۹ ماده غذایی که به‌طور طبیعی به کاهش سوزش سر دل و بیماری GERD کمک می‌کنند

حتماً، در ادامه ترجمه‌ی کامل، دقیق، کلمه‌به‌کلمه، روان و گسترش‌یافته‌ی مقاله‌ی «۹ ماده غذایی که به‌طور طبیعی به سوزش سر دل و بیماری ریفلاکس معده کمک می‌کنند» را مشاهده می‌کنید. هیچ جمله‌ای حذف نشده و برای گسترش علمی بیشتر، توضیحات اضافه شده‌اند.

مواد غذایی که به کاهش سوزش سر دل کمک می‌کنند شامل پروتئین‌های کم‌چرب، میوه‌های غیر اسیدی، سبزیجات و غلات کامل هستند. در مقابل، مواد غذایی اسیدی، چرب و تند می‌توانند سوزش سر دل را تشدید کنند. سوزش سر دل در واقع یکی از علائم بازگشت اسید معده به مری است.

بازگشت اسید زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به سمت عقب، یعنی از معده به داخل مری که لوله‌ای است بین معده و گلو، حرکت کند. بیماری رفلاکس معده به مری یا همان GERD (Gastroesophageal Reflux Disease) یک وضعیت مزمن است که در آن بازگشت اسید به‌طور مکرر و شدید رخ می‌دهد و علائمی نظیر آسم، طعم بد در دهان، مشکل در بلع، و سرفه خشک ایجاد می‌کند.

مواد غذایی مفید برای سوزش سر دل

گنجاندن مواد غذایی که خاصیت خنثی‌کننده اسید معده دارند می‌تواند به پیشگیری از سوزش سر دل کمک کند. رعایت رژیم غذایی خاص برای GERD می‌تواند در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی مؤثر باشد.

۱. زنجبیل

زنجبیل دارای ترکیبات فعالی نظیر جینجرول و شوگاول است که خواص ضدالتهابی دارند. این ترکیبات باعث افزایش تخلیه معده می‌شوند؛ به این معنا که مدت زمان ماندن غذا در معده کاهش می‌یابد و بنابراین میزان اسیدی که می‌تواند به سمت مری حرکت کند، کمتر می‌شود.

از نظر بیوشیمیایی، جینجرول‌ها از طریق مهار مسیرهای التهابی نظیر NF-κB و COX-2 عمل می‌کنند و همین کاهش التهاب در لایه داخلی معده و مری، از تحریک و سوزش جلوگیری می‌کند.

۲. آدامس

جویدن آدامس به‌صورت متعادل می‌تواند سوزش سر دل را تسکین دهد. جویدن آدامس موجب افزایش ترشح بزاق می‌شود و بزاق با خاصیت قلیایی‌اش می‌تواند اسید موجود در مری را خنثی کند. این امر نه‌تنها به کاهش احساس سوزش کمک می‌کند، بلکه روند بازسازی مخاط مری را نیز تسهیل می‌نماید.

۳. مواد غذایی سرشار از فیبر

رژیم‌های غذایی با فیبر پایین می‌توانند باعث کندی روند گوارش و تخلیه ناقص معده شوند که این امر، احتمال بازگشت اسید و بروز سوزش سر دل را افزایش می‌دهد.

برعکس، مصرف غذاهای پر فیبر موجب بهبود حرکات دستگاه گوارش، افزایش حجم مدفوع، و جلوگیری از یبوست می‌شود و هم‌زمان تخلیه معده را بهبود می‌بخشد.

غذاهای پر فیبر شامل موارد زیر هستند:

• میوه‌هایی مانند سیب، موز، آلو، و انواع توت‌ها
• آجیل‌ها و دانه‌ها
• سبزیجاتی مانند اسفناج، مارچوبه، کلم بروکلی، و سیب‌زمینی شیرین (به‌ویژه با پوست)
• غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای، کینوا، نان‌های سبوس‌دار، و جو دوسر

۴. عسل

مصرف عسل باعث پوشاندن لایه داخلی معده و مری می‌شود. این پوشش محافظ می‌تواند مانع از حرکت غذا و اسید به سمت بالا و ورود به مری شود. همچنین عسل خاصیت ضدباکتری و التیام‌بخش دارد که به بهبود زخم‌های مخاطی ناشی از رفلاکس کمک می‌کند.

۵. پروتئین‌های کم‌چرب

گوشت‌های کم‌چرب مانند مرغ، بوقلمون، یا ماهی می‌توانند در صورت ابتلا به سوزش سر دل مفید باشند. برای پخت این مواد بهتر است از روش‌هایی چون بخارپز کردن، گریل کردن یا پخت در فر استفاده شود و از سرخ‌کردن با روغن یا کره پرهیز گردد، زیرا چربی بالا هضم را کند کرده و احتمال بازگشت اسید را افزایش می‌دهد.

۶. لبنیات کم‌چرب یا بدون چربی

مصرف وعده‌های غذایی کم‌چرب می‌تواند به کاهش سوزش سر دل کمک کند. گزینه‌های کم‌چرب در لبنیات، نسبت به نمونه‌های پرچرب، احتمال تحریک و تشدید علائم را کمتر دارند.

