پرولاکتینوما: علائم، تشخیص و درمان

یکی از هورمون هایی که هیپوفیز تولید می کند پرولاکتین است. کار اصلی این است که سینه زن را برای تولید شیر پس از زایمان تحریک کند. پرولاکتین در مردان نیز ساخته می شود.

پرولاکتینوما چیست؟

محل غده هیپوفیز

پرولاکتینوما زمانی اتفاق می‌افتد که برخی از سلول‌های غده هیپوفیز (آنهایی که پرولاکتین تولید می‌کنند) بیش از حد معمول تکثیر می‌شوند و یک رشد کوچک (تومور) در غده هیپوفیز تشکیل می‌دهند. پرولاکتینوما بیش از حد پرولاکتین تولید می کند و این می تواند علائم ایجاد کند.

پرولاکتینوما معمولاً بسیار کوچک هستند. پرولاکتینومای کوچک (کمتر از ۱ سانتی متر) میکروپرولاکتینوم نامیده می شود. بزرگترها (بیش از ۱ سانتی متر) ماکروپرولاکتینوما نامیده می شوند. نوع نادری به نام پرولاکتینومای غول پیکر نیز وجود دارد که بیش از ۴ سانتی متر است. با این حال، این موارد فقط در بین ۱-۵ مورد از ۱۰۰ مورد پرولاکتینوما یافت می شود.

چه چیزی باعث پرولاکتینوما می شود؟

برای اکثر مردم علت ناشناخته است. در موارد نادر، ممکن است یک علت ارثی وجود داشته باشد و این اغلب با نئوپلازی غدد درون ریز متعدد نوع ۱ مرتبط است.

پرولاکتینوم چقدر شایع است؟

پرولاکتینوما نادر است اما شایع ترین نوع تومور غده هیپوفیز است. تخمین زده می شود که از هر ۱۰۰۰۰ نفر ۴ نفر به پرولاکتینوما مبتلا هستند. پرولاکتینوما هم در مردان و هم در زنان رخ می دهد. پرولاکتینوما اغلب در زنان ۲۰ تا ۵۰ ساله رخ می دهد، اما ممکن است در هر سنی رخ دهد.

علائم پرولاکتینوما چیست؟

سطوح بالای پرولاکتین در خون می تواند علائم مختلفی مانند سردرد ایجاد کند. علائم و نشانه ها در مردان، زنان و کودکان کمی متفاوت است.

زنان ممکن است داشته باشند:

• پریود نامنظم یا بدون پریود. این علامت در ۹ نفر از ۱۰ زن پیش از یائسگی مبتلا به پرولاکتینوما وجود دارد.
• کاهش باروری.
• کاهش میل جنسی.
• نشت شیر ​​از سینه (معروف به گالاکتوره). این علامت در ۸ زن از ۱۰ زن وجود دارد. شیر ممکن است به خودی خود نشت کند یا فقط زمانی که سینه فشرده می شود ظاهر شود. (توجه داشته باشید: نشت شیر ​​از سینه در اواخر بارداری، با زایمان اخیر، در صورت شیردهی و مدتی پس از پایان شیردهی طبیعی است.)
• افزایش رشد مو در صورت یا بدن.

مردان ممکن است داشته باشند:

• کاهش باروری.
• مشکل در نعوظ (اختلال نعوظ).
• کاهش میل جنسی (لیبیدو).
• بزرگ شدن سینه (به نام ژنیکوماستی).
• به ندرت، نشت شیر ​​از سینه ها.

کودکان و نوجوانان ممکن است داشته باشند:

• کاهش رشد.
• بلوغ تاخیری

پرولاکتینوم‌هایی که بزرگ هستند ممکن است بر روی مغز یا اعصاب مجاور فشار بیاورند (نزدیک‌ترین اعصاب اعصاب بینایی هستند که به چشم می‌روند). برخی از پرولاکتینوماها می توانند در دوران بارداری بزرگتر شوند. پرولاکتینومای بزرگتر ممکن است علائمی مانند:

• سردرد.
• علائم چشمی – ممکن است دچار کاهش دید یا دوبینی شوید. تغییرات اولیه به راحتی می تواند مورد توجه قرار نگیرد، زیرا بر دید محیطی تأثیر می گذارد – یعنی لبه های دید شما به سمت چپ و راست. این بدان معناست که شما ممکن است کمتر چیزی را که در اطرافتان است ببینید، اما اگر مستقیماً روی چیزی تمرکز کنید، همچنان می توانید به خوبی ببینید.

