آلوپسی آره‌آتا یک بیماری خودایمنی است که باعث التهاب غیرطبیعی اطراف فولیکول‌های مو می‌شود و در نتیجه ریزش موی بیش از حد را به دنبال دارد. این بیماری می‌تواند باعث بروز تغییراتی در ناخن‌ها شود که شامل تغییر در بافت، شکل یا رنگ ناخن‌ها است.
این تغییرات معمولاً جزئی هستند و اغلب تاثیری روی زندگی روزمره فرد ندارند، اما در برخی افراد ممکن است تغییرات ناخن شدیدتر باشد و باعث درد و مشکلات در انجام فعالیت‌های روزانه شود.
تغییرات ناخن در آلوپسی آره‌آتا
حدود ۴۵ درصد از افرادی که به آلوپسی آره‌آتا مبتلا هستند، تغییراتی در ناخن‌هایشان مشاهده می‌کنند که برخی از این تغییرات شایع‌تر از بقیه‌اند.
تعداد ناخن‌هایی که دچار تغییر می‌شوند می‌تواند متفاوت باشد؛ ممکن است تنها یک ناخن یا تمام ناخن‌های دست و پا درگیر باشند. شدت تغییرات در هر ناخن نیز ممکن است متفاوت باشد و فرد ممکن است بیش از یک نوع تغییر ناخن را همزمان تجربه کند.
این تغییرات ممکن است آنقدر جزئی باشند که فرد اصلاً متوجه آنها نشود، اما برای برخی افراد ممکن است این تغییرات به قدری واضح باشند که باعث ناراحتی و خجالت شوند.
در گروه کوچکی از افراد، مشکلات ناخن ممکن است باعث خرد شدن ناخن و درد شود که انجام کارهای روزمره را دشوار می‌کند. در چنین مواردی، مشکلات ناخن ممکن است از ریزش مو برای فرد ناراحتی بیشتری ایجاد کند.
فرورفتگی‌های ناخن (Nail Pitting)
شایع‌ترین مشکل ناخن در آلوپسی آره‌آتا، فرورفتگی‌های ناخن است که در حدود ۷۰ درصد افراد دارای تغییر ناخن رخ می‌دهد. این فرورفتگی‌ها به صورت گودی‌های سطحی روی ناخن ظاهر می‌شوند و معمولاً فقط ناخن‌های دست را درگیر می‌کنند و ناخن‌های پا معمولاً تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند.
اغلب، این فرورفتگی‌ها خفیف هستند و ممکن است اصلاً فرد متوجه آنها نشود، اما اگر شدید باشند ممکن است باعث خرد شدن ناخن و درد شود که بر فعالیت‌های روزمره تأثیرگذار است.
ناخن‌های خشن و شکننده (Trachyonychia)
واژه تراکایونیکیا (Trachyonychia) از ریشه یونانی به معنای “ناخن‌های زبر” است و تقریباً یک چهارم افراد مبتلا به تغییرات ناخن در آلوپسی آره‌آتا به این مشکل دچار می‌شوند.
در این وضعیت، ناخن‌ها زبر، شکننده، نازک و آسیب‌پذیر می‌شوند و اغلب هر ۲۰ ناخن (دست و پا) را درگیر می‌کنند. ممکن است برجستگی‌های طولی روی ناخن دیده شود، یعنی خطوط متعدد در طول ناخن ایجاد شود. ناخن‌ها ممکن است ظاهر براق و درخشانی پیدا کنند و احتمال ترک خوردن و شکاف در ناخن نیز وجود دارد که می‌تواند همراه با درد باشد.
ناخن‌های سفید (Leukonychia)
لغت لوکونیکیا (Leukonychia) از واژه یونانی به معنای “ناخن‌های سفید” گرفته شده است و تقریباً ۲۰ درصد افرادی که ناخن‌هایشان در آلوپسی آره‌آتا دچار تغییر شده‌اند، این علامت را دارند.
در این وضعیت، لکه‌های سفید کوچک روی ناخن‌ها پخش می‌شوند. معمولاً این حالت باعث درد نمی‌شود.
سایر تغییرات ناخن
تغییرات دیگری نیز ممکن است دیده شود، مانند شکنندگی بیش از حد و نازکی ناخن‌ها که می‌تواند باعث آسیب بیشتر به ناخن شود. همچنین ممکن است پوست اطراف ناخن (کوتیکول‌ها) زخمی یا ترک‌خورده و یا رنگ ناخن‌ها به رنگ قهوه‌ای تغییر کند.
برخی مشکلات ناخنی دیگر، هرچند نادر، عبارتند از:
- قرمزی ناحیه هلالی شکل سفید رنگ پایه ناخن (Red lunula): این حالت در افرادی که آلوپسی آره‌آتا بسیار شدید دارند دیده می‌شود و به صورت لکه‌های قرمز در آن ناحیه ظاهر می‌شود.
- خطوط بو (Beau’s lines): فرورفتگی‌های افقی در ناخن که به صورت خطوط عرضی دیده می‌شوند.
- ناخن‌های قاشقی (Koilonychia): حالت فرورفتگی ناخن که باعث شکل قاشقی آن می‌شود.
