یک نتیجه منفی از آزمایش بارداری لزوماً به این معنا نیست که شما باردار نیستید. داروها، شرایط زمینه‌ای پزشکی و زمان انجام آزمایش می‌توانند بر نتیجه آن تأثیر بگذارند. انجام آزمایش خون یا سونوگرافی دقیق‌ترین روش برای تأیید بارداری است.
شما خسته‌اید، سینه‌هایتان متورم شده‌اند، عادت ماهانه‌تان ۵ روز عقب افتاده… و آیا آن احساس تهوع صبحگاهی است که دارید؟ ممکن است باردار باشید؟
ما معمولاً می‌گوییم فقط یک راه برای فهمیدن این موضوع وجود دارد — انجام آزمایش بارداری! — اما در واقع این حرف کاملاً درست نیست: تست‌های بارداری که از داروخانه می‌خرید سریع و راحت‌اند، اما اصلاً ۱۰۰٪ قابل‌اعتماد نیستند.
این تست‌ها می‌توانند نتایج منفی کاذب یا مثبت کاذب بدهند، و هر نتیجه‌ای بین این دو نیز ممکن است اتفاق بیفتد. (دستتان را بالا ببرید اگر تا حالا در حالی که به آن چوب آغشته به ادرار نگاه می‌کردید و سعی داشتید علائمی که شبیه هیروگلیف‌های مصری‌اند را رمزگشایی کنید گیر افتاده‌اید… بله، ما هم همین‌طور.)
اما چرا تشخیص بارداری در خانه این‌قدر سخت است، به‌خصوص وقتی تمام علائم ازجمله سینه‌های دردناک و معده ناراحت را دارید؟ دلایل زیادی وجود دارد که باعث می‌شوند احساس بارداری داشته باشید ولی در آزمایش نتیجه منفی ببینید — در اینجا ۱۰ دلیل عمده آورده‌ایم.
۱. شما باردار هستید، اما خیلی زود آزمایش داده‌اید
می‌دانید که روی بسته‌های تست بارداری نوشته شده که می‌توانید «۵ روز زودتر تست کنید»؟ این به این معناست که چند روز قبل از موعد عادت ماهانه‌تان می‌توانید خودتان را تست کنید و نتیجه‌ای نسبتاً دقیق بگیرید.
اما اگر به نکات ریز روی بسته دقت کنید، دقت نتیجه در آن ۵ روز ابتدایی پایین است و هرچه به تاریخ عادت ماهانه نزدیک‌تر می‌شوید، احتمال نتیجه درست بیشتر می‌شود.
اگر هنوز خیلی با موعد پریودتان فاصله دارید، هورمون بارداری (hCG) در ادرار شما به اندازه‌ای نرسیده که تست بتواند آن را شناسایی کند.
راه‌حل ساده در اینجا این است که چند روز صبر کنید — یا حتی تا زمانی که موعد پریود بگذرد (می‌دانیم سخت است!). حتی اگر ۷۲ ساعت بعد دوباره تست کنید، ممکن است نتیجه متفاوتی ببینید.
توضیح علمی: hCG یا گنادوتروپین جفتی انسان هورمونی است که پس از لانه‌گزینی تخمک بارور در رحم، توسط جفت تولید می‌شود. این هورمون به حفظ لایه داخلی رحم برای رشد جنین کمک می‌کند و سطح آن معمولاً در اوایل بارداری به سرعت افزایش می‌یابد. اما در مراحل خیلی ابتدایی ممکن است سطح آن هنوز به حدی نرسیده باشد که توسط تست تشخیص داده شود.
۲. شما باردار هستید، اما سطح هورمون‌ها برای تست خانگی خیلی پایین است
خب، فرض کنیم شما تا زمان عقب افتادن پریود صبر کرده‌اید، اما باز هم نتیجه آزمایش منفی است.
وقت آن است که به زمان انجام تست فکر کنید. اگر خیلی تازه باردار شده‌اید، ممکن است سطح hCG (که توسط جفت در حال رشد تولید می‌شود) هنوز پایین باشد، به‌خصوص اگر در ساعات پایانی روز تست داده‌اید و ادرار شما با نوشیدنی‌هایی که مصرف کرده‌اید رقیق شده است.
برای گرفتن نتایج دقیق‌تر، سعی کنید تست را اول صبح انجام دهید، زمانی که ادرار شما غلیظ‌تر و حاوی بیشترین مقدار hCG است.
۳. شما باردار هستید، اما بیش از حد آب نوشیده‌اید
هر چه ادرار شما رقیق‌تر باشد، سطح hCG کمتر قابل تشخیص خواهد بود و احتمال مثبت شدن تست کاهش می‌یابد. چه چیزی ادرار را رقیق می‌کند؟ آب ساده.
