چگونه آرتریت روماتوئید بر پوست تأثیر می‌گذارد

آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خودایمنی سیستمیک است که فراتر از مفاصل، می‌تواند پوست، بزرگ‌ترین عضو بدن، را نیز تحت تأثیر قرار دهد [1]. این مقاله به بررسی اثرات RA بر پوست، عوارض پوستی ناشی از داروهای RA و زمان مراجعه به پزشک می‌پردازد و اطلاعات را با جزئیات علمی گسترش می‌دهد.

اثرات RA بر پوست

RA با حمله سیستم ایمنی به بافت‌های بدن، التهاب کنترل‌نشده‌ای ایجاد می‌کند که می‌تواند به پوست آسیب برساند و منجر به مشکلات زیر شود:

گره‌های روماتوئیدی

تعریف و شیوع

حدود 20 تا 30 درصد از افراد مبتلا به RA دچار گره‌های روماتوئیدی، توده‌های سفت زیرپوستی به اندازه نخود تا گردو، می‌شوند [2]. این گره‌ها معمولاً در نزدیکی مفاصل یا نقاط فشار مانند آرنج، انگشتان، ساعد، پاشنه، لگن، کمر یا پوست سر ظاهر می‌شوند.

مکانیسم تشکیل

گره‌ها در اثر التهاب مداوم RA ایجاد می‌شوند، جایی که بافت آسیب‌دیده منجر به تجمع سلول‌های ایمنی و تشکیل یک هسته مرکزی از بافت مرده می‌شود که توسط گلبول‌های سفید احاطه شده است تا آسیب به بافت‌های سالم محدود شود [1]. این گره‌ها اغلب در افراد با RA شدید و فاکتور روماتوئیدی مثبت شایع‌ترند [3].

Valentina Angelova/Shutterstock

علائم و درمان

بسیاری از گره‌ها بدون علامت بوده و نیازی به درمان ندارند، اما در موارد دردناک یا مختل‌کننده فعالیت‌های روزانه، تزریق استروئید و مسکن یا جراحی ممکن است لازم باشد [4]. داروهای تعدیل‌کننده بیماری (DMARDs) و آنتی‌بادی‌های مونوکلونال می‌توانند التهاب را کاهش داده و تشکیل گره را محدود کنند [3]. گره‌ها به‌ندرت در ریه‌ها، چشم‌ها یا تارهای صوتی ظاهر می‌شوند [3].

کبودی آسان

علت

RA می‌تواند تعداد پلاکت‌ها (سلول‌های مسئول لخته شدن خون) را کاهش دهد، که منجر به کبودی پوست و خونریزی لثه می‌شود [5]. برخی داروهای RA نیز می‌توانند تعداد پلاکت‌ها را کاهش دهند.

مدیریت

کبودی گسترده ممکن است نشانه فعالیت بالای بیماری یا عارضه دارویی باشد. مشورت با پزشک برای تنظیم درمان و مدیریت خطرات ضروری است [5].

اریتم کف دست (Palmar Erythema)

ویژگی‌ها

اریتم کف دست، قرمزی متقارن کف دست‌ها بدون خارش یا درد، در برخی افراد مبتلا به RA دیده می‌شود. این قرمزی با فشار روی پوست سفید می‌شود [6].

مکانیسم

این وضعیت ناشی از التهاب عروقی است که جریان خون را در پوست تغییر می‌دهد. معمولاً بی‌ضرر است، اما باید توسط پزشک ارزیابی شود تا علل دیگر رد شوند.

واسکولیت روماتوئیدی

شیوع و شدت

واسکولیت روماتوئیدی، که در کمتر از 1 درصد افراد مبتلا به RA رخ می‌دهد، التهاب عروق خونی کوچک پوست را درگیر می‌کند [7]. این التهاب دیواره عروق را تضعیف کرده و مانع از رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به بافت‌ها می‌شود، که منجر به زخم‌های دردناک، به‌ویژه در ساق‌ها یا نوک انگشتان، می‌شود.

