فواید میوه مانک برای سلامتی
جایگزین‌کردن قندهای افزوده با شیرین‌کننده‌های طبیعی مانند میوه مانک، می‌تواند مزایای متعددی برای سلامت کلی بدن داشته باشد. این کار نه تنها به کاهش کالری دریافتی روزانه کمک می‌کند، بلکه در کنترل یا حتی پیشگیری از دیابت نیز مؤثر است.¹
میوه مانک که با نام لو‌هان‌گو (Luo Han Guo) نیز شناخته می‌شود، نوعی شیرین‌کننده طبیعی بدون کالری است که تا ۳۰۰ برابر شیرین‌تر از شکر معمولی بوده و برخلاف قند سفره، تأثیری بر سطح قند خون ندارد. این میوه از گیاه سیرایتیا گروسونوری (Siraitia grosvenorii) به دست می‌آید که بومی مناطق جنوبی چین است.¹
۱. جایگزینی طبیعی برای شکر
شیرین‌کننده میوه مانک از طریق له‌کردن کل میوه و استخراج عصاره آن تولید می‌شود. شیرینی خاص این میوه ناشی از ترکیبات قندی خاصی به نام موگروزیدها (mogrosides) است که جزء تری‌ترپنوئیدها محسوب می‌شوند و در نهایت به‌صورت شیرین‌کننده‌های پودری یا مایع عرضه می‌گردند.¹
در میان موگروزیدها، موگروزید V شیرین‌ترین و فراوان‌ترین نوع است و به همین دلیل به‌طور گسترده در تولید محصولات جایگزین قند استفاده می‌شود.¹ این ترکیب نه‌تنها مسئول شیرینی میوه است، بلکه عامل اصلی اثرات زیستی آن نیز به شمار می‌رود.
eskymaks/ Getty Images
موگروزیدها دارای خواصی مانند آنتی‌اکسیدانی، ضدسرطانی، ضدالتهابی و ضد‌دیابتی هستند.¹ این ویژگی‌ها نشان می‌دهد که مصرف این ماده طبیعی می‌تواند به بهبود عملکرد سلولی و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن کمک کند.
۲. کاهش مصرف کالری
منابع معمول قند مانند شکر سفید، عسل، شربت ذرت و شیره آگاو بخش قابل‌توجهی از کالری دریافتی روزانه افراد را تشکیل می‌دهند. به‌عنوان مثال، هر دو قاشق چای‌خوری شکر سفید حاوی حدود ۳۲٫۶ کالری است و یک فرد آمریکایی به‌طور میانگین روزانه حدود ۱۷ قاشق چای‌خوری قند افزوده مصرف می‌کند که برابر با حدود ۲۷۷ کالری است.²³
مصرف زیاد قندهای افزوده می‌تواند منجر به افزایش دریافت کالری، چاقی، دیابت، بیماری کبدی و مشکلات قلبی شود.⁴ در مقابل، میوه مانک هیچ کالری‌ای ندارد و یک جایگزین مناسب برای شیرین‌کننده‌های پرکالری به‌شمار می‌رود.⁵ استفاده از این میوه می‌تواند به کاهش وزن در افرادی که قصد لاغری دارند، کمک کند.
۳. کمک به کاهش قند خون و سطح انسولین
برخلاف قندهای معمولی مانند شکر سفید، عسل و شربت ذرت، میوه مانک تأثیری بر سطح قند خون و انسولین ندارد. به همین دلیل، این شیرین‌کننده می‌تواند یک گزینه جایگزین مناسب برای افراد مبتلا به دیابت باشد، اگرچه برای اثبات کامل آن به مطالعات انسانی بیشتری نیاز است.⁶
در یک مطالعه حیوانی، به موش‌های مبتلا به دیابت نوع ۲، ماست حاوی عصاره میوه مانک داده شد که در نتیجه آن، تنظیم بهتر قند خون و کاهش قابل‌توجه مقاومت به انسولین مشاهده شد.⁷ این یافته نشان می‌دهد که این ترکیب می‌تواند در متعادل‌سازی متابولیسم گلوکز مؤثر باشد.
اما در یک مطالعه انسانی، این تأثیرات به همان اندازه چشمگیر نبود. در این بررسی، ۳۰ فرد سالم شرکت داشتند و نتایج نشان داد که تفاوت چندانی در پاسخ قند و انسولین پس از وعده غذایی میان نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند و میوه مانک وجود نداشت.⁸
۴. تقویت سلامت دستگاه گوارش
موگروزیدهای موجود در میوه مانک ممکن است به‌عنوان پربیوتیک عمل کنند و باعث تغذیه باکتری‌های مفید روده شوند. مطالعات اولیه نشان داده‌اند که این ترکیبات می‌توانند به تعدیل ترکیب میکروبیوتای روده و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کنند.