اگر جزء افرادی هستید که مرتب آب زیادی می‌نوشند (سلام به دارندگان قمقمه‌های نیم‌گالنی!)، ممکن است به‌قدری آب بنوشید که hCG در ادرارتان به حد تشخیص نرسد.
نیازی نیست مصرف آب را به‌طور کامل قطع کنید، اما شب قبل یا صبح روز تست، از نوشیدن بیش‌ازحد آب خودداری کنید.
۴. شما باردار هستید، اما تست را به‌درستی استفاده نکرده‌اید
با وجود اینکه تست‌های بارداری ساده‌اند، همیشه همراه با دستورالعمل عرضه می‌شوند.
اگرچه اکثر تست‌ها به روشی مشابه کار می‌کنند، اما همچنان باید مطابق دستورالعمل برند خاصی که خریداری کرده‌اید عمل کنید.
اگر روی بخش اشتباهی از نوار تست ادرار کردید، تست را صاف و به‌درستی قرار ندادید، یا خیلی دیر سراغ نتیجه رفتید، ممکن است نتیجه اشتباه ببینید.
۵. شما باردار هستید، اما تست معیوب بوده است
همانند هر محصول کارخانه‌ای دیگر، تست‌های بارداری هم ممکن است در حین تولید، انتقال یا نگهداری آسیب ببینند، در قفسه‌ها تاریخ مصرفشان بگذرد یا در دماهای نامناسب نگهداری شوند.
نمی‌خواهیم امید بیهوده بدهیم که شما را به خرید تست‌های پشت‌سر‌هم وادار کند، اما احتمال وجود تست معیوب وجود دارد.
اگر دلیل منطقی دارید که فکر می‌کنید تست خراب بوده، می‌توانید یک تست جدید از فروشگاهی دیگر تهیه و دوباره امتحان کنید.
اما بعد از آن کمی صبر کنید — احتمال اینکه دو تست خراب پشت‌سر‌هم داشته باشید بسیار کم است.
۶. شما باردار هستید، اما شرایط خاص و نادری دارید
اگرچه این موارد نادر هستند، اما برخی شرایط خاص وجود دارند که ممکن است باعث شوند نتیجه تست بارداری منفی شود:
- بارداری خارج رحمی (اکتوپیک): زمانی که تخمک بارور شده به‌جای رحم، در جایی خارج از رحم (مثلاً لوله فالوپ) لانه‌گزینی می‌کند. در این حالت جفت به‌درستی رشد نمی‌کند، hCG به اندازه کافی تولید نمی‌شود و ممکن است نتیجه تست منفی شود. این نوع بارداری خطرناک است و نیاز به درمان فوری دارد. در صورت داشتن درد شدید شکمی یا خونریزی واژینال، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
- بارداری پنهان (کریپتیک): در موارد بسیار نادر، فرد ممکن است بارداری‌ای داشته باشد که با تست‌های معمولی قابل تشخیص نباشد. دلایل ممکن است شامل اختلالات هورمونی یا خونریزی‌های مشابه پریود باشد که مانع انجام تست در زمان مناسب می‌شود.
- بارداری در مراحل پیشرفته: بیشتر تست‌های خانگی برای تشخیص hCG در محدوده خاصی طراحی شده‌اند. اگر سطح این هورمون بسیار بالا یا بسیار پایین باشد، تست قادر به شناسایی آن نخواهد بود. این پدیده به «اثر قلاب» (Hook Effect) معروف است و زمانی رخ می‌دهد که سطح hCG به‌قدری بالا است که باعث خطای تشخیص تست می‌شود.
در این موارد، دقیق‌ترین راه برای تشخیص بارداری انجام آزمایش خون یا سونوگرافی در مطب پزشک است.
۷. شما باردار نیستید — در آستانه پریود شدن هستید
یکی از شرایطی که بسیار شبیه به بارداری به نظر می‌رسد، خود عادت ماهانه است.
از آنجایی که سیستم بدنی و هورمون‌های مشابهی درگیر هستند، منطقی است. افزایش سطح پروژسترون در دوران قبل از پریود (PMS) می‌تواند علائمی مثل حساسیت سینه‌ها، افزایش اشتها، دل‌دردهای خفیف، نوسانات خلقی، لکه‌بینی یا تهوع ایجاد کند — دقیقاً مشابه علائم اولیه بارداری.
راه‌حل در اینجا صبر کردن چند روز است: اگر علائم مربوط به PMS باشند، پریود می‌شوید؛ و اگر باردار باشید، پریود نمی‌شوید و می‌توانید دوباره تست بگیرید.
