نوشیدنیهای محبوب چای و قهوه هر دو حاوی ترکیبات گیاهی مفیدی هستند که ممکن است از بروز بسیاری از بیماریها، از جمله برخی سرطانها و دیابت، جلوگیری کنند و همچنین طول عمر را افزایش دهند. هر کدام از این نوشیدنیها فواید منحصر به فرد خود را دارند.
تحقیقات نشان دادهاند که مصرف معتدل و بلندمدت قهوه یا چای میتواند به سلامت کمک کند، گرچه مصرف بیش از حد کافئین میتواند عوارض جانبی داشته باشد.

فواید قهوه و چای چیست؟
هر دو نوشیدنی، قهوه و چای، منابع قوی آنتیاکسیدانهای گیاهی هستند که به حفظ سلامت و پیشگیری از بیماریها کمک میکنند. مطالعات ارتباط بین مصرف این نوشیدنیها و کاهش خطر ابتلا به بیماریهای شایع و همچنین کاهش مرگومیر زودرس را نشان دادهاند.
تامین آنتیاکسیدانهای قدرتمند
چای و قهوه منابع عالی آنتیاکسیدانها هستند، یعنی موادی که به مقابله با آسیبهای سلولی کمک میکنند و ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای مختلف را کاهش دهند.
قهوه حاوی پلیفنولهایی مانند اسید کلروژنیک است که خواص ضدسرطانی، ضد دیابتی، ضد التهابی و ضد فشار خون دارند. مطالعات نشان میدهند که قهوه اصلیترین منبع پلیفنولها و اسیدهای فنولیک در رژیم غذایی اکثر افراد است.
از سوی دیگر، چای نیز منبع غنی آنتیاکسیدان است. مهمترین آنتیاکسیدان در چای سبز، اپیگالوکتشین گالات (EGCG) است که نوعی کاتچین است و اثرات حفاظتی قوی دارد.
چای سبز همچنین حاوی فلاونوئیدهایی مانند کورستین، میریستین، کامفرول، اسید کلروژنیک و ترکیبات دیگری است که از سلولها محافظت میکنند.
چای سیاه نیز حاوی ترکیبات سلامتبخش مانند تئاروبیگینها و تئافلاوینها است که آنتیاکسیدانهای مهمی هستند.
محافظت در برابر بیماریهای مزمن
به دلیل ترکیبات محافظتی در قهوه و چای، مصرف منظم این نوشیدنیها میتواند خطر ابتلا به بیماریهای متعددی را کاهش دهد. به عنوان مثال:
- هر دو نوشیدنی ممکن است از برخی سرطانها و دیابت نوع ۲ جلوگیری کنند.
- مصرف قهوه و چای پیش و پس از تشخیص دیابت میتواند خطر مرگ ناشی از این بیماری را کاهش دهد.
- قهوه با کاهش خطر دیابت نوع ۲، بیماری پارکینسون، نقرس و بیماریهای کبدی مانند کبد چرب و سرطان کبد مرتبط است.
- مصرف چای نیز ممکن است از بیماریهای قلبی، دیابت نوع ۲ و سکته محافظت کند.
- مصرف هر دو نوشیدنی ممکن است خطر دمانسیا و سکته را کاهش دهد.
ممکن است طول عمر را افزایش دهد
نوشیدن قهوه یا چای ممکن است شانس زندگی طولانیتر و سالمتر را افزایش دهد. یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ نشان داد که ترکیب مصرف چای و قهوه باعث کاهش مرگومیر کلی شده است.
این مطالعه مشخص کرد افرادی که روزانه دو فنجان چای و دو فنجان قهوه مصرف میکنند، ۲۱ درصد خطر مرگ ناشی از سرطان کمتری دارند. کسانی که روزانه سه فنجان چای و حداقل چهار فنجان قهوه مینوشند، ۲۴ درصد کمتر در معرض خطر مرگ ناشی از سرطان هستند.
همچنین افرادی که روزانه چهار فنجان چای و یک فنجان قهوه مینوشند، ۲۲ درصد کمتر در معرض مرگ ناشی از بیماریهای قلبی هستند.
مطالعه دیگری روی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان داد که مصرف بیشتر چای سبز و قهوه با کاهش خطر مرگ از هر علت همراه است.
