کدام نوع جراحی باریاتریک برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ بهترین گزینه است؟

جراحی بای‌پس معده اغلب بهترین نوع جراحی باریاتریک برای دیابت نوع ۲ محسوب می‌شود، اما بسته به وضعیت سلامت فرد، گزینه‌های دیگر مانند اسلیو معده یا سوییچ دئودنال نیز ممکن است اثربخشی بهتری داشته باشند.

جراحی باریاتریک روشی است که دستگاه گوارش را برای کمک به کاهش وزن تغییر می‌دهد. این جراحی ممکن است شامل کاهش اندازه معده یا تغییر مسیر عبور مواد غذایی از دستگاه گوارش باشد.

پزشکان معمولاً این روش را برای افرادی با چاقی شدید توصیه می‌کنند، به‌ویژه در صورتی که فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ باشد؛ بیماری مزمنی که نحوه استفاده بدن از قند خون را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

این مقاله به بررسی بهترین نوع جراحی باریاتریک برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌پردازد، از جمله میزان موفقیت، خطرات، چشم‌انداز درمان و سایر گزینه‌های کاهش وزن.

کدام نوع جراحی باریاتریک برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ مناسب‌تر است؟

جراحی بای‌پس معده بهترین گزینه جراحی باریاتریک برای دیابت نوع ۲ محسوب می‌شود. این روش بیشترین میزان کاهش قند خون را به همراه دارد و بنا بر تحقیقات، حتی ممکن است در برخی افراد منجر به بهبود کامل (Remission) بیماری شود.

بهبود یا Remission به شرایطی گفته می‌شود که سطح قند خون در محدوده سالم باقی می‌ماند، بدون نیاز به مصرف داروهای دیابت. طبق نظر انجمن دیابت آمریکا (ADA)، برای اغلب افراد این شرایط به این صورت تعریف می‌شود:

• قند خون ناشتا: کمتر از 100 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر
• سطح A1C: کمتر از 6.5 درصد

مرور مطالعات در سال 2024 نشان داده است افرادی که تحت جراحی بای‌پس معده Roux-en-Y قرار گرفته‌اند، در مقایسه با دیگر روش‌های جراحی مانند اسلیو معده، در درازمدت کنترل بهتری بر سطح قند خون خود داشته‌اند.

با این حال، هر نوع جراحی باریاتریک مزایا و معایب خاص خود را دارد. بسته به شرایط سلامتی شما، یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند به شما کمک کند تا ایمن‌ترین و مؤثرترین گزینه را انتخاب کنید.

چه انواعی از جراحی باریاتریک در حال حاضر در دسترس است؟

چهار نوع اصلی جراحی باریاتریک وجود دارد:

1. بای‌پس معده Roux-en-Y (RYGB): در این روش، جراح یک کیسه کوچک در معده ایجاد کرده و بخشی از روده باریک را به آن متصل می‌کند. این کار هم میزان غذایی که می‌توانید بخورید را کاهش می‌دهد و هم می‌تواند هورمون‌هایی را که بر اشتها و کنترل قند خون تأثیر می‌گذارند، تغییر دهد.
2. اسلیو معده: این روش بیشتر معده را برمی‌دارد و تنها یک لوله باریک یا «آستین» باقی می‌گذارد. این عمل باعث کاهش مصرف غذا می‌شود و هورمون‌های گوارشی مربوط به احساس گرسنگی و تنظیم قند خون را تغییر می‌دهد.
3. باند معده قابل تنظیم (Adjustable Gastric Banding): در این روش، یک حلقه قابل تنظیم دور قسمت بالایی معده قرار می‌گیرد تا یک کیسه کوچک ایجاد شود. امروزه این روش کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا که کاهش وزن کمتری ایجاد می‌کند و خطر بروز عوارض در آن بیشتر است.
4. انحراف صفراوی-لوزالمعده همراه با سوییچ دئودنال (BPD/DS): این جراحی پیچیده شامل برداشت قسمتی از معده و تغییر مسیر روده‌ها است. این روش معمولاً بیشترین میزان کاهش وزن را به همراه دارد، اما همچنین بیشترین خطر کمبود مواد مغذی را نیز در پی دارد.

مزایای جراحی باریاتریک برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ چیست؟

جراحی باریاتریک می‌تواند مزایای متعددی برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ داشته باشد، از جمله:

• بهبود نحوه استفاده بدن از انسولین و کاهش سطح A1C (میانگین قند خون).
• کمک به کاهش وزن در درازمدت که می‌تواند به کنترل بهتر قند خون منجر شود.
• کاهش نیاز به داروهای دیابت و در برخی موارد رسیدن به بهبود کامل.
• کاهش فشار خون و کلسترول و در نتیجه کاهش خطر بیماری‌های قلبی.
• افزایش انرژی، بهبود خلق‌وخو و ارتقاء کیفیت کلی زندگی پس از کاهش وزن.

