نورالژی سه قلو چیست؟ علائم، علل

افراد مبتلا به نورالژی سه قلو معمولاً دردهای ناگهانی و شدید صورت را تجربه می کنند که معمولاً در یک طرف صورت است. این حملات می توانند از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشند و ممکن است به طور منظم برای روزها یا هفته ها یا حتی بیشتر رخ دهند. حملات ممکن است با تحریک صورت شما، مانند صحبت کردن یا خوردن، تحریک شوند.

در حالی که نورالژی سه قلو می تواند در هر سنی رخ دهد، در افراد ۵۰ ساله و بالاتر شایع تر است. همچنین بر اساس گزارش ها، در زنان شایع تر از مردان است موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS). برخی از شرایط سلامتی می توانند باعث نورالژی سه قلو شوند، از جمله مولتیپل اسکلروزیس یا توموری که باعث فشردگی عصب می شود.

نورالژی سه قلو بر اساس علائم و سابقه پزشکی شما، همراه با معاینات فیزیکی و عصبی تشخیص داده می شود. به عنوان بخشی از فرآیند تشخیصی، مهم است که سایر شرایطی را که می‌توانند باعث درد صورت شوند، رد کنید، که ممکن است شامل آزمایش‌هایی برای آن شرایط باشد.

درمان نورالژی سه قلو ممکن است شامل داروها، جراحی یا سایر روش‌ها برای کمک به کاهش درد و جلوگیری از حملات باشد. مهم است که به دنبال تسکین درد موثر باشید و اگر رویکرد فعلی شما تسکین مورد نیاز را به شما نمی دهد، یک درمان متفاوت را امتحان کنید.

نورالژی سه قلو با نام tic douloureux نیز شناخته می شود که از اصطلاح فرانسوی به معنای “تیک دردناک” یا اسپاسم است.

به گفته انجمن جراحان مغز و اعصاب آمریکا (AANS)، درد ناشی از نورالژی سه قلو اغلب در فک بالا یا پایین شما شروع می شود، که ممکن است منجر به این فرض اولیه شود که درد مربوط به دندان است . درد ممکن است در یک نقطه متمرکز شود، یا ممکن است در سراسر صورت شما پخش شود – معمولا فقط در یک طرف، اما نه همیشه. ممکن است علاوه بر درد، اسپاسم صورت نیز داشته باشید.

در اغلب موارد، نورالژی سه قلو در چرخه‌هایی متشکل از روزها تا هفته‌ها حملات مکرر و به دنبال آن هفته‌ها، ماه‌ها یا سال‌ها با کم یا بدون درد رخ می‌دهد. اما با گذشت زمان، حملات شدیدتر می‌شوند و دوره‌های بدون حملات یا درد کوتاه‌تر می‌شوند.

درد یا سایر احساسات ناشی از نورالژی سه قلو ممکن است دارای یکی از ویژگی های زیر باشد:

• درد تیراندازی یا چاقو
• احساس سوزش
• احساس شوک الکتریکی
• احساس درد
• احساس سوزن سوزن شدن یا بی حسی

نورالژی سه قلو بر اساس نوع دردی که ایجاد می کند به دو دسته کلی تقسیم می شود. NINDS خاطرنشان می کند، نوع ۱ یا TN1 تمایل به دوره های کوتاه تری از درد شدید دارد، در حالی که نوع ۲ یا TN2 شامل درد مداومی است که معمولاً شدت کمتری نسبت به TN1 دارد.

نوع ۱ (TN1)

TN1 به عنوان شکل “کلاسیک” نورالژی سه قلو در نظر گرفته می شود، زیرا شایع تر از TN2 است. این شامل قسمت‌هایی از درد شدید صورت است – که ممکن است مانند شوک الکتریکی یا احساس سوزش باشد – که به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و معمولاً چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد. این حملات اغلب تا ۲ ساعت در یک زمان رخ می دهد. حملات TN1 به ندرت در طول خواب اتفاق می افتد.

نوع ۲ (TN2)

TN2 به عنوان شکل “آتیپیک” نورالژی سه قلو در نظر گرفته می شود و شامل درد مداوم صورت است که ممکن است مانند درد، سوزش یا ضربه چاقو احساس شود. این درد معمولاً نسبت به TN1 شدت کمتری دارد.

