دریافت مواد مغذی کافی هنگام عود کولیت اولسراتیو به اندازه پرهیز از برخی غذاها اهمیت دارد
اگر مبتلا به بیماری کولیت اولسراتیو (UC) هستید، احتمالاً می‌دانید که در دوره‌های شعله‌ور شدن بیماری، باید از مصرف برخی غذاها خودداری کنید. برای مثال، معمولاً توصیه می‌شود که به‌طور موقت از مصرف غذاهای پر فیبر که ممکن است دستگاه گوارش حساس شما را تحریک کنند، پرهیز کنید.
اما در کنار حذف غذاهای مضر، افزودن مواد غذایی مفید به رژیم نیز بسیار مهم است، زیرا انتخاب صحیح این غذاها می‌تواند بدون تشدید علائم، مواد مغذی ضروری را به بدن برساند. همچنین همواره توصیه می‌شود پیش از ایجاد تغییرات اساسی در رژیم غذایی، با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید.
نیاز به برنامه‌ریزی تغذیه‌ای فردی برای بیماران UC
به گفته شانون سزلِس، متخصص تغذیه و صاحب مرکز PostGlo Nutrition & Wellness در هریسبورگ پنسیلوانیا، «مهم است که بیماران کولیت اولسراتیو با یک متخصص تغذیه همکاری کنند تا برنامه غذایی متناسب با نیازهای شخصی‌شان طراحی شود». او توضیح می‌دهد که این کار کمک می‌کند تا اهداف کالری و مواد مغذی خاص برای هر فرد تعیین شود، زیرا بدن افراد مختلف واکنش متفاوتی به غذاها دارد.
در ادامه، به معرفی ۸ ماده غذایی می‌پردازیم که در دوران شعله‌ور شدن کولیت اولسراتیو، می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای مصرف باشند.
iStock; Everyday Health
1. سس سیب
از آنجا که در دوران عود بیماری، دستگاه گوارش دچار التهاب و تحریک‌پذیری می‌شود، بهتر است از غذاهای نرم و آسان‌هضم مانند سس سیب استفاده کنید. سس سیب می‌تواند جایگزینی مناسب برای میوه‌های خام باشد و حاوی مقداری ویتامین C و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی است که به تقویت ایمنی کمک می‌کنند.
البته توجه داشته باشید که باید نوع بدون شکر افزوده آن را انتخاب کنید، زیرا شکر افزوده می‌تواند علائم بیماری را تشدید کند. برای تهیه سس سیب خانگی بدون شکر، می‌توانید سیب پوست‌کنده و خردشده را با مقدار کمی آب بپزید و سپس آن را پوره کنید تا محصولی لطیف و دلپذیر حاصل شود.
2. موز رسیده و میوه‌های کنسروی
اگرچه در دوران عود بیماری معمولاً توصیه می‌شود از میوه‌های خام پرهیز شود، اما ممکن است بدن شما بتواند موز بسیار رسیده و نرم را تحمل کند. موز منبع خوبی از کربوهیدرات‌ها است که انرژی مورد نیاز بدن را تأمین می‌کنند و همچنین حاوی پتاسیم بالایی هستند که در کنترل تعادل الکترولیت‌ها مؤثر است.
همچنین میوه‌هایی که در آب خودشان کنسرو شده‌اند، مانند گلابی یا هلو، معمولاً محرک گوارشی ایجاد نمی‌کنند. این نوع میوه‌ها، به‌ویژه اگر بدون شکر افزوده باشند، می‌توانند مقداری ویتامین‌ها و مواد معدنی را بدون تحریک سیستم گوارش فراهم سازند.
3. سبزیجات پخته‌شده
سبزیجات نرم و پخته‌شده مانند هویج و اسفناج نه‌تنها برای روده‌ها ملایم هستند، بلکه حاوی مواد مغذی مهمی مانند ویتامین A و K نیز هستند. این ویتامین‌ها نقش مهمی در حفظ سلامت سلول‌ها، انعقاد خون، و عملکرد ایمنی ایفا می‌کنند.
سزلِس توصیه می‌کند که سبزیجات را تا حدی بپزید که بتوان آن‌ها را با چنگال له کرد، تا فیبرهای بالقوه تحریک‌کننده شکسته شده و راحت‌تر هضم شوند. چنین آماده‌سازی‌ای به کاهش تحریکات گوارشی در دوره شعله‌ور شدن بیماری کمک می‌کند.
4. ماست
در صورتی که بدن شما لاکتوز را به‌خوبی تحمل می‌کند، ماست ساده بدون شکر می‌تواند منبعی از پروتئین و پروبیوتیک‌ها باشد؛ پروبیوتیک‌ها باکتری‌های زنده‌ای هستند که ممکن است به بهبود سلامت دستگاه گوارش کمک کنند. این باکتری‌ها می‌توانند به تعادل فلور روده و کاهش التهاب کمک کنند.
