خواب در وضعیت جاذبه صفر، تقلیدی از حالت خنثی بدن فضانوردان در فضا است. روی زمین، این حالت معمولاً به معنای دراز کشیدن به پشت با کمی بالا بودن سر و زانوهاست. برخی معتقدند که خوابیدن به این شکل می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد، خروپف را کاهش دهد و درد کمر را تسکین دهد.
وضعیت خواب جاذبه صفر چیست؟
برخی تخت‌خواب‌های قابل تنظیم، ویژگی جاذبه صفر دارند، اما برای دستیابی به این وضعیت نیازی به خرید تخت جدید نیست.
دکتر سوشیل پاتیل، مدیر برنامه پزشکی خواب در بیمارستان‌های دانشگاهی کلیولند، به Verywell گفت:
«می‌توانید یک بالش شیب‌دار برای بالا آوردن سر تخت تهیه کنید، و اغلب می‌توانید از بالش‌های استوانه‌ای استفاده کنید تا زیر زانو قرار بگیرند، تا فشار کمتری روی زانوها وارد شود.»
او افزود: هر بالشی که استفاده می‌کنید، باید از انحنای زانو پشتیبانی کند. بالا بردن اندک سر و پاها ممکن است فشار روی کمر را کاهش دهد و به خواب راحت‌تری منجر شود.
افزون بر بهبود خواب، ممکن است فواید دیگری هم داشته باشد.
۱. ممکن است به تسکین درد کمر کمک کند
افرادی که با درد در قسمت پایین کمر از خواب بیدار می‌شوند، ممکن است با این وضعیت خواب احساس بهتری داشته باشند. قرار دادن بالش زیر گردن و زانوها می‌تواند فشار را کاهش دهد و از قوس بیش‌ازحد کمر هنگام خواب جلوگیری کند. البته این روش راه‌حل همگانی نیست.
پاتیل می‌گوید: «اگر فردی به شکم می‌خوابد، این وضعیت احتمالاً مناسب نیست، چون فشار بیشتری به کمر وارد می‌کند.»
برخی افراد ترجیح می‌دهند به پهلو بخوابند تا به پشت یا در وضعیت جاذبه صفر. سفتی تشک و بالش نیز می‌تواند بر راحتی و راستای صحیح ستون فقرات تأثیر بگذارد.
او می‌گوید: «نکته مهم این است که فرد باید راحت باشد. تغییر حالت خواب نباید باعث درد بیشتر شود.»
۲. ممکن است از رفلاکس اسید معده جلوگیری کند
برخی افراد می‌گویند وضعیت جاذبه صفر به جلوگیری از رفلاکس اسید کمک می‌کند. بالا آوردن سر می‌تواند از برگشت محتویات معده به مری در هنگام خواب جلوگیری کند.
با این حال، بالا آوردن پاها به‌طور هم‌زمان ممکن است این مزیت را خنثی کند.
پاتیل می‌گوید: «نگرانی درباره وضعیت جاذبه صفر این است که بدن کمی خم شده و پاها بالا هستند—این ممکن است فشار شکمی را افزایش دهد و محتویات معده را به سمت بالا فشار دهد. بنابراین ممکن است از نظر رفلاکس مفید نباشد.»
۳. ممکن است خروپف را کاهش دهد
افرادی که به‌دلیل گرفتگی بینی یا انسداد راه هوایی دچار خروپف هستند، ممکن است از این وضعیت سود ببرند. مطالعات نشان داده‌اند که بالا آوردن قسمت بالایی بدن می‌تواند خروپف را کاهش دهد و کیفیت خواب را بهبود بخشد.
آیا باید وضعیت خواب جاذبه صفر را امتحان کرد؟
حدود یک‌سوم بزرگسالان آمریکایی خواب کافی ندارند، که می‌تواند خطر بیماری قلبی، عفونت‌ها، افسردگی و مشکلات حافظه را افزایش دهد.
اگر وضعیت خواب فعلی‌تان باعث ناراحتی است، امتحان‌کردن وضعیت جاذبه صفر ممکن است مفید باشد. اما به‌خاطر داشته باشید که این وضعیت برای همه مناسب نیست و تحقیقات درباره اثربخشی آن محدود است.
پاتیل می‌گوید: «اگر به‌خاطر مشکلات خواب این روش را امتحان کردید و دیدید که مشکلتان حل نمی‌شود، با پزشک مشورت کنید یا به یک مرکز خواب ارجاع داده شوید.»
نتیجه‌گیری
خوابیدن در وضعیت جاذبه صفر ممکن است فشار روی ستون فقرات را کاهش دهد، راحتی را افزایش دهد و خروپف را کم کند. اگرچه این روش لزوماً درمانی قطعی برای درد کمر یا رفلاکس معده نیست، اما در صورتی که وضعیت فعلی خواب شما مناسب نیست، امتحان کردنش می‌تواند ارزشمند باشد. برای دستیابی به این حالت از بالش یا گوه استفاده کنید تا سر و زانوها را بالا ببرید و اگر ناراحتی یا بی‌خوابی ادامه داشت، با پزشک مشورت کنید.