کشیدگی زانو چیست؟
کشیدگی زانو به آسیبی اطلاق می‌شود که در آن تاندون یا عضله‌ای در اطراف زانو دچار کشیدگی یا پارگی می‌شود. این وضعیت معمولاً به دنبال پیچ‌خوردگی ناگهانی، استفاده بیش از حد از عضلات، یا صدمات ناشی از فعالیت‌هایی مانند ورزش رخ می‌دهد.
زانو یکی از پیچیده‌ترین مفاصل بدن است که شامل استخوان، غضروف، رباط‌ها و تاندون‌ها می‌باشد. این ساختارها به پایداری مفصل زانو کمک کرده، نیروها را جذب می‌کنند و امکان حرکت طبیعی را فراهم می‌سازند.
آسیب به تاندون‌های نرم اطراف زانو می‌تواند از نظر شدت متغیر باشد. هرچه میزان آسیب بیشتر باشد، دوره بهبودی طولانی‌تر و شدت علائم شدیدتر خواهد بود.
در این مقاله، علائم و علل احتمالی کشیدگی و رگ به رگ شدن زانو به همراه گزینه‌های درمانی موجود بررسی می‌شود.
da-kuk/Getty Images
کشیدگی زانو چیست؟
کشیدگی زانو عضلات یا تاندون‌های اطراف این مفصل را درگیر می‌کند. بر اساس اعلام مؤسسه ملی بیماری‌های اسکلتی عضلانی و پوستی (NIAMS)، این نوع آسیب زمانی رخ می‌دهد که تاندون یا عضله کشیده یا پاره شود.
تاندون ساختاری است که عضله را به استخوان متصل می‌کند و نقش مهمی در انتقال نیرو دارد. کشیدگی عضله معمولاً در اثر استفاده بیش از حد یا فشار ناگهانی رخ می‌دهد.
بر اساس شدت آسیب، کشیدگی عضله به سه درجه تقسیم می‌شود:
- درجه 1: تعداد کمی از فیبرهای عضلانی کشیده یا پاره شده‌اند و قدرت عضله تقریباً به طور کامل حفظ شده است.
- درجه 2: تعداد بیشتری از فیبرهای عضلانی دچار آسیب شده‌اند و عضله ضعیف‌تر و دردناک‌تر شده است.
- درجه 3: شدیدترین نوع کشیدگی که در آن پارگی کامل یا قابل‌توجه عضله یا تاندون رخ می‌دهد و منجر به از دست رفتن عملکرد عضله می‌شود.
به گفته NIAMS، یکی از دلایل رایج کشیدگی زانو استفاده بیش از حد از عضلات است که می‌تواند در نتیجه فشار مداوم، بلند کردن اجسام سنگین یا وارد آمدن ضربه ناگهانی به عضله ایجاد شود.
علائم
کشیدگی زانو می‌تواند مجموعه‌ای از علائم مختلف را ایجاد کند. بر اساس گزارش NIAMS، این علائم معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- گرفتگی عضلات اطراف زانو
- اسپاسم‌های عضلانی
- تورم
- کبودی
- دشواری در حرکت دادن عضله یا راه رفتن
شدت علائم بسته به میزان آسیب به عضله یا تاندون متفاوت است. هرچه کشیدگی شدیدتر باشد، نشانه‌ها نیز شدیدتر و آزاردهنده‌تر خواهند بود.
کشیدگی یا رگ‌به‌رگ‌شدگی؟
در حالی که کشیدگی عضلات و تاندون‌ها را درگیر می‌کند، رگ‌به‌رگ‌شدگی به آسیب رباط‌ها مربوط می‌شود. رباط‌ها بافت‌های پیوندی محکمی هستند که استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند.
NIAMS رگ‌به‌رگ‌شدگی را آسیبی تعریف می‌کند که به یک یا چند رباط در اثر کشش یا پارگی وارد می‌شود. زانو چهار رباط اصلی دارد که یکی از آن‌ها یعنی رباط صلیبی قدامی (ACL) بیشتر از سایرین در معرض آسیب قرار دارد.
