SPF یا «عامل محافظت در برابر آفتاب» معیاری است که نشان می‌دهد پوست شما پیش از آنکه دچار آفتاب‌سوختگی شود، تا چه اندازه در برابر اشعه‌های مضر خورشید محافظت می‌شود.
حتی اگر ساده‌ترین روتین مراقبت از پوست را داشته باشید، ضدآفتاب محصولی است که نباید هیچ‌گاه بدون آن از خانه خارج شوید. متخصصان پوست مانند دکتر ملیسا پیلیانگ تأکید می‌کنند که استفاده روزانه از ضدآفتاب بسیار ضروری است.
اما بهترین ضدآفتاب کدام است؟ و باید چه SPFی را انتخاب کنیم؟ پیش از آنکه برای خرید به فروشگاه بروید، بیایید به این سؤالات — و چند سؤال دیگر — پاسخ دهیم.
ضدآفتاب چگونه عمل می‌کند؟
ضدآفتاب‌ها در قالب ژل، کرم، پودر یا اسپری وجود دارند و به‌طور مستقیم روی پوست استفاده می‌شوند. مواد فعال موجود در ضدآفتاب نقش فیلتر را ایفا می‌کنند و اجازه نمی‌دهند پرتوهای فرابنفش (UV) پیش از آنکه جذب پوست شوند و به آن آسیب برسانند، وارد بافت پوستی شوند.
پرتوهای فرابنفش — که نه‌تنها از خورشید بلکه از تخت‌های برنزه‌کننده (tanning beds) و حتی نورهای فلورسنت داخلی نیز منتشر می‌شوند — می‌توانند باعث سرطان پوست و همچنین نشانه‌های پیری زودرس مانند چروک‌ها، لکه‌های تیره و افتادگی پوست شوند.
دکتر پیلیانگ می‌گوید: «استفاده منظم از ضدآفتاب می‌تواند این اثرات را کاهش داده و از آن‌ها پیشگیری کند.»
SPF چیست؟
عامل محافظت در برابر آفتاب (SPF) که روی بسته‌بندی ضدآفتاب درج می‌شود، یکی از مهم‌ترین اطلاعاتی است که باید به آن توجه کنید. SPF به شما می‌گوید تا چه حد در برابر پرتوهای UVB (بخش خاصی از پرتو فرابنفش که مسئول آفتاب‌سوختگی است) محافظت می‌شوید. هرچه SPF پایین‌تر باشد، محافظت کمتری دارید. بنابراین یک ضدآفتاب با SPF 15 محافظت بیشتری نسبت به SPF 8 دارد. همچنین SPF 30 معادل ۳۰ برابر محافظت بیشتر نسبت به حالتی است که هیچ ضدآفتابی استفاده نکرده‌اید.
دکتر پیلیانگ توضیح می‌دهد: «در روزهایی که تنها برای مدت کوتاهی در معرض آفتاب هستید، SPF 15 می‌تواند کافی باشد. اما اگر قرار است بیشتر از چند دقیقه بیرون باشید، حتماً از SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید.»
چگونه بهترین ضدآفتاب را انتخاب کنیم؟
اگرچه SPFهای بالاتر محافظت بیشتری در برابر اشعه UVB فراهم می‌کنند، اما توجه داشته باشید که این میزان محافظت شامل اشعه‌های UVA (بخش دیگری از پرتو فرابنفش که عمیق‌تر به پوست نفوذ می‌کند) نمی‌شود. به همین دلیل باید به دنبال ضدآفتاب‌های «طیف گسترده» (broad-spectrum) باشید که بتوانند از هر دو نوع اشعه محافظت کنند.
در مورد انتخاب بین ضدآفتاب‌های فیزیکی (معدنی) و شیمیایی هنوز بحث‌هایی وجود دارد، اما توصیه می‌شود از ضدآفتاب‌های آئروسل (اسپری فشاری) دوری کنید، چراکه در سال‌های اخیر بسیاری از آن‌ها به دلیل آلودگی به بنزن (ماده‌ای سرطان‌زا) از بازار جمع‌آوری شده‌اند.
به چه SPFی نیاز داریم؟
بر اساس مطالعات، ضدآفتاب‌هایی با SPF 100 بیشترین میزان محافظت را فراهم می‌کنند، اما اگر به‌اندازه کافی از آن استفاده نکنید یا بخش‌هایی از پوست را فراموش کنید، ممکن است احساس امنیت کاذب داشته باشید. بنابراین حتی ضدآفتاب با SPF بالا نیز در صورتی مؤثر است که به‌درستی استفاده شود.
در واقع، هر ضدآفتاب طیف‌گسترده با SPF 15 یا بالاتر می‌تواند محافظت مناسبی ایجاد کند، به شرط آنکه به‌طور منظم و در زمان‌های لازم مجدداً استفاده شود:
- بعد از شنا کردن
- حداقل هر دو ساعت یک‌بار در زمانی که زیر نور آفتاب هستید
چرا این موضوع اهمیت دارد؟ چون عواملی مثل تعریق یا آب می‌توانند باعث کاهش اثر ضدآفتاب شوند و پوست شما بدون محافظت باقی بماند.
دکتر پیلیانگ تأکید می‌کند: «استفاده روزانه از ضدآفتاب با SPF 15 یا بالاتر می‌تواند خطر ملانوما — مرگبارترین نوع سرطان پوست — را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. همچنین می‌تواند احتمال ابتلا به شایع‌ترین سرطان پوست یعنی کارسینوم سلول سنگفرشی را تا ۴۰ درصد کاهش دهد.»
همچنین باید مطمئن شوید که ضدآفتاب‌تان تاریخ انقضا نگذشته یا در شرایط نامناسب نگهداری نشده باشد، زیرا این عوامل می‌توانند باعث کاهش اثربخشی SPF شوند. و به یاد داشته باشید که SPF تنها عامل محافظت در برابر آفتاب نیست.
دکتر پیلیانگ یادآور می‌شود: «هیچ ضدآفتابی نمی‌تواند تمام پرتوهای UV را مسدود کند. محافظت کامل در برابر آفتاب باید شامل پناه گرفتن در سایه، پوشیدن لباس‌های محافظ آفتاب، استفاده از کلاه‌های لبه‌دار و عینک آفتابی نیز باشد. از نور آفتاب لذت ببرید — اما آگاهانه و هوشمندانه در معرض آن قرار بگیرید.»