سزلِس توصیه می‌کند ماستی را انتخاب کنید که برچسب «فرهنگ زنده و فعال» داشته باشد. همچنین باید از ماست‌هایی که حاوی تکه‌های بزرگ میوه هستند پرهیز کرد، زیرا این تکه‌ها ممکن است به سختی هضم شوند و باعث ناراحتی گوارشی شوند.
5. ماهی سالمون
در رژیم غذایی بیماران UC، دریافت پروتئین از منابعی به‌جز گوشت قرمز و فرآوری‌شده اهمیت دارد، زیرا این نوع گوشت‌ها می‌توانند التهاب روده را افزایش دهند. ماهی سالمون به دلیل داشتن پروتئین با کیفیت بالا و اسیدهای چرب امگا-۳ انتخابی مناسب برای سلامت روده‌ها است.
این اسیدهای چرب ضدالتهاب هستند و می‌توانند به کاهش شدت علائم بیماری کمک کنند. دکتر نیلانجان ناندی، متخصص گوارش در دانشگاه پنسیلوانیا، پیشنهاد می‌کند که سالمون را به‌صورت پخته، گریل یا تفت‌داده مصرف کنید، زیرا سرخ‌کردن باعث کاهش ارزش تغذیه‌ای آن می‌شود.
6. کره‌های مغزیجات
کره بادام‌زمینی، کره بادام، کره بادام‌هندی و سایر کره‌های مغزیجات منابع خوبی از پروتئین و چربی‌های سالم هستند که با دستگاه گوارش سازگاری خوبی دارند. در زمان شعله‌ور شدن بیماری، نوع کرمی را به جای نوع حاوی تکه‌های مغز انتخاب کنید، چون هضم قطعات درشت ممکن است موجب تحریک شود.
دکتر ناندی توصیه می‌کند که کره مغزیجات را روی نان سفید یا تورتیلا بمالید تا یک وعده ساده و آسان‌هضم فراهم شود. همچنین می‌توانید آن را با بیسکوییت‌های کم‌فیبر مانند سالتین میل کنید که برای دوره‌های التهاب شدید مناسب‌تر هستند.
7. برنج سفید و زردچوبه
اگر در زمان عود بیماری تحمل مصرف بیشتر غذاها را ندارید، بهتر است از انتخاب‌های ساده و ملایمی مانند برنج سفید پخته‌شده استفاده کنید. برای افزودن طعم و خواص ضدالتهابی، می‌توانید مقداری زردچوبه به آن بیفزایید؛ زردچوبه ادویه‌ای زرد-نارنجی‌رنگ است که ماده فعال آن کورکومین می‌باشد.
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که کورکومین می‌تواند در کاهش التهاب مرتبط با کولیت اولسراتیو مؤثر باشد، هرچند هنوز به مطالعات بیشتری نیاز است. دکتر آرون سوامینات، رئیس بخش گوارش بیمارستان لنوکس هیل نیویورک، اشاره می‌کند که در هند، مصرف گسترده زردچوبه با شیوع پایین‌تر بیماری‌های التهابی روده ارتباط دارد.
8. آب، نوشیدنی‌های ورزشی و آب‌میوه
اسهال از علائم رایج در دوره‌های شعله‌ور شدن UC است که می‌تواند باعث از دست رفتن قابل‌توجهی از مایعات بدن شود. جبران این مایعات برای حفظ تعادل الکترولیت‌ها، پیشگیری از کم‌آبی، و بهبود عملکرد سلولی ضروری است.
دکتر ناندی می‌گوید که ترکیب نوشیدنی‌های ورزشی با آب به نسبت ۱:۱ می‌تواند به جایگزینی کربوهیدرات‌ها و الکترولیت‌های از دست رفته کمک کند. همچنین مصرف آب‌میوه‌های بدون پالپ (تفاله) مجاز است، اما از مصرف آب آلو به دلیل محتوای بالای فیبر آن باید پرهیز شود.
جمع‌بندی
غذاهایی مانند سس سیب، سبزیجات پخته‌شده و برنج سفید می‌توانند در زمان عود کولیت اولسراتیو برای دستگاه گوارش ملایم و قابل‌تحمل باشند، در حالی که میوه‌ها و سبزیجات خام و غذاهای پر فیبر ممکن است باعث تحریک روده شوند. انتخاب غذاهای کم‌تحریک و مغذی به بهبود علائم کمک می‌کند.
همچنین حفظ آب‌رسانی به بدن، به‌ویژه در صورت بروز اسهال، بسیار مهم است. از آنجا که رژیم غذایی برای هر فرد متفاوت است، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه درباره انتخاب مناسب‌ترین برنامه تغذیه‌ای مشورت شود.