این رباط می‌تواند هم در نتیجه تماس فیزیکی مانند تکل در فوتبال و هم بدون تماس، مثلاً به دنبال چرخش ناگهانی، آسیب ببیند.
اگرچه کشیدگی و رگ‌به‌رگ‌شدگی هر دو می‌توانند منجر به درد و تورم شوند، اما در رگ‌به‌رگ‌شدگی زانو معمولاً قرار دادن وزن روی پا دشوارتر است و درد در حین حرکت دادن مفصل افزایش می‌یابد.
علل
کشیدگی زانو آسیب‌دیدگی در عضله یا تاندون است و گاهی از آن با عنوان “کشیدگی عضله” نیز یاد می‌شود. این آسیب معمولاً زمانی رخ می‌دهد که فشار یا حرکت نامناسبی به مفصل زانو وارد شود.
شایع‌ترین علل کشیدگی زانو عبارت‌اند از:
- پیچاندن زانو یا بلند کردن اجسام سنگین بدون حمایت مناسب
- آسیب اخیر به زانو یا عضله
- استفاده بیش از حد از عضله
پارگی تاندون‌هایی که از زانو عبور می‌کنند یکی از آسیب‌های رایج ورزشی محسوب می‌شود.
بر اساس اعلام آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا (AAOS)، دو نوع رایج از پارگی تاندون در زانو شامل پارگی تاندون کشککی و پارگی تاندون چهارسر ران هستند.
دلایل شایع این نوع پارگی‌ها شامل موارد زیر است:
- فرود آمدن نامتعادل روی پا
- وارد شدن نیروی مستقیم به جلوی زانو
- زمین خوردن
- گام برداشتن نادرست و “گیر کردن” زانو
- آسیب به عضله همسترینگ که در پشت زانو و ساق پا قرار دارد
درمان خانگی
در بسیاری از موارد، افراد می‌توانند کشیدگی‌های زانو را در خانه درمان کنند. به گفته NIAMS و AAOS، روش RICE برای درمان اولیه کشیدگی زانو توصیه می‌شود.
RICE مخفف موارد زیر است:
- استراحت (Rest): ممکن است شامل استفاده از وسایل کمکی برای راه رفتن به‌منظور جلوگیری از فشار بر زانو باشد.
- یخ‌گذاری (Ice): استفاده از یخ پیچیده‌شده در حوله برای کاهش تورم ناحیه آسیب‌دیده مفید است.
- فشار (Compression): می‌توان با بستن باند فشاری یا بانداژ مخصوص به زانو فشار وارد کرد تا تورم کاهش یابد.
- بالا نگه داشتن (Elevation): بالا بردن زانو نیز به کاهش التهاب کمک می‌کند.
علاوه بر روش RICE، مصرف داروهای ضدالتهابی بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن نیز می‌تواند درد و تورم را کاهش دهد. با این حال، همیشه بهتر است پیش از مصرف دارو با پزشک مشورت شود، به‌ویژه اگر فرد داروهای تجویزی دیگری استفاده می‌کند.
درمان پزشکی
اگرچه برخی از آسیب‌های زانو ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند، اما پزشکان معمولاً ابتدا درمان‌های غیرجراحی را پیشنهاد می‌کنند. به گفته AAOS، برخی از روش‌های رایج درمان عبارت‌اند از:
- فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود عملکرد
- بی‌حرکت‌سازی زانو با استفاده از بریس یا آتل
- استفاده از عصا برای کاهش فشار روی مفصل
اگر کشیدگی یا رگ‌به‌رگ‌شدگی زانو شدید باشد، ممکن است جراحی برای بازگرداندن عملکرد و پایداری مفصل ضروری باشد. در این صورت، توانبخشی پس از جراحی نیز بخش مهمی از روند بهبودی خواهد بود.