به ندرت، پرولاکتینوما ممکن است بر بقیه غده هیپوفیز فشار بیاورد و مانع از تولید هورمون های دیگر شود. این می تواند علائمی مانند خستگی، غش، فشار خون پایین، قند خون پایین یا فروپاشی را ایجاد کند. همچنین (به ندرت) ممکن است نشت مایعی که مغز و غده هیپوفیز را احاطه کرده است، وجود داشته باشد که به صورت مایع آبکی از بینی نشت می کند. این علائم نیاز به درمان فوری دارند.

پرولاکتینوما چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص ممکن است از علائم مشکوک باشد. زنان زودتر از مردان تشخیص داده می‌شوند، زیرا تغییر در دوره‌های قاعدگی زنان یک علامت اولیه است و به راحتی قابل مشاهده است. برخی از پرولاکتینوماها به طور تصادفی تشخیص داده می شوند، اگر آزمایش هایی به دلیل دیگری انجام دهید. اگر مشکوک به پرولاکتینوم باشد، ممکن است چندین آزمایش به شما پیشنهاد شود.

آزمایشات خون

اولین آزمایش برای زنان تست بارداری است – پرولاکتین در بارداری افزایش می یابد و گاهی اوقات بارداری تشخیص داده نشده ممکن است با پرولاکتینوما اشتباه گرفته شود. نمونه خون می تواند سطح پرولاکتین را در خون بررسی کند. سطح بسیار بالای پرولاکتین معمولاً به این معنی است که پرولاکتینوما وجود دارد. با این حال، دلایل دیگری برای افزایش سطح پرولاکتین وجود دارد. به عنوان مثال، برخی از داروها ممکن است باعث افزایش سطح پرولاکتین شوند. این شامل:

سایر آزمایشات خون ممکن است همزمان انجام شود. آزمایش غده تیروئید و بررسی عملکرد کلیه مهم است، زیرا هر دوی اینها می توانند بر سطح پرولاکتین تأثیر بگذارند. ممکن است آزمایش‌های بیشتری لازم باشد تا ببینیم آیا تومور باعث کمبود سایر هورمون‌های ساخته شده توسط غده هیپوفیز می‌شود یا خیر.

آزمایشات چشمی

آزمایش‌های چشمی ارزیابی می‌کنند که آیا تومور روی عصب بینایی فشار می‌آورد – این شامل آزمایش میدان‌های بینایی است.

اسکن می کند

اسکن رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن می تواند اندازه تومور را نشان دهد. اسکن تراکم استخوان ممکن است برای برخی از بیماران توصیه شود تا بررسی شود که آیا آنها در معرض خطر نازک شدن استخوان ها (پوکی استخوان) هستند که یک عارضه احتمالی است.

نحوه درمان پرولاکتینوما

درمان معمولاً برای متوقف کردن علائم پرولاکتینوما و بهبود باروری مؤثر است. گزینه های مختلفی برای درمان پرولاکتینوما وجود دارد اما درمان معمول آن دارو است. برخی از گزینه های درمانی به اندازه رشد بستگی دارد.

عدم درمان ممکن است یک گزینه باشد

برای یک پرولاکتینومای کوچک (یک میکروپرولاکتینوم)، اگر علائم خیلی دردسرساز نیستند، یکی از گزینه‌ها فقط نظارت بر وضعیت است. این به معنای انجام منظم آزمایش خون و احتمالاً اسکن است. اگر علائم بدتر شوند یا به نظر می رسد پرولاکتینوما در حال رشد است، درمان را می توان هر زمان که لازم باشد شروع کرد.

اگر گزینه بدون درمان را انتخاب می کنید، ممکن است به شما توصیه شود که از هورمون های استروژن (برای زنان) یا هورمون های تستوسترون (برای مردان) استفاده کنید. این می تواند به جلوگیری از نازک شدن استخوان ها (پوکی استخوان) کمک کند.

دارو

دارو درمانی برای اکثر پرولاکتینوما بسیار موثر است. این دارو نوعی به نام آگونیست دوپامین است. اینها بر روی غده هیپوفیز تأثیر می گذارند تا میزان پرولاکتینی را که تولید می کند کاهش دهند و همچنین می توانند تومور را کوچک کنند. معمولاً با این دارو، سطح پرولاکتین در عرض چند هفته به حد طبیعی کاهش می یابد. آگونیست های دوپامین را می توان به عنوان درمان طولانی مدت مصرف کرد.

