درد مفاصل در یائسگی چیست؟
یائسگی زمانی رخ می‌دهد که قاعدگی شما متوقف می‌شود و معمولاً در افراد در حدود ۵۱ سالگی اتفاق می‌افتد. این فرایند به دلیل توقف تولید هورمون استروژن توسط تخمدان‌ها اتفاق می‌افتد.¹
یائسگی و دوره پیش‌یائسگی (دوره گذار پیش از یائسگی) می‌توانند به‌دلیل تغییرات هورمونی و کاهش سطح استروژن، علائم ناخوشایند بسیاری ایجاد کنند. یکی از این علائم رایج، درد مفاصل است که در بیش از ۵۰٪ از افراد در این دوران دیده می‌شود.²
چگونه درد مفاصل ناشی از یائسگی را مدیریت کنیم
اگر در دوران یائسگی دچار درد مفاصل شده‌اید، ممکن است این درد در زانوها، باسن، پایین کمر یا دست‌ها احساس شود. این درد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در برخی موارد، عملکرد روزمره فرد را مختل کند.³
Suzi Media Production / Getty Images
روش‌های متعددی برای مدیریت درد مفاصل در دوران یائسگی وجود دارد، از جمله تغییرات سبک زندگی و بهره‌گیری از برخی درمان‌های خاص. این راهکارها می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش علائم داشته باشند.
1. تغذیه
داشتن یک رژیم غذایی متعادل همیشه اهمیت دارد، اما با افزایش سن این اهمیت دوچندان می‌شود. در دوران یائسگی، دریافت مقدار کافی کلسیم و ویتامین D بسیار ضروری است، زیرا این دو ماده در حفظ سلامت استخوان و به‌تبع آن سلامت مفاصل نقش اساسی دارند.¹
برای کاهش درد مفاصل به‌طور کلی، توصیه می‌شود رژیم غذایی حاوی مواد غذایی کامل مانند میوه‌ها، سبزیجات، مغزها، ماهی و حبوبات باشد و از مصرف غذاهای فرآوری‌شده و دارای چربی‌های اشباع بالا اجتناب شود.⁴ این نوع تغذیه می‌تواند التهابات بدن را کاهش دهد.
2. ورزش
ورزش کردن در دوران یائسگی مزایای مشخصی برای سلامت استخوان‌ها و مفاصل دارد که نباید نادیده گرفته شود. برخی از فعالیت‌های مفید عبارت‌اند از:¹
- پیاده‌روی: یک روش مؤثر برای تقویت استخوان‌ها و حفظ تحرک مفاصل است.
- تمرینات قدرتی: مانند وزنه‌برداری یا استفاده از وزن بدن در حرکاتی مانند دراز و نشست، اسکات یا شنا رفتن که برای استخوان‌ها، عضلات و مفاصل بسیار مفیدند.
- تمرینات تعادلی: این تمرینات به حفظ ثبات بدن کمک کرده و احتمال سقوط و آسیب را کاهش می‌دهند. تمریناتی مانند تای‌چی، یوگا یا حتی راه رفتن به عقب یا کنار از جمله این حرکات‌اند.⁵
3. داروها
اگر درد مفاصل شما آن‌قدر شدید است که در عملکرد روزانه شما اختلال ایجاد می‌کند، حتماً با پزشک خود درباره گزینه‌های دارویی مشورت کنید. بسیاری از مسکن‌های بدون نسخه می‌توانند در تسکین درد مؤثر باشند.⁴
برای دردهای خفیف، استامینوفن (تیلنول) انتخاب مناسبی است و برای دردهای شدیدتر، می‌توان از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن استفاده کرد. این داروها علاوه بر تسکین درد، التهاب مفاصل را نیز کاهش می‌دهند؛ در مواردی که این داروها کافی نباشند، پزشک ممکن است داروهای قوی‌تری را تجویز کند.⁴
4. مدیریت وزن
حفظ وزنی که با پزشک خود درباره آن به توافق رسیده‌اید، می‌تواند در کاهش درد مفاصل مؤثر باشد. اضافه‌وزن باعث افزایش فشار روی مفاصل شده و درد را تشدید می‌کند.
حتی کاهش نسبی وزن می‌تواند تفاوت قابل‌توجهی ایجاد کند و با تغذیه متعادل و فعالیت‌های ساده‌ای مانند پیاده‌روی می‌توان به مدیریت وزن کمک کرد.⁴ این اقدامات همچنین می‌توانند سلامت کلی بدن را بهبود بخشند.
5. فیزیوتراپی یا کاردرمانی
انجام حرکات ورزشی به‌تنهایی مفید است، اما گاهی مراجعه به متخصص فیزیوتراپی یا کاردرمانی می‌تواند به شما کمک بیشتری کند. این متخصصان می‌توانند حرکات مناسبی برای سبک زندگی روزمره شما طراحی کنند که فشار کمتری به مفاصل وارد شود و درد کاهش یابد.⁴
همچنین آن‌ها تکنیک‌هایی برای تقویت عضلات اطراف مفصل و افزایش انعطاف‌پذیری به شما آموزش می‌دهند که در پیشگیری از آسیب‌های بعدی مفیدند.
6. درمان با گرما یا سرما
برخی درمان‌های خانگی می‌توانند در تسکین درد مفاصل مفید واقع شوند. اگر مفاصل شما دردناک و خشک هستند، می‌توانید از بطری آب گرم، کمپرس گرم، حمام یا دوش گرم یا پد حرارتی استفاده کنید.
