برخی از پژوهشگران بر این باورند که پرفشاری خون یا همان فشار خون بالا، ممکن است منجر به بروز تینیتوس (صدای وزوز گوش) و حتی کاهش شنوایی شود. با این حال، شواهد به‌دست‌آمده از مطالعات بالینی تاکنون ناسازگار بوده‌اند، و دانشمندان هنوز به‌طور کامل ارتباطات زمینه‌ای احتمالی بین این دو وضعیت را درک نکرده‌اند.
در حقیقت، بسیاری از بررسی‌های علمی نشان داده‌اند که ممکن است ارتباطی میان تینیتوس و پرفشاری خون وجود داشته باشد. با این حال، ماهیت این ارتباط هنوز به‌درستی روشن نیست و هنوز مشخص نشده است که آیا یکی باعث دیگری می‌شود یا هر دو صرفاً در افراد خاصی هم‌زمان رخ می‌دهند. این موضوع یکی از چالش‌های مهم در مطالعات شنوایی‌شناسی و قلب‌وعروق محسوب می‌شود.
دانشمندان چندین فرضیه برای توضیح اینکه چرا ممکن است تینیتوس و پرفشاری خون به‌صورت هم‌زمان در یک فرد بروز کنند، پیشنهاد داده‌اند. این فرضیات شامل تغییر در جریان خون اطراف گوش، آسیب به بافت گوش داخلی، و آسیب‌های ناشی از داروهای مورد استفاده برای درمان پرفشاری خون است.
آیا ارتباطی بین تینیتوس و پرفشاری خون وجود دارد؟
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ممکن است ارتباطی بین تینیتوس و پرفشاری خون وجود داشته باشد، چراکه مطالعات نشان داده‌اند این دو وضعیت اغلب به‌طور هم‌زمان در افراد مشاهده می‌شوند. برای مثال:
- مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ نشان داد که ۴۵.۸٪ از افرادی که مبتلا به پرفشاری خون بودند، همچنین دچار تینیتوس نیز بودند (در مقایسه با ۳۹.۲٪ از افرادی که پرفشاری خون نداشتند). این یافته نشان می‌دهد که فشار خون بالا ممکن است احتمال بروز تینیتوس را افزایش دهد.
- پژوهشی در سال ۲۰۲۲ شیوع تینیتوس را در میان افراد دارای پرفشاری خون، ۴۱.۵٪ گزارش کرد، درحالی‌که این میزان در گروه کنترل (افرادی که پرفشاری خون نداشتند) تنها ۲۲.۸٪ بود. این اختلاف آماری قابل توجه، ممکن است گویای نوعی همبستگی بین این دو بیماری باشد.
- مطالعه‌ای دیگر در سال ۲۰۲۱ نیز گزارش داد که مشکلات سلامت شنوایی در میان بزرگسالان مبتلا به پرفشاری خون حدود ۷۹٪ بود، در حالی که این رقم در میان افرادی که فشار خون طبیعی داشتند، ۵۴٪ بود. چنین یافته‌هایی نشان می‌دهد که پرفشاری خون ممکن است سلامت شنوایی را تحت تأثیر قرار دهد.
با این وجود، دانشمندان هنوز درباره وجود یک رابطه علت و معلولی روشن بین این دو وضعیت اطمینان ندارند. هنوز مشخص نیست که آیا فشار خون بالا باعث تینیتوس می‌شود یا بالعکس، و یا اینکه فاکتورهای مشترکی هر دو را تحریک می‌کنند. به همین دلیل، نیاز به تحقیقات بیشتر برای درک ارتباطات احتمالی میان این شرایط کاملاً احساس می‌شود.
تینیتوس چیست؟
تینیتوس، یا وزوز گوش، به صدایی مداوم در یکی یا هر دو گوش اشاره دارد که منشأ خارجی ندارد. این صدا معمولاً به صورت زنگ زدن، وزوز، سوت یا حتی غرش (صدای رعدمانند) توصیف می‌شود.
بر اساس اطلاعات “مؤسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی ایالات متحده”، تینیتوس بین ۱۰٪ تا ۲۵٪ از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شدت این صداها ممکن است با گذشت زمان بهبود یابد یا بدتر شود. در برخی موارد، افراد یاد می‌گیرند با آن کنار بیایند، اما برای برخی دیگر، زندگی روزمره را مختل می‌کند.
علل تینیتوس هنوز به‌طور کامل شناخته نشده‌اند. اما کارشناسان این وضعیت را با عوامل متعددی مرتبط می‌دانند، از جمله مصرف برخی داروها، کاهش شنوایی، قرار گرفتن در معرض صدای بلند، ضربه به سر، اختلالات متابولیک، و حتی وضعیت‌های روانی مانند اضطراب یا افسردگی.
