‌توانند باعث علائمی مانند التهاب، خشکی چشم و ناراحتی شوند. این موضوع اهمیت شناخت و مدیریت این کنه‌ها را در حفظ سلامت چشم‌ها نشان می‌دهد.

کنه‌های مژه دقیقاً چه هستند؟

کنه‌های مژه یا کنه‌های دمودکس، انگل‌های کوچکی هستند که در فولیکول‌های مو و غدد چربی، به‌خصوص اطراف چشم‌ها زندگی می‌کنند. دو گونه دمودکس فولیکولوروم و دمودکس برویس شناخته شده‌اند که در انسان‌ها یافت می‌شوند و این کنه‌ها بخشی از میکروبیوم طبیعی پوست انسان هستند و تقریباً در همه بزرگسالان وجود دارند بدون اینکه معمولاً علائم خاصی ایجاد کنند.

این کنه‌ها اندازه‌ای بسیار کوچک دارند و تنها 0.2 تا 0.4 میلی‌متر طول دارند، به همین دلیل بدون میکروسکوپ قابل مشاهده نیستند. علاوه بر این، دمودکس‌ها شب‌زی هستند؛ یعنی بیشتر فعالیت‌های تغذیه، تولید مثل و تخم‌ریزی خود را در شب انجام می‌دهند و این باعث می‌شود در طول روز کمتر دیده شوند. دوره زندگی این کنه‌ها حدود دو تا سه هفته است که در آن‌ها پس از بیرون آمدن از تخم، مراحل لاروی و نمفی را طی می‌کنند تا به بالغ تبدیل شوند. حرکت آن‌ها بسیار آهسته است، تقریباً 16 میلی‌متر در ساعت، و نور خورشید را نیز اجتناب می‌کنند که به بقای آن‌ها کمک می‌کند.

دمودیکوزیس (افزایش جمعیت کنه‌ها)

افزایش بیش از حد کنه‌های مژه باعث بروز بیماری‌ای به نام دمودیکوزیس می‌شود. در اکثر افراد، این کنه‌ها به‌صورت طبیعی روی پوست زندگی می‌کنند بدون اینکه مشکلی ایجاد کنند، اما زمانی که تعادل میکروبیوم پلک به هم بخورد، بهداشت ضعیف شود یا سیستم ایمنی بدن ضعیف گردد، مشکلات شروع می‌شوند.

زمانی که این کنه‌ها به طور غیر طبیعی زیاد شوند، می‌توانند غدد چربی اطراف مژه‌ها را مسدود کنند که باعث بروز التهاب، تحریک و احتمالاً عفونت می‌شود. این مسدود شدن و التهاب می‌تواند به نوبه خود منجر به مشکلات جدی‌تر چشمی شود که نیاز به درمان دقیق دارد.

نشانه‌های افزایش جمعیت کنه‌ها

وقتی دمودیکوزیس رخ می‌دهد، می‌تواند باعث بلفاریت یا التهاب پلک‌ها شود که به نوبه خود می‌تواند به التهاب قرنیه (کراتیت) منجر شود. از علائم شایع این وضعیت می‌توان به خارش به ویژه در اوایل صبح و شب، پوسته‌ریزی، قرمزی و تورم پلک، احساس سوزش و وجود جسم خارجی در چشم اشاره کرد.

همچنین، ممکن است چشم‌ها قرمز، اشک‌آلود شده، تاری دید و حساسیت شدید به نور ایجاد شود. دمودیکوزیس معمولاً به صورت دو طرفه (هر دو چشم) رخ می‌دهد، اما حدود یک سوم موارد فقط یک چشم را درگیر می‌کند. اگر این وضعیت شدید باشد و درمان نشود، ممکن است عوارض دیگری مانند التهاب ملتحمه، چالازیا (تورم غده چربی در پلک)، تریکیازیس (رو به داخل رشد کردن مژه‌ها) و ماداروسیس (ریزش مژه‌ها) ایجاد شود که همگی می‌توانند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند.

چگونه می‌توان افزایش جمعیت کنه‌ها را تشخیص داد؟

نمی‌توان تنها با نگاه کردن به چشم‌ها فهمید که کنه‌ها بیش از حد شده‌اند، زیرا قرمزی، التهاب و تورم ممکن است ناشی از مشکلات دیگر چشم باشد که درمان‌های متفاوتی نیاز دارند. بنابراین، بهتر است در صورت مشاهده این علائم، توسط یک چشم‌پزشک یا اپتومتریست معاینه شوید.

