همه چیز درباره هموگلوبینوری پراکسیسمال شبانه (PNH)

هموگلوبینوری پاروکسیسمال شبانه (PNH) یک بیماری خونی نادر است که در آن تغییرات در سلول های بنیادی در مغز استخوان باعث تجزیه گلبول های قرمز خون می شود. این امر بدن را از جریان طبیعی خون اکسیژن محروم می کند. در نتیجه، افراد مبتلا به این بیماری اغلب علائمی مانند خستگی شدید و اسپاسم عضلانی و همچنین عوارض بالقوه تهدید کننده زندگی مانند لخته شدن خون را نشان می دهند.

دلیل اینکه افراد مبتلا به PNH در معرض خطر مادام العمر شکستن گلبول های قرمز خون هستند – فرآیندی به نام همولیز – این است که مغز استخوان شروع به تولید سلول هایی کرده است که فاقد پوشش بیرونی هستند که به طور معمول از آنها در برابر حمله سیستم ایمنی محافظت می کند. با فلج شدن یک عنصر کلیدی در سیستم دفاعی بدن به این ترتیب، بدن مجبور است با سطوح پایین هموگلوبین، پروتئینی که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کند، مبارزه کند.

چه کسی به PNH مبتلا می شود؟

در حالی که PNH یک بیماری بسیار جدی است که نیاز به مدیریت دقیق دارد، چشم انداز در سال های اخیر به طرز چشمگیری تغییر کرده است. رابرت آلن برادسکی، MD ، پروفسور پزشکی و مدیر بخش هماتولوژی در پزشکی جان هاپکینز در بالتیمور می‌گوید: «این چیزی است که مردم می‌توانند با آن زندگی طولانی داشته باشند و تقریباً مانند گذشته تهدیدکننده زندگی نیست. .

خوشبختانه، درمان های معرفی شده در دهه گذشته توانایی مدیریت علائم PNH را تغییر داده است. دکتر برادسکی می‌گوید: «بیشتر افراد بسته به شرایطشان ممکن است بدون علامت یا با حداقل علامت ظاهر شوند.

با توجه به گفته‌های سازمان ملی اختلالات نادر (NORD) و  بنیاد بین‌المللی آنمی آپلاستیک و MDS (AAMDSIF) ، علائم و نشانه‌های رایج PNH عبارتند از:

• خستگی و ضعف، گاهی اوقات عمیق
• مشکلات تنفسی یا تنگی نفس، از جمله سختی در ورزش کردن
• مشکل در بلع
• خونریزی یا کبودی آسان (بیشتر از حد انتظار یا به دنبال صدمات جزئی)
• رنگ پریدگی یا ظاهر شدن نقاط ریز، صاف و قرمز روی پوست
• عفونت های مکرر و علائم شبیه آنفولانزا، گاهی اوقات با تب
• سردرد، گاهی اوقات شدید، به دلیل لخته شدن خون در وریدهای اطراف مغز
• مشکلات تمرکز و تمرکز
• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• از دست دادن اشتها
• اسپاسم عضلانی، همراه با درد احتمالی در شکم و مری
• ادراری که قرمز تیره به نظر می رسد یا به رنگ چای تیره – وضعیتی به نام هموگلوبینوری – که در صبح ظاهر می شود و در طول روز از بین می رود.
• لخته های خون (ترومبوز)، که تمایل دارند در ناحیه شکم ایجاد شوند – در این صورت ممکن است متوجه تورم، درد و گرما شوید – و پشت، اگرچه می توانند در هر جایی ایجاد شوند.

دکتر کارلوس دی کاسترو، استاد پزشکی در دانشکده پزشکی دانشگاه دوک در دورهام، کارولینای شمالی، توضیح می‌دهد: «بزرگ‌ترین چیزی که [در بیماران مبتلا به PNH] از آن می‌ترسیم، لخته شدن خون است.

افرادی که مبتلا به PNH هستند، جهش‌های PIGA را در طول زمان به‌جای ارث بردن آن به دست می‌آورند. به گزارش MedlinePlus، مشخص نیست که چرا این جهش در وهله اول ظاهر می شود، اما از آنجایی که به جای ارثی اکتسابی است، این بیماری به فرزندان شما منتقل نمی شود .

بر اساس تحقیقات ، با توجه به دامنه وسیعی از علائم، تشخیص PNH ممکن است کمی طول بکشد .

پزشک ممکن است معاینه ای انجام دهد و تعدادی آزمایش را برای تشخیص بیماری تجویز کند. طبق AAMDSIF ، یکی به نام فلوسیتومتری ابزار تشخیصی استاندارد طلایی برای PNH است . این آزمایش آزمایشگاهی تکنسین را قادر می‌سازد تا تعداد سلول‌های موجود در نمونه خون را بشمارد و جدول‌بندی کند که چند درصد سپر پروتئین محافظ خود را برای محافظت در برابر تخریب سیستم ایمنی از دست داده‌اند.