پرفشاری خون چیست؟
پرفشاری خون (هیپرتنشن) به حالتی گفته می‌شود که در آن فشار خون در شریان‌ها به‌طور مداوم بالاتر از حد طبیعی است. این به معنای آن است که خون با نیروی بیش از حد بر دیواره رگ‌ها فشار وارد می‌کند.
فشار خون زمانی بالا محسوب می‌شود که به‌طور مداوم بالاتر از ۱۴۰ روی ۹۰ میلی‌متر جیوه (mm Hg) باشد. فشار خون طبیعی کمتر از ۱۲۰ روی ۸۰ میلی‌متر جیوه در نظر گرفته می‌شود.
پرفشاری خون می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند آترواسکلروز (تصلب شرایین) شود. در این حالت، رگ‌های خونی تنگ شده و پلاک‌هایی در دیواره آن‌ها تشکیل می‌شود که ممکن است جریان خون به ارگان‌های حیاتی مانند قلب، مغز و کلیه‌ها را مختل کند. عواقب این وضعیت می‌تواند شامل نارسایی قلبی، سکته مغزی، بیماری کلیوی، و حتی نابینایی باشد.
آیا تینیتوس می‌تواند باعث پرفشاری خون شود؟
تینیتوس به‌صورت مستقیم ممکن است باعث پرفشاری خون نشود. اما این امکان وجود دارد که از طریق افزایش سطح استرس و اضطراب، در بروز یا تشدید پرفشاری خون نقش داشته باشد.
طبق پژوهش‌ها، بسیاری از افرادی که از تینیتوس رنج می‌برند گزارش داده‌اند که این وضعیت موجب مشکلات روانی مانند استرس، اضطراب و افسردگی می‌شود. در واقع، تینیتوس می‌تواند استرس را تشدید کند، و از سوی دیگر، استرس نیز می‌تواند شدت تینیتوس را افزایش دهد و یک چرخه معیوب ایجاد کند.
استرس مزمن ممکن است به فشار خون بالا منجر شود. علاوه بر این، استرس می‌تواند خطر رفتارهای ناسالم مانند مصرف الکل، تغذیه ناسالم یا بی‌تحرکی را افزایش دهد که همگی از عوامل خطر برای هیپرتنشن محسوب می‌شوند.
همچنین، تینیتوس ممکن است موجب اختلالات خواب شود. بی‌خوابی و کیفیت پایین خواب می‌تواند روی متابولیسم بدن اثر گذاشته، پروفایل لیپیدی فرد را تغییر داده و نهایتاً فشار خون را تحت تأثیر قرار دهد. به‌ویژه اگر این اختلالات به‌طور مزمن ادامه یابند، خطر ابتلا به چاقی و فشار خون بالا افزایش می‌یابد.
آیا پرفشاری خون می‌تواند باعث تینیتوس شود؟
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پرفشاری خون ممکن است به بروز یا تشدید تینیتوس منجر شود، اگرچه سازوکار دقیق این رابطه هنوز به‌درستی شناخته نشده است.
دانشمندان چندین مکانیسم احتمالی را برای این رابطه پیشنهاد کرده‌اند:
- تغییر در جریان خون: فشار خون بالا ممکن است جریان خون را در داخل یا اطراف گوش تغییر دهد. این تغییرات می‌توانند باعث شنیدن صدای غیرواقعی یا وزوز شوند، به‌ویژه در مواردی که جریان خون پرسرعت و آشفته در عروق اطراف گوش وجود دارد.
- آسیب به گوش داخلی: کاهش یا افزایش غیرطبیعی خون‌رسانی به ساختارهای ظریف گوش داخلی می‌تواند به آن‌ها آسیب وارد کند. چنین آسیبی ممکن است باعث کاهش شنوایی و بروز تینیتوس شود.
- داروهای فشار خون: برخی داروهای مورد استفاده برای درمان پرفشاری خون از جمله دیورتیک‌ها، مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors)، و مسدودکننده‌های کانال کلسیم ممکن است جریان خون به گوش را کاهش دهند و از این طریق در ایجاد تینیتوس یا مشکلات شنوایی نقش داشته باشند.
علل مشترک هر دو وضعیت
پزشکان همیشه نمی‌دانند که علت دقیق پرفشاری خون یا تینیتوس چیست. در بسیاری از موارد، این شرایط چندعاملی بوده و تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی، محیطی و رفتاری شکل می‌گیرند.