آگونیست های دوپامین بروموکریپتین، کابرگولین یا کیناگولید نامیده می شوند. آنها به صورت قرص مصرف می شوند.

درمان با دارو در بارداری چطور؟

اگر قصد بارداری دارید، بهتر است از قبل گزینه های درمانی را با پزشک خود در میان بگذارید. درمان پرولاکتینوما معمولاً باروری را بهبود می بخشد، بنابراین می تواند به شما در باردار شدن کمک کند. تصور می‌شود که بروموکریپتین بی‌خطرترین آگونیست دوپامین برای بارداری است، زیرا آزمایش‌شده‌ترین و آزمایش‌شده‌ترین آگونیست است. بسیاری از زنان پس از مصرف بروموکریپتین بچه دار شده اند.

عمل جراحی

اگر دارو مؤثر نباشد، نیاز نباشد یا برای پرولاکتینومای بزرگتر، جراحی ممکن است یک گزینه باشد. این عمل جراحی ترانس اسفنوئیدال نامیده می شود، زیرا جراح از طریق استخوان اسفنوئید از طریق یک برش کوچک بالای دندان های جلویی بالایی یا از داخل سوراخ بینی به غده هیپوفیز می رسد. تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.

سایر درمان ها

گاهی اوقات پرولاکتینوما باعث کاهش سایر هورمون هایی می شود که غده هیپوفیز تولید می کند. اگر چنین است، ممکن است برای جایگزینی این هورمون ها نیاز به مصرف قرص داشته باشید. این به علائم و نتایج آزمایش خون شما بستگی دارد.

آیا پرولاکتینوم خطرناک است؟

عارضه اصلی خطر نازک شدن استخوان ها (پوکی استخوان) است که اگر سطوح بالای پرولاکتین برای مدت طولانی (بیش از یک سال) درمان نشود رخ می دهد. با درمان پرولاکتینوما (مانند بالا) می توان از پوکی استخوان پیشگیری کرد. همچنین می توان جایگزین استروژن یا تستوسترون را مصرف کرد.

پرولاکتینومای بزرگ در صورت رشد و فشار بر ساختارهای مجاور: غده هیپوفیز، مغز و اعصاب چشم، ممکن است عوارض ایجاد کند. اگر این فشار درمان نشود، ممکن است در نهایت منجر به عوارض جانبی بدی مانند از دست دادن بینایی، سایر مشکلات هورمونی (که می تواند باعث بیماری شدید شود) یا سردردهای شدید شود.

عوارض نادر عبارتند از:

• نشت مایع از اطراف مغز به داخل بینی که باعث خطر عفونت مانند مننژیت می شود.
• آپوپلکسی هیپوفیز، که نادر اما بسیار جدی است. در داخل تومور خونریزی وجود دارد که باعث می‌شود ناگهان گسترش یابد. این باعث افزایش ناگهانی علائم مانند سردرد و کاهش بینایی می شود و ممکن است باعث فروپاشی شود. نیاز به درمان فوری دارد و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

چشم انداز پرولاکتینوما چیست؟

چشم انداز (پیش آگهی) برای اکثر افراد مبتلا به پرولاکتینوما بسیار خوب است. اکثر پرولاکتینوم ها با دارو درمان می شوند. اگر این کار موثر نباشد، عمل جراحی معمولا موفقیت آمیز است.

درمان برای زنان می تواند پریود و باروری را بازگرداند (با فرض اینکه مشکل باروری به دلیل پرولاکتینوما باشد). باروری مردان نیز می تواند با درمان بهبود یابد.

برای برخی افراد، پرولاکتینوما ممکن است پس از حدود سه سال مصرف دارو درمان شود. بنابراین ممکن است بتوانید درمان را ترک کنید.

پرولاکتینوما حتی پس از درمان موفقیت آمیز با دارو یا جراحی ممکن است عود کند. برای بررسی اینکه آیا پرولاکتینوما عود نکرده است، همچنان به نظارت (مانند آزمایش خون منظم) نیاز دارید. در صورت وجود، می توان درمان را دوباره شروع کرد.