چه کسانی از مبتلایان به دیابت نوع ۲ احتمالاً کاندیدای مناسبی برای جراحی باریاتریک هستند؟

شما ممکن است کاندیدای مناسبی برای جراحی باریاتریک باشید اگر:

• شاخص توده بدنی (BMI) شما 35 یا بیشتر باشد.
• یا BMI شما 30 یا بالاتر باشد و در مدیریت دیابت با دارو و تغییر سبک زندگی با مشکل مواجه باشید.
• شما به انجام تغییرات بلندمدت پس از جراحی از جمله اصلاح رژیم غذایی، فعالیت بدنی و مراقبت‌های پیگیری متعهد باشید.

پزشکان همچنین سن، وضعیت کلی سلامت و آمادگی روانی شما را نیز قبل از توصیه به جراحی در نظر می‌گیرند.

خطرات جراحی باریاتریک برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ چیست؟

همانند هر عمل جراحی، جراحی باریاتریک نیز برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ با برخی خطرات همراه است که شامل موارد زیر می‌شود:

• عوارض جراحی مانند عفونت، خونریزی، لخته شدن خون یا نشت در معده یا روده‌ها.
• کمبود مواد مغذی، چرا که برخی از انواع جراحی جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی را در بدن کاهش می‌دهند.
• مشکلات گوارشی مانند سندروم دامپینگ (Dumping Syndrome) که باعث می‌شود غذا خیلی سریع از معده عبور کند. این مسئله می‌تواند منجر به تهوع، سرگیجه یا اسهال شود.
• افت قند خون (هیپوگلیسمی)، به‌ویژه اگر بدن شما پس از جراحی حساس‌تر به انسولین شود اما همچنان داروهای قبلی را استفاده کنید.
• بازگشت وزن در طول زمان، در صورتی که رژیم غذایی، ورزش و پیگیری‌های درمانی به‌درستی رعایت نشوند.

چه کسانی ممکن است نیاز داشته باشند از جراحی باریاتریک اجتناب کنند؟

جراحی باریاتریک ممکن است برای همه مناسب نباشد. در موارد زیر، ممکن است لازم باشد از این نوع جراحی صرف‌نظر شود:

• ابتلا به اختلالات خوردن درمان‌نشده
• ناپایداری پزشکی برای انجام جراحی
• ابتلا به بیماری جدی، مانند نارسایی شدید قلبی
• وابستگی به الکل یا مواد مخدر
• عدم توانایی در پایبندی به مراقبت‌های طولانی‌مدت و تغییرات تغذیه‌ای

در این موارد، درمان‌های جایگزین ممکن است مناسب‌تر باشند.

گزینه‌های دیگر برای کاهش وزن در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ چیست؟

اگر شما کاندیدای مناسبی برای جراحی باریاتریک نیستید یا ترجیح می‌دهید روش‌های غیرجراحی را امتحان کنید، گزینه‌های زیر می‌توانند به کاهش وزن و کنترل قند خون کمک کنند:

• تغییرات سبک زندگی: پیروی از رژیم غذایی مخصوص دیابت و فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش قند خون و بهبود سلامت عمومی کمک کند.
• داروها: برخی داروها مانند آگونیست‌های گیرنده GLP-1 از جمله سمگلوتاید (Ozempic، Wegovy) یا لیراگلوتاید (Saxenda، Victoza) می‌توانند به کاهش وزن و تنظیم قند خون کمک کنند.
• برنامه‌های رفتاری: همکاری با متخصص تغذیه یا شرکت در برنامه‌های کاهش وزن می‌تواند به ایجاد عادات سالم و پایبندی به آن‌ها کمک کند.

چشم‌انداز برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که تحت جراحی باریاتریک قرار می‌گیرند چیست؟

چشم‌انداز این افراد معمولاً مثبت است. بسیاری از آن‌ها:

• در مدت یک سال پس از جراحی، به بهبود بیماری (Remission) دست پیدا می‌کنند.
• نیازشان به داروهای دیابت کاهش می‌یابد یا کاملاً حذف می‌شود.
• در بلندمدت کنترل بهتری بر سطح قند خون دارند.

مطالعه‌ای در سال 2024 که افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ را به مدت بیش از ۱۰ سال پیگیری کرده بود، نشان داد افرادی که تحت جراحی بای‌پس معده قرار گرفته بودند، سطح A1C پایین‌تری داشتند و با عوارض کمتری ناشی از دیابت روبه‌رو شدند.

جمع‌بندی

جراحی بای‌پس معده معمولاً بهترین گزینه جراحی باریاتریک برای دیابت نوع ۲ محسوب می‌شود. با این حال، بسته به شرایط سلامت شما، سایر انواع جراحی مانند اسلیو معده نیز ممکن است اثربخش‌تر باشند.

اگر به فکر انجام جراحی باریاتریک هستید، مشاوره با یک متخصص مراقبت‌های سلامت می‌تواند به شما در بررسی گزینه‌ها و انتخاب مناسب‌ترین روش کمک کند.

https://www.healthline.com/health/which-bariatric-surgery-is-best-for-type-2-diabetes