TN1 همچنین ممکن است به نورالژی پیشرونده تری ژمینال تبدیل شود، به این معنی که حملات در طول زمان بدتر و مکرر می شوند. به گفته NINDS، در نهایت، درد ممکن است ثابت شود و داروهای کنترل آن ممکن است کمتر موثر باشند.

نورالژی سه قلو شامل اختلال در عملکرد حداقل یکی از اعصاب سه قلو شما می شود، یک جفت اعصاب که از مغز شما به هر طرف سر شما می رود. هر یک از این اعصاب دارای سه شاخه است که توسط AANS بیان شده است:

• عصب چشمی این شاخه عصبی احساسی را در هر طرف به چشم، پلک فوقانی و پیشانی شما می دهد.
• عصب فک بالا این شاخه عصبی احساسی را در هر طرف به پلک پایین، گونه، سوراخ بینی، لب بالایی و لثه بالایی شما می دهد.
• عصب فک پایین این شاخه عصبی از هر طرف احساسی به فک، لب پایین و لثه پایینی شما می دهد.

بسته به اینکه عصب سه قلو شما چگونه تحت تاثیر قرار گرفته است، ممکن است در هر یک یا همه این نواحی از سر و صورت خود درد داشته باشید.

نورالژی سه قلو می تواند کلاسیک باشد و ۷۵ درصد موارد را تشکیل می دهد. ثانویه، ۱۵ درصد. یا ایدیوپاتیک که ۱۰ درصد را شامل می شود. در همه موارد، چیزی باعث تحریک عصب سه قلو می‌شود و باعث می‌شود که عصب سه‌قلو اشتباه کند و سیگنال‌های درد را به‌طور نامناسب به مغز شما ارسال کند.

نورالژی کلاسیک سه قلو با انجمن بین المللی سردرد (IHS) به عنوان “بدون علت ظاهری غیر از فشرده سازی عصبی عروقی در حال توسعه است.” این اغلب با فشرده شدن عصب سه قلو مرتبط است، به خصوص در پایه سر، جایی که مغز شما به نخاع شما متصل می شود. این فشردگی معمولاً به دلیل فشار یک رگ خونی سالم روی عصب است.

توضیح می‌دهد: «این یک ناحیه بسیار شلوغ پشت اطراف ساقه مغز است، با تعداد زیادی رگ‌های خونی و اعصاب جمجمه‌ای خارج‌شده، از جمله عصب سه قلو.» دوون کانوی، MD، متخصص مغز و اعصاب در کلینیک کلیولند در اوهایو. اگر ساختار عروقی به عصب فشار وارد کند، می تواند باعث این اختلال شود و باعث درد شود.

نورالژی ثانویه سه قلو TN ناشی از بیماری دیگری است. ممکن است به دلیل فشردگی عصب سه قلو توسط یک تومور یا کیست، یا به دلیل آسیب یا جراحی صورت، سکته مغزی، یا آسیب به غلاف محافظ میلین عصب توسط مولتیپل اسکلروزیس (MS) یا یک بیماری دمیلینه کننده دیگر رخ دهد.

نورالژی تریژمینال ایدیوپاتیک توسط IHS به عنوان مواردی تعریف می‌شود که «نه تست‌های الکتروفیزیولوژیک و نه MRI نشان دهنده ناهنجاری‌های قابل‌توجه است». به عبارت دیگر، هیچ علت زمینه ای را نمی توان شناسایی کرد.

دکتر کانوی خاطرنشان می کند: در افراد مبتلا به ام اس، آسیب به غلاف میلین عصب می تواند “در ناحیه ای که عصب سه قلو در ساختار ساقه مغز قرار دارد، به نام پونز، رخ دهد، سپس می تواند باعث درد شود.”