مدت زمان بهبودی
زمان بهبودی می‌تواند بسته به شدت آسیب و انجام یا عدم انجام جراحی بسیار متفاوت باشد. سرویس سلامت ملی بریتانیا (NHS) اشاره می‌کند که بیشتر افراد پس از دو هفته احساس بهبودی دارند.
با این حال، آسیب‌های شدیدتر ممکن است به دوره‌های درمانی طولانی‌تری نیاز داشته باشند. پس از کشیدگی یا رگ‌به‌رگ‌شدگی زانو، فرد باید از انجام فعالیت‌های شدید مانند دویدن یا پریدن تا زمان بهبود کامل خودداری کند.
AAOS بیان می‌کند که زمان‌های بهبودی برای پارگی تاندون به شرح زیر است:
- در موارد خفیف، بهبودی ممکن است بین ۳ تا ۶ هفته طول بکشد.
- پس از جراحی، روند بهبودی کامل ممکن است بین ۶ ماه تا یک سال زمان ببرد.
مراجعه به پزشک
اگرچه بیشتر کشیدگی‌ها و رگ‌به‌رگ‌شدگی‌های خفیف را می‌توان در خانه درمان کرد، AAOS توصیه می‌کند که در صورت بروز علائم زیر باید فوراً به پزشک مراجعه شود:
- درد شدید در محل آسیب
- شنیدن یا احساس صدای “ترکیدن” در زمان وقوع آسیب
- لنگ زدن یا ناتوانی در راه رفتن
- عدم توانایی در حرکت دادن زانو
- تورم در محل آسیب
همچنین اگر درد یا تورم تشدید شود یا علائم جدیدی ایجاد شود، باید با پزشک مشورت کرد. اگر علائم پس از درمان خانگی بهبود نیابند، ارزیابی پزشکی ضروری است.
تشخیص
برای تشخیص کشیدگی یا رگ‌به‌رگ‌شدگی زانو، پزشک ابتدا درباره علائم، سابقه پزشکی و میزان فعالیت ورزشی فرد پرسش‌هایی مطرح می‌کند. سپس معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و دامنه حرکتی، قدرت عضله و واکنش به لمس بررسی می‌شود.
پزشکان معمولاً تصویربرداری با اشعه ایکس را برای بررسی شکستگی استخوان‌ها تجویز می‌کنند. همچنین ممکن است برای بررسی دقیق‌تر تاندون‌ها و رباط‌ها از MRI استفاده شود.
پیشگیری
پیشگیری کامل از کشیدگی یا رگ‌به‌رگ‌شدگی زانو همیشه امکان‌پذیر نیست، اما راهکارهایی برای کاهش احتمال بروز آسیب وجود دارد. NIAMS توصیه می‌کند:
- پیروی از رژیم غذایی سالم
- حفظ وزن متعادل و سالم
- استفاده از کفش‌های مناسب و اندازه
- خودداری از ورزش هنگام خستگی یا وجود درد
- دویدن روی سطوح صاف
- گرم کردن و انجام حرکات کششی پیش از ورزش
- شرکت منظم در تمرینات ورزشی
- استفاده از تجهیزات محافظتی در حین ورزش
این اقدامات به تقویت عضلات و جلوگیری از وارد آمدن فشار ناگهانی به مفاصل کمک می‌کنند و خطر آسیب‌دیدگی را کاهش می‌دهند.
جمع‌بندی
کشیدگی زانو زمانی رخ می‌دهد که عضله یا تاندون در اطراف زانو کشیده یا پاره شود. شدت این آسیب می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و بسته به شدت آن، روش درمانی متفاوتی نیاز است.
موارد خفیف معمولاً نیازی به درمان پزشکی ندارند و با استراحت و درمان خانگی بهبود می‌یابند. اما در موارد شدیدتر ممکن است بی‌حرکت‌سازی، فیزیوتراپی یا حتی جراحی ضرورت یابد و دوره بهبودی می‌تواند از چند هفته تا یک سال متغیر باشد.