علل احتمالی تینیتوس شامل موارد زیر است:
- آسیب به سر یا گردن: آسیب فیزیکی به ساختارهای عصبی یا استخوانی اطراف گوش می‌تواند موجب اختلال در درک صدا شود.
- قرار گرفتن در معرض صداهای بلند: صداهای شدید مانند انفجار یا استفاده طولانی از هدفون با صدای بلند می‌توانند سلول‌های مویی گوش داخلی را تخریب کنند.
- عفونت گوش: عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی در گوش میانی می‌توانند موجب تغییر فشار و صداهای غیرعادی شوند.
- انسداد گوش به‌وسیله جرم یا موانع دیگر: وجود واکس (جرم) زیاد یا اشیای خارجی می‌تواند باعث احساس وزوز شود.
- برخی داروها: مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) و داروهای ضد افسردگی؛ این داروها در برخی افراد عوارض جانبی شنوایی دارند.
- کاهش شنوایی: از جمله شایع‌ترین علت‌های تینیتوس، کاهش شنوایی به‌ویژه در سالمندان است.
- بیماری منییر (Ménière’s disease): اختلالی در گوش داخلی که معمولاً با سرگیجه، کاهش شنوایی و تینیتوس همراه است.
- برخی بیماری‌های مزمن: مانند کم‌خونی، دیابت و میگرن نیز می‌توانند با تینیتوس مرتبط باشند، احتمالاً به‌دلیل تأثیرشان بر جریان خون یا سیستم عصبی.
عوامل متعددی نیز ممکن است در بروز پرفشاری خون نقش داشته باشند، از جمله:
- سیگار کشیدن: نیکوتین باعث انقباض عروق می‌شود و فشار خون را بالا می‌برد.
- مصرف زیاد الکل: می‌تواند موجب افزایش مقاومت عروقی و تحریک سیستم عصبی سمپاتیک شود.
- رژیم غذایی پرنمک: سدیم بیش‌ازحد در رژیم غذایی یکی از دلایل اصلی فشار خون بالا است.
- مقاومت به انسولین: در بیماران دیابتی یا پیش‌دیابتی، این حالت با افزایش خطر پرفشاری خون همراه است.
- چاقی: افزایش توده بدنی با افزایش بار قلبی و مقاومت عروق محیطی، فشار خون را افزایش می‌دهد.
- استرس طولانی‌مدت: استرس مزمن می‌تواند از طریق هورمون‌های استرس‌زا مانند کورتیزول و آدرنالین فشار خون را افزایش دهد.
- کاهش شنوایی: برخی مطالعات نشان داده‌اند افراد دارای کاهش شنوایی مزمن بیشتر مستعد فشار خون بالا هستند.
- مشکلات مفصل فکی (TMJ): گاهی با سردرد، تینیتوس و حتی افزایش فشار خون همراه می‌شود.
- تومورها یا آنوریسم‌ها: برخی تومورها مانند فئوکروموسیتوما یا آنوریسم‌های عروقی ممکن است با فشار خون بالا و گاه تینیتوس همراه باشند.
علاوه بر این، فرد ممکن است به‌دلیل سایر مشکلات سلامتی نیز به پرفشاری خون مبتلا شود، مانند:
- بیماری مزمن کلیوی: کلیه‌ها نقش مهمی در تنظیم فشار خون دارند.
- دیابت: قند خون بالا می‌تواند به عروق آسیب رسانده و منجر به افزایش فشار شود.
- پرکاری تیروئید: هورمون تیروئید بیش‌ازحد می‌تواند فشار خون را بالا ببرد.
- آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب): یکی از عوامل مهم در پرفشاری خون شبانه و مزمن است.
- سندروم کوشینگ: ناشی از ترشح بیش‌ازحد کورتیزول بوده و با پرفشاری خون همراه است.
گزینه‌های درمانی
پزشک ممکن است با شناسایی علل زمینه‌ای، اقدام به درمان تینیتوس و پرفشاری خون نماید. اگر پرفشاری خون عامل بروز تینیتوس تشخیص داده شود، درمان کاهش و کنترل فشار خون می‌تواند اثرات جانبی مثبتی بر تینیتوس داشته باشد.
درمان پرفشاری خون شامل موارد زیر است:
- تغییر سبک زندگی: مانند کاهش مصرف نمک، انجام ورزش منظم، کاهش وزن در صورت چاقی، و کاهش مصرف الکل.
- تکنیک‌های کاهش استرس: مانند مدیتیشن، تمرین‌های تنفس عمیق، یوگا یا استفاده از درمان شناختی-رفتاری.