فلوسیتومتری همچنین می‌تواند «اندازه کلون» را در میان گلبول‌های قرمز محاسبه کند، که به تعداد سلول‌هایی اشاره دارد که به دلیل نحوه تشکیل آن‌ها در معرض تخریب هستند.

با توجه به AAMDSIF ، تست های دیگری که می توانند در تشخیص PNH کمک کنند عبارتند از:

• شمارش کامل خون (CBC) که نشان می دهد چه تعداد از هر نوع جزء سلول های خونی در خون وجود دارد. افراد مبتلا به PNH تعداد گلبول های قرمز و هموگلوبین کمتری دارند.
• آزمایش بیلی روبین ، که محاسبه می کند چه مقدار از این رنگدانه زرد نارنجی در خون شما وجود دارد. با PNH، سطح بیلی روبین ممکن است بالا باشد، زیرا رنگدانه در اثر تخریب گلبول های قرمز خون ایجاد می شود.
• شمارش رتیکولوسیت مطلق ، که سرعت تولید و انتشار گلبول های قرمز خون به نام رتیکولوسیت را توسط مغز استخوان اندازه گیری می کند. وقتی سلول ها قبل از اینکه باید حذف شوند، این تعداد افزایش می یابد.
•  آزمایش لاکتات دهیدروژناز (LDH) که میزان آنزیم LDH را در خون شما جدول بندی می کند. این اعداد در حضور تخریب گلبول های قرمز خون بالا می روند.

پزشک شما همچنین ممکن است غربالگری ها و آزمایش های اضافی مانند:

• آزمایش مغز استخوان ، که نمونه‌های کوچکی از مغز استخوان را می‌گیرد تا نکات کلیدی در مورد میزان تولید سلول‌های خونی را بیاموزد و می‌تواند تشخیص PNH را تأیید کند.
• تست آهن ، که تشخیص می دهد سطح آهن خیلی زیاد است یا خیلی پایین، نشان می دهد که آیا مسائلی غیر از PNH وجود دارد یا خیر.
• سطوح اریتروپویتین (EPO) که می تواند نشانه مشکلی غیر از PNH باشد.
• سطوح ویتامین B12 ، که ممکن است به روشن کردن سایر علل کم خونی کمک کند.

از آنجایی که PNH برای تشخیص بسیار چالش برانگیز است، یافتن یک متخصص، مانند هماتولوژیست، برای کمک به تایید تشخیص و رد سایر شرایط بسیار مهم است. اگر در نزدیکی شما متخصص خونی وجود ندارد که PNH را درمان کند، می‌توانید از صندوق کمک به مسافرت بیمار AAMDSIF PNH برای کمک به پوشش هزینه‌های سفر به و از قرار ملاقات با یک متخصص درخواست کمک کنید.

داشتن یک سبک زندگی سالم اگر علائم یا عوارض زیادی از PNH ندارید، ممکن است پزشک به شما پیشنهاد کند که سبک زندگی سالمی داشته باشید و از مکمل های غذایی حاوی آهن و اسید فولیک استفاده کنید تا به بدن شما کمک کند تولید گلبول های قرمز را افزایش دهد. همچنین ممکن است پزشک توصیه کند از مصرف داروهایی مانند داروهای ضد بارداری خوراکی که می‌توانند خطر لخته شدن خون را افزایش دهند، اجتناب کنید.

انتقال خون با تزریق خون، خون یا قسمت‌هایی از خون اهداکننده به بدن شما تزریق می‌شود که اگر شمارش خون شما پایین باشد می‌تواند کمک کند. در گذشته، تزریق خون برای افراد مبتلا به PNH رایج بود، اگرچه امروزه افراد کمتری به آن نیاز دارند، زیرا درمان های جدیدتر به حفظ شمارش خون شما کمک می کند و از کم خونی شدید جلوگیری می کند.

درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی این رویکرد همچنین برای جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به مغز استخوان استفاده شده است. گزینه ها شامل گلوبولین ضد تیموسیت (تیموگلوبولین) و سیکلوسپورین (نورال) است.

داروهای آنتی بادی مونوکلونال سه دارو به طور خاص برای درمان PNH طراحی شده اند. سازمان غذا و دارو (FDA) اولین دارو، اکولیزوماب (Soliris) را در سال ۲۰۰۷ تایید کرد. این دارو با کاهش فعالیت در سیستم مکمل بدن – بخشی از سیستم ایمنی – و کاهش خطر تخریب سلول های خونی (همولیز) عمل می کند. . Ravulizumab-cwvz (Ultomiris) در سال ۲۰۱۸ تایید شد و مانند eculizumab، تا حدی با مهار پروتئین C5 که در سیستم مکمل نقش دارد، عمل می کند. هر دو از طریق انفوزیون تجویز می شوند.