در مواردی که التهاب مفاصل وجود دارد، درمان سرد مانند استفاده از کیسه یخ یا یک بسته سبزیجات یخ‌زده می‌تواند کمک‌کننده باشد.⁴ این نوع درمان‌ها موجب کاهش جریان خون به محل التهاب و کاهش درد می‌شوند.
7. هورمون‌درمانی جایگزین (HRT)
هورمون‌درمانی جایگزین (HRT) شامل دریافت هورمون‌هایی است که بدن شما در دوران یائسگی آن‌ها را از دست داده است. در اینجا، جایگزینی هورمون استروژن در افرادی که در حال تجربه یائسگی هستند، مورد نظر است.
در حال حاضر، HRT به‌طور خاص برای درد مفاصل توصیه نمی‌شود و تحقیقات درباره میزان اثربخشی آن نتایج متفاوتی نشان داده‌اند. با این حال، برخی پزشکان ممکن است این روش را به‌صورت خارج از دستور رسمی (Off-label) برای درد مفاصل تجویز کنند، بنابراین مشاوره با پزشک درباره این گزینه ارزشمند است.⁶⁷
علت درد مفاصل در یائسگی چیست؟
عوامل متعددی در دوران یائسگی و با افزایش سن در بروز درد مفاصل نقش دارند:⁸
- تغییرات هورمونی: شایع‌ترین علت درد مفاصل در دوران یائسگی کاهش سطح استروژن است. در دوران پیش‌یائسگی، نوسانات هورمونی نیز می‌توانند موجب تغییرات خلقی و تحریک‌پذیری سیستم عصبی شوند که این نوسانات با افزایش دردهای بدنی از جمله درد مفاصل همراه‌اند.
- افزایش سن: با بالا رفتن سن، توده عضلانی و انعطاف‌پذیری بدن کاهش می‌یابد. تحقیقات نشان می‌دهند که دردهای عضلانی و مفصلی در طول مراحل مختلف یائسگی از جمله پیش‌یائسگی، یائسگی و پس‌یائسگی افزایش می‌یابند.
- کاهش توده عضلانی: اگرچه کاهش توده عضلانی با افزایش سن در هر دو جنس رخ می‌دهد، اما زنان پس از یائسگی بیشتر مستعد از دست دادن توده عضلانی هستند. این موضوع احتمالاً به دلیل کاهش استروژن در این دوران است.⁹
- اضافه‌وزن: حمل وزن اضافی می‌تواند فشار بیشتری به مفاصل وارد کرده و احتمال درد را افزایش دهد. حتی کاهش اندک وزن می‌تواند به کاهش درد مفاصل کمک کند.
- استئوآرتریت: این بیماری التهاب مفاصل است که اغلب پس از ۶۵ سالگی ظاهر می‌شود و در زنان پس از یائسگی شایع‌تر است. در واقع، شیوع استئوآرتریت در زنان در دوران پس از یائسگی به اوج می‌رسد.⁷
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر در بدن خود دچار ناراحتی از جمله درد مفاصل شده‌اید، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید. گرچه درد مفاصل در دوران پیش‌یائسگی و یائسگی شایع است، اما بررسی آن توسط متخصص برای رد علل جدی‌تر ضروری است.¹
پزشک می‌تواند گزینه‌هایی برای مدیریت بهتر علائم شما پیشنهاد دهد که شامل دارو، درمان فیزیکی و یا مداخلات هورمونی باشد.
مرور سریع
درد مفاصل یکی از علائم رایج در دوران پیش‌یائسگی و یائسگی است که ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی و فیزیکی ناشی از افزایش سن رخ دهد. این درد را می‌توان با مسکن‌ها، ورزش و تغییرات رژیم غذایی مدیریت کرد.
همچنین توصیه می‌شود با پزشک درباره سایر گزینه‌های درمانی مانند فیزیوتراپی یا هورمون‌درمانی مشورت کنید تا یک برنامه جامع و مؤثر برای کاهش علائم تدوین شود.
پرسش‌های متداول
چه مکمل‌هایی برای درد مفاصل ناشی از یائسگی مناسب هستند؟
هیچ مکمل خاصی برای درد مفاصل ناشی از یائسگی توصیه نمی‌شود، اما کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا (ACOG) توصیه می‌کند در این دوران از دریافت کافی کلسیم و ویتامین D برای تقویت استخوان‌ها اطمینان حاصل شود.¹
با پزشک خود درباره لزوم مصرف مکمل‌های کلسیم یا ویتامین D مشورت کنید.
آیا درد مفاصل مرتبط با یائسگی از بین می‌رود؟
پاسخ این سؤال بستگی به فرد دارد، اما با درمان‌های مناسب، بسیاری از افراد کاهش چشمگیری در درد مفاصل تجربه می‌کنند. در برخی موارد نیز با تثبیت سطح هورمون‌ها در دوران پس از یائسگی، شدت درد کاهش می‌یابد.
مراحل یائسگی شامل چه چیزهایی است؟
مراحل یائسگی شامل پیش‌یائسگی (شروع نوسانات هورمونی)، یائسگی (قطع کامل قاعدگی به مدت ۱۲ ماه) و پس‌یائسگی (دوران بعد از یائسگی) هستند. در هر مرحله، نوع علائم و شدت آن‌ها متفاوت است و آگاهی از این مراحل می‌تواند به مدیریت بهتر علائم کمک کند.