تقریباً هر نوع تحریکی به صورت شما می تواند باعث حمله نورالژی سه قلو در فرد مبتلا به این عارضه شود، اغلب به طور متناقض یا غیرقابل پیش بینی. با توجه به این موارد، محرک های بالقوه برای حملات شامل موارد زیر است کلینیک مایو:

• صحبت کردن
• خندان
• دست زدن به صورتت
• خوردن یا نوشیدن
• شستن صورتت
• اصلاح
• آرایش کردن
• مسواک زدن
• احساس باد روی صورتت

NINDS خاطرنشان می کند که نورالژی سه قلو در افراد ۵۰ ساله و بالاتر شایع تر است، اگرچه ممکن است در دوران نوزادی نیز رخ دهد. به دلایلی که به طور کامل شناخته نشده است، در زنان شایع‌تر از مردان است.

به عنوان بخشی از فرآیند تشخیص نورالژی سه قلو، پزشک علائم و سابقه پزشکی شما را یادداشت می کند. به گفته AANS، این احتمال وجود دارد که پزشک قبل از تشخیص نورالژی سه قلو، سایر شرایط سلامتی را که می‌توانند باعث درد صورت شوند، بررسی کند، که ممکن است شامل شرایط زیر باشد:

• نورالژی پس از تبخال
• سردردهای خوشه ای یا میگرن
• سندرم مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
• تاندونیت تمپورال
• سندرم ارنست
• نورالژی پس سری
• آرتریت سلول غول پیکر
• نورالژی گلوسوفارنکس
• عفونت سینوس
• عفونت گوش
• درد دندان

اگر سایر بیماری ها رد شوند و پزشک مشکوک به نورالژی سه قلو باشد، ممکن است تحت تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) قرار بگیرید تا علائم ام اس یا توموری را که می تواند باعث درد شما شود، جستجو کنید. NINDS خاطرنشان می‌کند که ممکن است – اما تضمین نمی‌شود – که یک اسکن معمولی MRI می‌تواند نشان دهد که یک رگ خونی عصب سه‌قلو شما را فشرده می‌کند، اگر این منبع درد شما باشد.

اگر نتایج اولیه ام آر آی به طور قطعی دلیل ایجاد نورالژی سه قلو شما را نشان ندهد، ممکن است برای یافتن رگ خونی که عصب سه قلو شما را فشرده می کند، MRI تخصصی انجام دهید.

پزشک شما همچنین ممکن است یک معاینه عصبی برای کمک به تشخیص بیماری شما انجام دهد. مایو کلینیک خاطرنشان می کند: این شامل بررسی قسمت هایی از صورت شما برای کمک به تعیین دقیق محل درد شما و اینکه چه شاخه عصبی ممکن است درگیر باشد، است .

برای کمک به تایید تشخیص نورالژی سه قلو – به ویژه TN1 – ممکن است پزشک دوره کوتاهی از یک داروی ضد تشنج (ضد تشنج) را تجویز کند. اگر دارو درد شما را تسکین دهد، این امر از تشخیص نورالژی سه قلو پشتیبانی می کند.

به گفته NINDS، اگر پزشک بر اساس علائم و سایر یافته‌های شما مشکوک به TN2 باشد، ممکن است یک دوره کوتاه از یک داروی ضد افسردگی سه حلقه‌ای برای کمک به تأیید تشخیص تجویز شود.

به گفته کلینیک کلیولند، با یا بدون درمان، درد ناشی از نورالژی سه قلو ممکن است به مرور زمان بیشتر شود – گاهی اوقات تا جایی که دوره های بدون درد ممکن است بسیار کوتاه یا حتی وجود نداشته باشد .

شدت درد شما نیز ممکن است در طول زمان افزایش یابد، که می تواند انجام برخی از کارهای روزانه را که صورت شما را درگیر می کند دشوارتر یا حتی غیرممکن کند – ترس از شروع حمله ممکن است خیلی قوی باشد. برخی از درمان‌های دارویی یا سایر تکنیک‌های تسکین درد نیز ممکن است با گذشت زمان کمتر موثر شوند و تغییر رویکرد خود را برای مدیریت درد ضروری می‌سازد.

مهم است که به یاد داشته باشید که بسیاری از درمان‌های بالقوه مؤثر برای درد ناشی از نورالژی سه قلو وجود دارد، و هدف از درمان در هر نقطه از زمان، یافتن رویکردی است که برای شما مفید باشد. حتی اگر شما هرگز به طور کامل از این عارضه رها نخواهید شد، رویکرد صحیح معمولاً می تواند درد را به حداقل برساند.