این گزینه های درمانی یک تغییر بازی برای افراد مبتلا به PNH بوده است. برادسکی می‌گوید: «بیشتر افراد بسته به شرایطشان ممکن است بدون علامت یا با حداقل علامت ظاهر شوند.

او می افزاید: «حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد بیماران می توانند با این داروها به طور کامل از تزریق خون رهایی پیدا کنند. “چیزی که در مورد آنها بسیار قدرتمند است این است که آنها عامل اصلی مرگ ناشی از PNH را متوقف می کنند. بدون این داروها، این بیماران لخته می شوند. اما با این داروها، خطر لخته شدن تقریباً به اندازه [گروه کنترل در گروه سنی آنها] است.»

مهارکننده C3 هدفمند در سال ۲۰۲۱، FDA پگستاکوپلان (Empaveli) را تأیید کرد و گزینه درمانی دیگری را برای PNH اضافه کرد. پگستاکوپلان C3، یک پروتئین متفاوت در سیستم کمپلمان را مهار می کند.

شروتی چاتورودی، MBBS ، دانشیار پزشکی در پزشکی جان هاپکینز در بالتیمور توضیح می‌دهد که این دارو فعال شدن سیستم کمپلمان را در مراحل اولیه مسدود می‌کند و ممکن است بتواند بخش کوچکی از همولیز سطح پایین را که از مهارکننده‌های C5 فرار می‌کند، مسدود کند.

دکتر ایلین سی وایتز، استادیار پزشکی بالینی در دانشکده پزشکی کک در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در لس آنجلس، می‌افزاید: «این بالاتر از جایی که eculizumab و ravulizumab-cwvz کار می‌کنند، کار می‌کند. به گفته دکتر ویتز، مطالعه سال ۲۰۲۱ که در تاییدیه FDA ذکر شد نشان داد که پگستاکوپلان “تخریب سلول های خونی در PNH را کاهش می دهد و هموگلوبین را افزایش می دهد، که می تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد.”

پگستاکوپلان را می توان توسط پزشک تزریق کرد یا خود تجویز کرد.

پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی اگر علائم شدید PNH دارید، پزشک ممکن است پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی را توصیه کند که شامل جایگزینی مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی با پیوندهای اهداکننده است. در حالی که این تنها درمان بالقوه برای PNH است، خطراتی دارد و بهترین گزینه برای همه نیست.

کارآزمایی‌های بالینی اگر تعدادی از روش‌های درمانی را امتحان کرده‌اید و هنوز در کنترل PNH خود مشکل دارید، ممکن است پزشک در مورد ثبت‌نام در یک کارآزمایی بالینی با شما صحبت کند که به شما امکان دسترسی به درمان‌های امیدوارکننده PNH را می‌دهد.

برای اطمینان از اینکه به درستی تحت درمان قرار می گیرید، مهم است که برای درمان به یک متخصص PNH – یا حداقل یک هماتولوژیست – مراجعه کنید. این متخصصان بیشتر با این بیماری نادر آشنا هستند و از پیشرفت‌ها در درمان و مدیریت PNH مطلع هستند.

پیش آگهی برای افرادی که PNH دارند چیست؟

با معرفی درمان‌های مؤثرتر برای PNH در حدود یک دهه گذشته، افراد مبتلا به این بیماری جدی خونی احساس بهتری دارند و بیشتر از همیشه زندگی می‌کنند. برادسکی می گوید در واقع، با مدیریت دقیق بیماری، این امکان وجود دارد که افراد مبتلا به PNH به زودی به طور متوسط ​​به اندازه افرادی که این بیماری را ندارند، عمر کنند.

و خبرهای خوب بالقوه بیشتری در راه است. برادسکی می‌گوید: «مهارکننده‌های مکمل جدیدتری وجود دارند که هنوز تأیید نشده‌اند و در مراحل پایانی کارآزمایی‌های بالینی هستند».

او می افزاید: «این داروهای جدیدتر که در حال توسعه بالینی هستند ممکن است به خوبی یا بهتر از آنچه در حال حاضر در دسترس هستند، باشند. داروها، که تزریقی هستند.

از جولای ۲۰۲۳، فاز ۳ کارآزمایی بالینی بر روی یک مهارکننده مکمل خوراکی جدید، دانیکوپان، برای استفاده به عنوان یک درمان اضافی برای مهارکننده‌های C5 مانند eculizumab و ravulizumab-cwvz برای بیماران PNH که همولیز خارج عروقی (خون قرمز) را تجربه می‌کنند، پایان می‌یابد. تخریب سلولی خارج از رگ‌های خونی)، طبق ClinicalTrials.gov . به گفته AstraZeneca ، سازنده دانیکوپان، نتایج اولیه نشان داد که این درمان مکمل برای بهبود علائم خستگی و کم خونی و همچنین کاهش وابستگی به انتقال خون در مقایسه با استفاده از یک مهارکننده C5 به همراه دارونما کمک می‌کند.