این متخصصان از ابزاری به نام اسلیت‌لمپ استفاده می‌کنند تا به‌طور دقیق پلک‌ها و مژه‌ها را بررسی کنند. یکی از نشانه‌های معمول وجود کنه‌های زیاد، پوسته‌های به شکل “شوره استوانه‌ای” دور مژه‌ها است. گاهی متخصص چشم، چند مژه را می‌گیرد و زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند و ممکن است از رنگ‌های خاصی استفاده کند تا کنه‌ها و تخم‌های آن‌ها بهتر دیده شوند. از آنجایی که افزایش کنه‌ها می‌تواند مشابه سایر مشکلات چشمی به نظر برسد، تشخیص اغلب در ابتدا دشوار است و ممکن است زمانی مشخص شود که درمان‌های معمول پاسخ ندهند.

آیا می‌توان کنه‌های مژه را از بین برد؟

کنه‌های مژه را نمی‌توان به‌طور کامل از بین برد زیرا بخشی طبیعی از میکروبیوم پوست هستند، اما می‌توان از افزایش بیش از حد آن‌ها جلوگیری کرد و علائم ناشی از آن را کاهش داد. درمان معمولاً روی کاهش تعداد کنه‌ها و جلوگیری از تکثیر مجدد آن‌ها تمرکز دارد.

اکثر موارد را می‌توان با رعایت بهداشت منظم پلک و استفاده از محصولات بدون نسخه کنترل کرد، اما در موارد مقاوم‌تر، داروهای تجویزی لازم می‌شود. گزینه‌های بدون نسخه شامل دستمال‌ها یا فوم‌های کلیرادکس هستند که حاوی ترکیبی از عصاره درخت چای به نام ترپینن-4-اول بوده و دو بار در روز برای 6 تا 8 هفته روی پلک‌ها استفاده می‌شوند. همچنین استفاده از روغن درخت چای رقیق‌شده می‌تواند جمعیت کنه‌ها را کاهش دهد اما باید با روغن حامل یا پاک‌کننده ملایم مخلوط شود و هرگز به صورت خالص در نزدیکی چشم استفاده نشود.

داروهای تجویزی ممکن شامل موارد زیر باشند:

•  قطره چشمی اکسدموی (لوتیلانر): این داروی تجویزی به‌طور خاص برای درمان التهاب پلک ناشی از کنه‌های دمودکس تولید شده است.
•  کرم یوراکس (کروتامیتون): این کرم به مدت 7 تا 10 روز روی پوست استفاده می‌شود تا کنه‌ها را از بین ببرد و خارش را کاهش دهد.
•  مترونیدازول: این آنتی‌بیوتیک به صورت کرم یا قرص برای کاهش التهاب و مبارزه با عفونت‌های باکتریایی ثانویه به کار می‌رود.
•  ایورمکتین: این داروی ضد انگل خوراکی معمولاً در موارد شدید یا عودکننده تجویز می‌شود و با کشتن کنه‌ها در سراسر بدن عمل می‌کند.

برای حمایت از درمان و جلوگیری از عود مجدد، بهتر است دو بار در روز پلک‌ها را با پاک‌کننده ملایم مثل سِتافیل تمیز کنید، هنگام درمان از آرایش چشم استفاده نکنید، اگر معمولاً لنز می‌گذارید، به عینک روی بیاورید و حتی در صورت خارش، از مالیدن چشم‌ها خودداری کنید. همچنین استفاده از پارچه گرم و مرطوب به آرامی می‌تواند پوسته‌ها را شل کرده و پاک کند. پس از بهبود علائم، حفظ بهداشت ساده پلک به کنترل تعداد کنه‌ها و جلوگیری از عود کمک می‌کند.

آیا کنه‌های مژه روی بالش زندگی می‌کنند؟

کنه‌های مژه فقط روی پوست زندگی می‌کنند و روی بالش زندگی نمی‌کنند. آن‌ها حرکت آهسته‌ای دارند ولی می‌توانند از طریق تماس نزدیک از بالش به پوست منتقل شوند. شستن منظم روبالشتی‌ها و عدم اشتراک‌گذاری آن‌ها با دیگران به کاهش انتقال کمک می‌کند.

نکات کلیدی

•  کنه‌های مژه طبیعی هستند اما افزایش بیش از حد آن‌ها می‌تواند باعث التهاب، قرمزی و سایر علائم در اطراف چشم شود.
•  تشخیص افزایش کنه‌ها در خانه ممکن نیست و فقط توسط متخصص چشم با استفاده از ابزارهای خاص ممکن است.
•  افزایش کنه‌ها با درمان‌هایی مانند محصولات مبتنی بر عصاره درخت چای، داروهای تجویزی و رعایت بهداشت پلک قابل کنترل است.

این مقاله به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از نقش کنه‌های مژه در سلامت چشم داشته باشید و راهکارهای موثر برای کنترل آن‌ها را بشناسید.

منبع