فواید دیگر قهوه چیست؟
قهوه ممکن است از چندین بیماری کبدی، از جمله کبد چرب و سرطان کبد، محافظت کند.
مرور مطالعات نشان داده است که مصرفکنندگان قهوه ۲۳ درصد کمتر به بیماری کبد چرب غیرالکلی مبتلا میشوند و ۳۲ درصد کمتر به فیبروز کبدی (زخم کبد) دچار میشوند.
آنتیاکسیدانهای قهوه ممکن است التهاب را کاهش داده، از ایجاد زخم در کبد جلوگیری کرده و تجمع چربی در کبد را کاهش دهند.
قهوه نسبت به چای مقدار کافئین بیشتری دارد؛ هر فنجان قهوه حدود ۹۲ میلیگرم کافئین دارد، در حالی که یک فنجان چای سیاه حدود ۴۷ میلیگرم و چای سبز حدود ۲۹ میلیگرم کافئین دارد.
کافئین موجود در قهوه باعث بهبود عملکرد ورزشی، از جمله افزایش سرعت واکنش، قدرت و ظرفیت هوازی میشود.
فواید دیگر چای چیست؟
چای فواید خاصی برای سلامت روان دارد. چای سبز حاوی آمینو اسیدی به نام ال-تیانین است که خواص ضد استرس و ضد اضطراب دارد.
یک مرور مطالعاتی نشان داده است که مصرف مکرر چای سبز با کاهش ۳۴ درصدی علائم افسردگی مرتبط است.
مطالعهای نشان داد افرادی که بیش از یک فنجان چای سیاه در روز مصرف میکنند، نسبت به کسانی که کمتر از یک فنجان در روز مینوشند، کمتر در معرض خطر افسردگی هستند.
مصرف منظم چای همچنین ممکن است با کاهش عوامل خطر بیماری قلبی مانند کلسترول LDL، از بیماری قلبی محافظت کند.
عوارض جانبی و خطرات
قهوه نسبت به چای کافئین بیشتری دارد، بنابراین افراد حساس به کافئین باید مصرف قهوه و محصولات قهوهای پرکافئین مانند اسپرسو را محدود کنند.
مصرف زیاد کافئین میتواند باعث اضطراب، تپش قلب، سردرد، افزایش فشار خون و مشکلات در دوران بارداری شود.
کارشناسان توصیه میکنند بزرگسالان مصرف کافئین روزانه خود را کمتر از ۴۰۰ میلیگرم (حدود ۴ فنجان قهوه یا ۸ فنجان چای سیاه) نگه دارند. افراد باردار باید مصرف کافئین روزانه را کمتر از ۲۰۰ میلیگرم کنند.
نوشیدن مداوم نوشیدنیهای داغ (بیش از ۶۰ درجه سانتیگراد) با افزایش خطر سرطان مری مرتبط است.
مصرف زیاد چای سیاه میتواند جذب آهن از غذاها را کاهش دهد که برای افراد مبتلا به کمخونی ناشی از فقر آهن مشکلساز است.
کدام یک برای سلامت بهتر است؟
معمولاً بهتر است هر دو نوشیدنی را در رژیم غذایی خود بگنجانید. تنوع مصرف قهوه، چای سبز، چای سیاه یا چای گیاهی، راه سادهای برای دریافت ترکیبات سلامتبخش مختلف است.
مهم است که مصرف کافئین روزانه خود را رعایت کنید و مراقب میزان قند افزوده شده به قهوه یا چای باشید.
خلاصهای کوتاه
قهوه و چای نوشیدنیهای محبوبی هستند که فواید سلامت چشمگیری دارند. آنها سرشار از آنتیاکسیدان هستند و مصرف منظمشان ممکن است از بیماریهای مزمن مختلف پیشگیری کند.
قهوه ممکن است فواید خاصی برای سلامت کبد و عملکرد ورزشی داشته باشد، در حالی که چای ممکن است انتخاب بهتری برای بهبود سلامت روان، کاهش خطر افسردگی و تقویت سلامت قلب باشد.
در نظر گرفتن هر دو نوشیدنی در رژیم غذایی متعادل میتواند به شما کمک کند تا بیشترین بهره را از فواید آنها ببرید.