درمان های اصلی برای نورالژی سه قلو با هدف تسکین درد است و شامل داروها و روش های جراحی است. همچنین ممکن است بتوانید از طریق تکنیک‌های خاص ذهن و بدن و سایر درمان‌های جایگزین به مقابله یا تسکین درد ناشی از نورالژی سه قلو کمک کنید.

داروها

رایج ترین درمان دارویی خط اول برای نورالژی سه قلو، کاربامازپین (تگرتول)، یک داروی ضد تشنج است که اغلب برای کمک به جلوگیری از تشنج تجویز می شود. به گفته کلینیک مایو، سایر داروهای ضد تشنجی که ممکن است برای درمان نورالژی سه قلو استفاده شوند عبارتند از:

• اکسکاربازپین (Trileptal)
• لاموتریژین (لامیکتال)
• فنی توئین (دیلانتین)
• والپروات سدیم
• گاباپنتین (نورونتین)
• کلونازپام (کلونوپین)
• توپیرامات (Qsymia)
• پره گابالین (Lyrica)

اگر داروی ضد تشنجی که برای نورالژی سه قلو مصرف می‌کنید شروع به کم‌تر شدن کند، ممکن است پزشک شما جایگزین کردن داروی دیگری را توصیه کند. قبل از شروع مصرف کاربامازپین، پزشک ممکن است آزمایش ژنتیکی را برای غربالگری واکنش های بالقوه جدی در برخی افراد توصیه کند.

نوع دیگری از دارویی که ممکن است پزشک شما تجویز کند، داروهای ضد اسپاسم یا شل کننده عضلات است. این دارو ممکن است به تنهایی یا همراه با یک ضد تشنج مصرف شود و رایج ترین انتخاب آن باکلوفن (Lioresal) است.

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای گروه دیگری از داروها هستند که ممکن است برای تسکین درد در نورالژی سه قلو مفید باشند. طبق گفته کلینیک کلیولند، رایج ترین داروهای مورد استفاده در این دسته، آمی تریپتیلین و نورتریپتیلین هستند. این داروها اغلب برای درمان TN2 استفاده می شوند.

داروهای دیگری که کمتر برای درمان نورالژی سه قلو مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از اپیوئیدها – عمدتاً برای TN2 – و تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) که ممکن است زمانی مفید باشد که سایر داروها دیگر به طور موثر عمل نکنند.

جراحی: ریزوتومی

ریزوتومی، همچنین به عنوان ریزولیز شناخته می شود، شامل آسیب عمدی رشته های عصبی برای مسدود کردن سیگنال های درد در نورالژی سه قلو است. به گفته NINDS، همیشه باعث از دست دادن حس و بی حسی صورت می شود. چند نوع مختلف ریزوتومی وجود دارد که همه آنها به آرامبخش یا بیهوشی عمومی نیاز دارند:

• فشرده سازی بالون در این روش از یک بالون کوچک در انتهای یک کاتتر (لوله نازک) استفاده می شود تا بخشی از عصب سه قلو را به سختی سخت (غشای ضخیم اطراف مغز و نخاع شما) و جمجمه فشار دهد و به عایق رشته های عصبی آسیب برساند. این روش می تواند حس لمس سبک را روی صورت شما کاهش دهد و درد را برای یک تا دو سال تسکین دهد.
• تزریق گلیسرول این روش شامل تزریق دارویی برای آسیب رساندن به عایق رشته های عصبی است و همچنین می تواند به تسکین درد برای یک تا دو سال منجر شود. این روش ممکن است در صورت لزوم تکرار شود.
• ضایعات حرارتی با فرکانس رادیویی در این روش از یک الکترود برای اعمال گرما و آسیب به فیبرهای عصبی استفاده می شود. ممکن است برای دستیابی به سطح مطلوب تسکین درد، بیش از یک نمونه از این روش مورد نیاز باشد. این تسکین ممکن است دائمی باشد، اگرچه بسیاری از افراد در عرض سه تا چهار سال دوباره درد را تجربه می کنند.