- جدا شدن ناخن از بستر زیرین (Onycholysis): ناخن از بستر خودش جدا می‌شود.
جدا شدن ناخن از بستر بسیار نادر است اما معمولاً عملکرد روزانه را تحت تأثیر قرار داده و نیاز به درمان خاص دارد.
ارتباط بین آلوپسی آره‌آتا و تغییرات ناخن
در آلوپسی آره‌آتا، بخش‌هایی از سیستم ایمنی بدن به صورت غیرطبیعی فعال می‌شوند و سلول‌های لنفوسیت به فولیکول‌های مو حمله می‌کنند که باعث ریزش مو می‌شود.
ناخن‌ها از نظر ساختاری شباهت‌هایی به فولیکول‌های مو دارند. به همین دلیل، برخی از سلول‌های التهابی که فولیکول‌های مو را هدف قرار می‌دهند، ممکن است ناخن‌ها را نیز در برخی افراد مبتلا به آلوپسی آره‌آتا تحت تأثیر قرار دهند.
گاهی تغییرات ناخن قبل از شروع ریزش مو یا تشخیص آلوپسی آره‌آتا بروز می‌کند و در مواردی دیگر ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از شروع ریزش مو ظاهر شود، اما معمولاً همزمان با آن آغاز می‌شود.
چگونگی مدیریت تغییرات ناخن
نوع دقیق تغییر ناخن معمولاً تأثیر زیادی در انتخاب درمان ندارد، اما شدت کلی مشکلات ناخن—تعداد ناخن‌های درگیر، وجود درد و میزان تأثیر بر فعالیت‌های روزمره—می‌تواند درمان را تعیین کند.
بسیاری از افراد نیازی به درمان خاصی برای تغییرات ناخن ندارند، به ویژه اگر تغییرات خفیف باشد. ناخن‌ها اغلب با درمان‌های استاندارد خوراکی آلوپسی آره‌آتا مانند کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا داروهایی مانند Olumiant (بارسیتینیب) بهبود می‌یابند.
برخی از تغییرات ناخن حتی بدون درمان نیز بهبود می‌یابند، به‌خصوص در کودکان.
افرادی که دچار مشکلات ناخن شدیدتری هستند ممکن است نیاز به داروهای موضعی داشته باشند که مستقیماً روی ناخن یا پوست اطراف آن استفاده شود. این داروها ممکن است شامل کرم‌های مبتنی بر ویتامین A مانند Tazorac (تازاروتن) یا کورتیکواستروئیدهای موضعی مانند Clobex (کلوبتازول) باشند. همچنین ممکن است کورتیکواستروئیدها به داخل ناخن تزریق شوند.
کرم‌های حاوی اوره می‌توانند در مواردی که ناخن از بسترش جدا شده کمک‌کننده باشند. اگر هنوز از داروی خوراکی مانند Olumiant استفاده نمی‌کنید، ممکن است شروع آن را مدنظر قرار دهید.
روش‌های غیر دارویی
روش‌های غیر دارویی نیز می‌توانند برای مشکلات ناخن مفید باشند. مثلاً پمادهایی مانند وازلین می‌توانند رطوبت را در ناخن حفظ کنند و لاک ناخن می‌تواند به پنهان کردن مشکلات ظاهری ناخن کمک کند.
همچنین مهم است که از آسیب به ناخن جلوگیری کنید با رعایت موارد زیر:
- ناخن‌ها را مرتب کوتاه کنید.
- از تماس طولانی و مکرر با آب خودداری کنید چون آب می‌تواند ناخن‌های شکننده را ضعیف‌تر کند.
- از جویدن یا کندن ناخن‌ها بپرهیزید.
- از استفاده از ناخن‌ها به عنوان ابزار خودداری کنید.
چه کسانی بیشتر در معرض خطرند؟
افرادی که ریزش موی شدیدتری دارند، احتمال بیشتری برای بروز تغییرات ناخن دارند. مثلاً افرادی که فقط بخش‌های محدودی از سرشان دچار ریزش موست، کمتر دچار مشکلات ناخن می‌شوند نسبت به کسانی که ریزش موی گسترده دارند.
کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر احتمال دارد که علائم ناخنی مرتبط با آلوپسی آره‌آتا را نشان دهند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر مبتلا به آلوپسی آره‌آتا هستید و تغییرات ناخن شما اذیت‌کننده شده یا باعث درد و اختلال در زندگی روزمره‌تان شده است، حتماً این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
معمولاً متخصصان پوست که در زمینه بیماری‌های پوست، مو و ناخن تخصص دارند، بهترین گزینه برای کمک به مدیریت این مشکلات هستند.
خلاصه‌ای سریع
افراد مبتلا به آلوپسی آره‌آتا، به ویژه آنهایی که ریزش موی شدیدتری دارند، ممکن است تغییراتی در ناخن‌های خود تجربه کنند که از مشکلات جزئی ظاهری تا مشکلات دردناک و شدید متغیر است.
درمان‌های استاندارد آلوپسی آره‌آتا می‌توانند به بهبود این تغییرات ناخن کمک کنند، اما در صورت بروز علائم آزاردهنده یا مشکلات در انجام فعالیت‌های روزمره، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.