۸. شما باردار نیستید — در حال تخمک‌گذاری هستید
تخمک‌گذاری، که معمولاً در اواسط سیکل ماهانه اتفاق می‌افتد، به اندازه پریود علائم مشترک با بارداری ندارد، اما همچنان ممکن است باعث حساسیت سینه‌ها، دل‌درد خفیف یا حتی تهوع شود.
اگر دوره‌های قاعدگی‌تان را دنبال نمی‌کنید و دقیق نمی‌دانید کجای سیکل هستید، ممکن است این علائم را با بارداری اشتباه بگیرید.
در چنین شرایطی معمولاً باید ۱۲ تا ۱۵ روز صبر کنید تا بتوانید از بارداری مطمئن شوید.
۹. شما باردار نیستید — علائم روان‌تنی دارید
گاهی شدت تمایل به بارداری آن‌قدر زیاد است که مغز شما تمرکز خود را فقط بر همین موضوع می‌گذارد.
ما درک می‌کنیم — وقتی تصمیم به بچه‌دار شدن می‌گیرید، دیدن یک تست منفی می‌تواند ویرانگر باشد.
این اشتیاق واقعی می‌تواند باعث شود شما شروع به «جستجوی علائم» کنید.
ناگهان احساس تهوع را به بارداری نسبت می‌دهید، نه گرسنگی. یا خستگی را ناشی از بارداری می‌دانید، نه از رژیم غذایی یا کم‌خوابی.
وقتی عینک بارداری به چشم می‌زنید، فکر کردن منطقی سخت می‌شود.
اگر بتوانید، از این دام «جستجوی علائم» دوری کنید. اگر باردار باشید، به‌زودی متوجه می‌شوید؛ و اگر نباشید، دچار ناامیدی بیشتر نخواهید شد.
۱۰. شما باردار نیستید — در حال مصرف داروهایی هستید که علائم مشابه بارداری دارند
اگر در تلاش برای بارداری هستید و تحت درمان‌های ناباروری قرار گرفته‌اید، به یاد داشته باشید که بسیاری از این داروها به‌طور عمدی باعث افزایش سطح هورمون‌ها می‌شوند.
درمان‌هایی که پروژسترون را بالا می‌برند یا استروژن را مهار می‌کنند، می‌توانند علائمی مشابه بارداری یا PMS مانند تهوع، نفخ، حساسیت سینه‌ها و تغییرات خلقی ایجاد کنند.
اگر مطمئن نیستید که علائمتان ناشی از بارداری واقعی است یا اثر جانبی دارو، با پزشک متخصص زنان یا باروری خود تماس بگیرید. او دقیقاً می‌داند شما در چه مرحله‌ای از سیکل قرار دارید و احتمال بارداری چقدر است.
چگونه با فراز و نشیب‌های روحی در مسیر باردار شدن کنار بیایید
تقریباً همه مراحل بارداری با انتظار همراه‌اند: انتظار برای رسیدن موعد پریود برای تست دادن، انتظار طاقت‌فرسا برای دیدن نتیجه تست، انتظار برای ماه بعد در صورت نتیجه منفی، و در نهایت انتظار ۹ ماهه برای به دنیا آمدن نوزاد.
به‌عبارتی، هیچ چیز فوری نیست و ناشناخته‌ها زیادند.
این می‌تواند مسیر بچه‌دار شدن را سخت و پرتنش کند. برای مقابله با این شرایط، این توصیه‌ها را مد نظر داشته باشید:
- در زمان حال زندگی کنید. نمی‌توانید گذشته را تغییر دهید یا آینده را پیش‌بینی کنید. فقط روز به روز جلو بروید.
- با شریک زندگی‌تان فعالیت یا سرگرمی مشترکی داشته باشید که ربطی به بچه‌دار شدن نداشته باشد. رابطه زناشویی‌تان را حفظ کنید.
- آرامش درونی پیدا کنید. وقتی از فکر بارداری مضطرب می‌شوید، یک فعالیت آرامش‌بخش انتخاب کنید که باعث آرامشتان شود و به آن علاقه داشته باشید.
- برنامه پشتیبان داشته باشید. اگر لازم شد، به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنید یا درباره گزینه‌هایی مثل فرزندخواندگی یا سرپرستی فکر کنید. دانستن اینکه گزینه‌های دیگری هم وجود دارد می‌تواند امیدتان را حفظ کند.
جمع‌بندی
تست‌های خانگی بارداری راهی خصوصی و سریع برای پاسخ به این سؤال‌اند که «آیا واقعاً باردارم… یا فقط غذای زیادی خوردم؟»
اما حتی اگر واقعاً باردار باشید، ممکن است این تست‌ها نتیجه درستی نشان ندهند.
همه‌چیز — از داروها گرفته تا زمان روز انجام تست — می‌تواند بر نتیجه تأثیر بگذارد. تنها راه قطعی برای اطمینان از بارداری، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش خون یا سونوگرافی است.