علائم

واسکولیت می‌تواند به‌صورت لکه‌های بنفش، نقاط قرمز کوچک یا بثورات خارش‌دار ظاهر شود [7]. این عارضه معمولاً در افراد با RA طولانی‌مدت و کنترل‌نشده رخ می‌دهد [8].

درمان

مدیریت واسکولیت نیازمند درمان‌های ترکیبی شامل استروئیدها، ایمونوسوپرسانت‌ها، بیولوژیک‌ها، مهارکننده‌های ACE و در برخی موارد جراحی است [9]. به دلیل شدت این عارضه، درمان فوری حیاتی است.

درماتوزهای نوتروفیلی

تعریف

درماتوزهای نوتروفیلی گروهی از بیماری‌های پوستی هستند که در اثر هجوم نوتروفیل‌ها (گلبول‌های سفید) به پوست به دلیل التهاب مزمن RA ایجاد می‌شوند. این بیماری‌ها شامل گره‌ها، پاپول‌ها یا پلاک‌های بنفش دردناک هستند [10].

انواع شایع

• سندرم سوئیت: ضایعات پوستی دردناک و حساس در قسمت بالای بدن، اغلب همراه با تب، که ممکن است به پلاک یا تاول تبدیل شوند [10].
• پیودرما گانگرنوزوم: زخم‌های شدید و دردناک، معمولاً در ساق‌ها، که در صورت عدم درمان می‌توانند عفونی شده یا به بافت‌های عمیق‌تر مانند تاندون‌ها و عضلات گسترش یابند [10].

درمان

درمان سریع با داروهای ضدالتهابی و ایمونوسوپرسانت‌ها برای جلوگیری از عوارض جدی ضروری است.

عوارض پوستی ناشی از داروهای RA

برخی داروهای RA می‌توانند عوارض پوستی مشابه بیماری ایجاد کنند:

کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزون)

استفاده طولانی‌مدت می‌تواند مویرگ‌ها را تضعیف کرده و پوست را نازک و مستعد کبودی کند.

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)

داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند با اختلال در لخته شدن خون، کبودی را افزایش دهند.

متوترکسات

این DMARD می‌تواند تعداد پلاکت‌ها را کاهش داده و باعث کبودی یا خونریزی شود. همچنین ممکن است باعث تسریع گره‌سازی (accelerated nodulosis) و افزایش تعداد و اندازه گره‌های روماتوئیدی شود [2].

DMARDهای بیولوژیک

داروهایی مانند توسیلیزوماب (Actemra) و آدالیموماب (Humira) ممکن است باعث خارش، کهیر و بثورات شوند [12,13]. بثورات معمولاً قرمز، خارش‌دار و در سراسر بدن هستند و اغلب ظرف چند روز پس از شروع دارو ظاهر می‌شوند.

مدیریت عوارض دارویی

در صورت بروز عوارض پوستی، پزشک ممکن است رژیم دارویی را تغییر دهد یا دوز را تنظیم کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید

اگر مبتلا به RA هستید و تغییرات پوستی مانند توده‌های جدید، زخم‌های باز، کبودی یا بثورات مشاهده کردید، با پزشک خود تماس بگیرید. برخی علائم بی‌ضرر هستند، اما بثورات دردناک، در حال گسترش یا زخم‌های غیرقابل‌ترمیم ممکن است نشانه فعالیت بالای بیماری یا نیاز به تنظیم درمان باشند.

نتیجه‌گیری

اثرات سیستمیک RA

RA یک بیماری خودایمنی سیستمیک است که التهاب آن می‌تواند پوست را تحت تأثیر قرار داده و باعث گره‌های روماتوئیدی، واسکولیت، اریتم کف دست و درماتوزهای نوتروفیلی شود.

عوارض دارویی

داروهایی مانند استروئیدها، NSAIDs و بیولوژیک‌ها ممکن است باعث کبودی، بثورات یا تشدید گره‌ها شوند.

مدیریت و پیشگیری

کنترل RA با داروهای مناسب و مراقبت‌های پوستی می‌تواند علائم پوستی را کاهش دهد. هرگونه تغییر پوستی جدید، به‌ویژه اگر دردناک یا مداوم باشد، باید فوراً با پزشک بررسی شود.