- دارو درمانی: شامل داروهایی مانند دیورتیک‌ها، مهارکننده‌های ACE، و مسدودکننده‌های کانال کلسیم برای کاهش مقاومت عروقی و فشار خون.
اگر پزشک معتقد باشد که داروی فشار خون باعث ایجاد تینیتوس شده، ممکن است توصیه کند نوع دارو تغییر کند یا دوز آن تنظیم شود. این موضوع به‌ویژه در مورد داروهای مؤثر بر جریان خون گوش اهمیت دارد.
سایر درمان‌های ممکن برای تینیتوس عبارت‌اند از:
- درمان علل زمینه‌ای، در صورت امکان: مثلاً درمان عفونت گوش یا حذف جرم.
- استفاده از سمعک: به‌ویژه در افراد دارای کاهش شنوایی، سمعک می‌تواند به بهبود ادراک صداهای محیطی کمک کرده و صدای وزوز را کمتر قابل توجه کند.
- تولیدکننده‌های صدا (sound generators): دستگاه‌هایی که با تولید نویز سفید یا صداهای آرام‌بخش به پوشاندن تینیتوس کمک می‌کنند.
- روان‌درمانی: به‌ویژه درمان شناختی-رفتاری برای مقابله با اضطراب، افسردگی یا اختلال خواب ناشی از تینیتوس.
- دارودرمانی علامتی: مانند داروهای ضد اضطراب یا خواب‌آورها برای کاهش اثرات ثانویه تینیتوس.
مدیریت هر دو وضعیت
اتخاذ گام‌هایی برای بهبود سلامت کلی جسمی و روانی می‌تواند به کاهش علائم پرفشاری خون و تینیتوس کمک کند. این گام‌ها نه تنها در کنترل این دو وضعیت مؤثر هستند، بلکه در پیشگیری از عوارض بلندمدت نیز نقش دارند.
راهکارهای مؤثر شامل موارد زیر است:
- ورزش منظم: مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری حداقل ۵ روز در هفته.
- رژیم غذایی سالم: مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل، و محدود کردن غذاهای شور، چرب و فرآوری‌شده.
- حفظ وزن مناسب: کاهش وزن حتی به مقدار کم می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر فشار خون داشته باشد.
- ترک سیگار: ترک نیکوتین به بهبود عملکرد عروق و کاهش ریسک بیماری قلبی کمک می‌کند.
- پرهیز از مصرف الکل بیش‌ازحد: مصرف بیش‌ازحد می‌تواند فشار خون را افزایش دهد و بر خواب و سیستم عصبی تأثیر منفی بگذارد.
- تمرین‌های کاهش استرس: استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی ذهن و بدن می‌تواند به کاهش استرس و در نتیجه کاهش تینیتوس و فشار خون کمک کند.
- عادات خواب سالم: مانند خواب منظم، محیط آرام برای خواب، و کاهش نور آبی در شب.
- حمایت روانی و مشاوره: در صورت نیاز، مراجعه به روان‌شناس یا مشاور می‌تواند به مقابله با اضطراب یا افسردگی ناشی از بیماری کمک کند.
جمع‌بندی
تینیتوس و پرفشاری خون ممکن است با یکدیگر مرتبط باشند، زیرا پژوهش‌ها نشان می‌دهند که افراد مبتلا به پرفشاری خون ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به تینیتوس قرار داشته باشند. با این حال، دانشمندان هنوز به‌طور کامل درک نکرده‌اند که چگونه این دو وضعیت می‌توانند بر یکدیگر تأثیر بگذارند.
برخی نظریه‌ها حاکی از آن‌اند که تغییرات جریان خون در یا نزدیک گوش به دلیل پرفشاری خون می‌تواند باعث بروز تینیتوس شود. همچنین، فرضیه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه خود پرفشاری خون و یا داروهای مورد استفاده برای درمان آن ممکن است به گوش داخلی آسیب وارد کنند، که در نهایت منجر به تینیتوس و کاهش شنوایی می‌شود. اما برای تأیید این نظریه‌ها، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
از سوی دیگر، تینیتوس نیز ممکن است از طریق افزایش استرس و اختلال در خواب به پرفشاری خون کمک کند، به‌ویژه در افرادی که نسبت به صداهای مداوم حساسیت بیشتری دارند.
درمان تینیتوس و پرفشاری خون ممکن است بسته به شدت علائم و علل زمینه‌ای آن‌ها متفاوت باشد، اما معمولاً ترکیبی از تغییرات سبک زندگی، درمان دارویی و درمان‌های روان‌شناختی مؤثر خواهد بود.
https://www.medicalnewstoday.com/articles/tinnitus-and-hypertension