در یک مطالعه آزمایشگاهی (in vitro)، مشخص شد که باکتری‌های روده می‌توانند موگروزید V را به ترکیبات آنتی‌اکسیدانی ثانویه تبدیل کنند که باعث افزایش رشد باکتری‌های مفید و کاهش رشد باکتری‌های بیماری‌زا می‌شوند.⁹ این نتایج نشان می‌دهد که میوه مانک می‌تواند به حفظ تعادل باکتریایی در روده کمک کند.
همچنین، مشخص شده که موگروزید V باعث افزایش تولید اسیدهای چرب زنجیره کوتاه مانند استات، پروپیونات و بوتیرات می‌شود. این ترکیبات از طریق تخمیر پری‌بیوتیک‌ها توسط باکتری‌های روده تولید می‌شوند و دارای خواص ضدالتهابی و تقویت‌کننده مخاط روده هستند.⁹
اسیدهای چرب زنجیره کوتاه نه‌تنها منبع انرژی برای سلول‌های پوشاننده روده بزرگ هستند، بلکه به حفظ یکپارچگی سد مخاطی روده و تنظیم پاسخ‌های التهابی نیز کمک می‌کنند.⁹ با وجود یافته‌های امیدوارکننده، همچنان نیاز به مطالعات انسانی بیشتر احساس می‌شود.
ارزش غذایی میوه مانک
هر یک قاشق چای‌خوری (۰٫۵ گرم) از شیرین‌کننده پودری میوه مانک دارای ۰ کالری است و فاقد چربی، سدیم، فیبر، قند افزوده یا پروتئین می‌باشد. این مقدار فقط حاوی ۰٫۵ گرم کربوهیدرات است که معادل ۰٫۱۸ درصد از نیاز روزانه محسوب می‌شود.⁵
به دلیل نبود کالری و مواد مغذی اصلی، این شیرین‌کننده بیشتر به‌عنوان جایگزین قند استفاده می‌شود و برای افزودن شیرینی بدون تأثیر بر متابولیسم انرژی بسیار مفید است.
خطرات احتمالی مصرف میوه مانک
اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) میوه مانک را در دسته مواد ایمن شناخته‌شده (GRAS) قرار داده است.¹⁰ اگرچه مطالعات انسانی محدود هستند، اما تاکنون هیچ عوارض جانبی یا خطر خاصی در ارتباط با مصرف این میوه گزارش نشده است.
با این حال، باید به مواد ترکیبی که در محصولات میوه مانک وجود دارند توجه کرد. به‌ویژه، اری‌تریتول که یک نوع الکل قندی است و اغلب به محصولات پودری یا دانه‌ای مانک افزوده می‌شود، ممکن است **خطر لخته شدن خون، سکته مغزی، حمله قلبی و مرگ را در افراد دارای ریسک بالا برای بیماری قلبی افزایش دهد.**¹¹
بنابراین، بهتر است از محصولاتی که حاوی اری‌تریتول هستند، پرهیز کنید. برای اطمینان، لیست مواد تشکیل‌دهنده را همیشه بررسی کرده و از وجود افزودنی‌ها مطلع شوید.
نکاتی برای مصرف میوه مانک
شما می‌توانید میوه مانک را درست مانند شکر معمولی استفاده کنید. روش‌های مختلفی برای گنجاندن این شیرین‌کننده در رژیم غذایی وجود دارد، از جمله:
- افزودن آن به کوکتل‌ها، چای سرد، لیموناد و سایر نوشیدنی‌ها
- مخلوط کردن با قهوه به جای شکر یا خامه‌های شیرین‌شده
- استفاده از آن در سس‌ها و مارینادها به‌جای شکر قهوه‌ای و شیره افرا
- به‌کارگیری آن به‌عنوان جایگزین قند در تهیه کیک، کلوچه و پای‌ها
نکته مهم این است که از میوه مانک برای کنسرو کردن خانگی استفاده نکنید. تاکنون تحقیقات کافی در مورد تأثیر میوه مانک بر pH غذاهای کنسروشده مانند مرباها انجام نشده است. تغییر pH ناشی از این شیرین‌کننده ممکن است باعث ناامن‌شدن غذاهای کنسروشده گردد.
مرور سریع
میوه مانک یک جایگزین طبیعی برای قند است که از گیاه Siraitia grosvenorii استخراج می‌شود و حاوی موگروزیدهای بدون کالری است. این ماده شیرین‌کننده‌ای ایمن و بدون انرژی محسوب می‌شود و می‌تواند جایگزین مناسبی برای شکر سفید و شربت ذرت باشد.
برخی شواهد حاکی از مزایایی مانند بهبود سطح قند خون هستند، اما هنوز مطالعات انسانی بیشتری برای تأیید قطعی این مزایا مورد نیاز است.