سایر روش های جراحی

به گفته AANS، به عنوان جایگزینی برای ریزوتومی، برخی از روش های دیگر ممکن است برای تسکین درد در نورالژی سه قلو استفاده شود:

• رادیوسرجری استریوتاکتیک این روش غیر تهاجمی یک پرتو متمرکز از تشعشع را به ناحیه ای در ریشه عصب سه قلو می فرستد. در طی چند هفته تا چند ماه، ضایعه ای شکل می گیرد که انتقال سیگنال عصبی را مختل می کند.
• نورومدولاسیون این روش شامل قرار دادن الکترودها در زیر جمجمه شما، یا روی پوشش مغز شما یا بیشتر در عمق مغز شما است. سپس تحریک الکتریکی به بخشی از مغز که مسئول احساس در صورت شما است داده می شود.
• رفع فشار میکروواسکولار این تهاجمی ترین نوع جراحی است که برای درمان نورالژی سه قلو استفاده می شود و شامل باز کردن جمجمه (کرانیوتومی) می شود. جراح شما به دنبال ناحیه ای می گردد که رگ خونی عصب شما را فشرده می کند و رگ خونی را از آن ناحیه حرکت می دهد. به گفته NINDS، بهبودی ممکن است چند هفته طول بکشد و تسکین درد ممکن است دائمی باشد یا ۱۲ تا ۱۵ سال طول بکشد.

درمان های مکمل و جایگزین

برخی از افراد مبتلا به نورالژی سه قلو متوجه می‌شوند که برخی از شیوه‌های زندگی یا شیوه‌های تغذیه به تسکین درد کمک می‌کنند – معمولاً در ترکیب با درمان‌های دارویی. طبق NINDS، مراحل زیر ممکن است کمک کند:

• یوگا و سایر تمرینات کم تاثیر
• مراقبه
• تجسم خلاق یا تصویرسازی هدایت شده
• رایحه درمانی
• طب سوزنی
• درمان کایروپراکتیک
• بیوفیدبک
• ویتامین یا تغذیه درمانی

نورالژی سه قلو تهدید کننده زندگی نیست و مشخص نیست که در سایر شرایط سلامت جسمانی نقش داشته باشد. اما اگر حملات مکرر درد را تجربه می کنید، نورالژی سه قلو می تواند به طور جدی به کیفیت زندگی شما آسیب برساند و انجام فعالیت های روزمره را دشوار کند. این مهم است که به دنبال تسکین درد موثر باشید و هر زمان که درمان فعلی شما تسکین پایداری به شما نمی دهد، درمان یا رویکرد متفاوتی را در نظر بگیرید.

نورالژی عصب سه قلو یک بیماری نادر است، با توجه به تحقیقات، سالانه ۱۰۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ مورد جدید در ایالات متحده تشخیص داده می شود. سازمان ملی اختلالات نادر (NORD). این موارد بیشتر در بزرگسالان ۵۰ ساله و بالاتر رخ می دهد.

با توجه به الف بررسی تحقیق منتشر شده در مجله انجمن دندانپزشکی آمریکانسبت زنان مبتلا به نورالژی سه قلو ممکن است از ۰.۰۳ درصد تا ۰.۳ درصد باشد. مردان تقریباً یک سوم بیشتر از زنان به این عارضه مبتلا می شوند و گروه سنی با بیشترین تعداد موارد ۳۷ تا ۶۷ سال بود.

نورالژی سه قلو ممکن است در نتیجه مولتیپل اسکلروزیس (MS) رخ دهد مطالعه دریافتند که ۹.۷ درصد از افراد مبتلا به ام اس در آمریکای شمالی این بیماری را داشتند. اما همه افراد قبل از تشخیص MS تشخیص نورالژی سه قلو را دریافت نکردند – ۱۵ درصد ابتدا با نورالژی سه قلو تشخیص داده شدند. میانگین سنی تشخیص نورالژی سه قلو در این جمعیت ۴۵.۳ سال بود.

به گفته NORD، علائم چندین بیماری دیگر ممکن است مشابه علائم نورالژی سه قلو باشد، از جمله موارد زیر:

• نورالژی پس از تبخال
• سردردهای خوشه ای یا میگرن
• سندرم مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
• نورالژی پس سری
• آرتریت سلول غول پیکر
• نورالژی گلوسوفارنکس
• عفونت سینوس
• عفونت گوش
• درد دندان