از جمله این محصولات می‌توان به شیر کم‌چرب یا بدون چربی، ماست‌های کم‌چرب، بستنی سبک و پنیرهای کم‌چرب اشاره کرد.

۷. میوه‌های غیر اسیدی

میوه‌های غیر اسیدی برای پیشگیری یا کاهش سوزش سر دل مناسب‌تر هستند. از جمله این میوه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سیب
• موز
• انگور
• ملون‌ها مانند طالبی، خربزه، و هندوانه
• گلابی

این میوه‌ها را می‌توان به‌صورت پخته، به شکل پوره مانند سس سیب یا آب‌میوه طبیعی (بدون مرکبات) نیز مصرف کرد.

۸. سبزیجات

سبزیجات منابع خوبی از فیبر بوده، چربی کمی دارند و ماهیت قلیایی (کم‌اسید) دارند. این ویژگی‌ها سبب می‌شود که به کاهش اسیدیته معده و جلوگیری از بازگشت اسید کمک کنند.

سبزیجاتی که برای این منظور توصیه می‌شوند عبارتند از:

• کلم بروکلی و گل‌کلم
• کلم‌برگ و اسفناج
• هویج
• ذرت
• خیار
• زنجبیل
• لوبیا سبز
• فلفل سبز
• سیب‌زمینی معمولی و سیب‌زمینی شیرین

۹. غلات کامل

غلات کامل سرشار از فیبر هستند که به جذب اسید معده و بهبود فرایند گوارش کمک می‌کنند. از جمله این غلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برنج قهوه‌ای
• کوسکوس
• جو دوسر
• کینوا
• نان‌های سبوس‌دار

غذاهایی که باید در صورت داشتن سوزش سر دل از آن‌ها پرهیز کرد

برخی غذاها به کاهش سوزش سر دل کمک می‌کنند، در حالی‌که برخی دیگر می‌توانند آن را بدتر کنند. البته پاسخ بدن افراد به این غذاها متفاوت است. بنابراین باید به واکنش بدنتان نسبت به مواد غذایی مختلف دقت کنید و بر اساس آن تصمیم به مصرف یا پرهیز بگیرید.

۱. غذاهای اسیدی

گوجه‌فرنگی و میوه‌های خانواده مرکبات مانند پرتقال، لیمو، آناناس و گریپ‌فروت، بسیار اسیدی هستند. این اسیدها می‌توانند باعث تحریک مخاط مری شده و سوزش سر دل را تشدید کنند.

۲. شکلات

شکلات حاوی کافئین است که می‌تواند باعث افزایش اسید معده و تحریک رفلاکس شود. علاوه بر آن، ترکیبات موجود در کاکائو مثل تئوبرومین می‌توانند اسفنکتر تحتانی مری (LES) را شل کنند. این اسفنکتر عضله‌ای است که باید بسته بماند تا از ورود اسید به مری جلوگیری کند.

۳. برخی نوشیدنی‌ها

انواع خاصی از نوشیدنی‌ها می‌توانند GERD را بدتر کنند. برخی از آن‌ها با شل کردن عضلات مری یا افزایش حجم معده باعث افزایش ترشح اسید می‌شوند.

این نوشیدنی‌ها عبارتند از:

• نوشیدنی‌های الکلی
• نوشابه‌های گازدار
• قهوه و سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار

۴. سیر

سیر خام در برخی افراد باعث تحریک سوزش سر دل می‌شود. این ماده می‌تواند ترشح اسید معده را افزایش داده و علائم رفلاکس را بدتر کند.

۵. غذاهای پرچرب

غذاهای پرچرب، به‌ویژه چربی‌های اشباع، مدت زمان بیشتری برای هضم نیاز دارند و این تأخیر در تخلیه معده باعث افزایش خطر بازگشت اسید می‌شود. نمونه‌هایی از این غذاها شامل پنیر، کره، بستنی و گوشت قرمز چرب است.

۶. نعناع

مصرف محصولات حاوی طعم‌دهنده‌های نعناعی مثل نعناع فلفلی یا نعناع معمولی می‌تواند عملکرد عضلات مری را مختل کند و باعث بازگشت اسید شود.

۷. پیاز

پیاز حاوی مقدار زیادی فروکتان است؛ نوعی کربوهیدرات که تولید اسید معده را تحریک می‌کند و در برخی افراد باعث ناراحتی گوارشی و تشدید GERD می‌شود.

۸. غذاهای تند

غذاهای تند باعث تحریک مخاط معده و مری می‌شوند که می‌تواند باعث شروع یا تشدید سوزش سر دل گردد.

روش‌های درمان رفلاکس معده و GERD

داروهایی وجود دارند که می‌توانند به کاهش علائم رفلاکس و GERD کمک کنند، از جمله:

• آنتی‌اسیدها: این داروها اسید معده را خنثی می‌کنند اما اثرشان کوتاه‌مدت است. عوارض جانبی احتمالی شامل یبوست یا اسهال هستند. این داروها معمولاً بدون نسخه در دسترس‌اند.
• مسدودکننده‌های H2: این داروها با نسخه تجویز می‌شوند و میزان ترشح اسید معده را کاهش می‌دهند.
• مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs): این داروها نیز از طریق مهار ترشح اسید معده عمل می‌کنند و معمولاً برای درمان بلندمدت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در مواردی که تغییر سبک زندگی یا داروها کارساز نباشند، پزشک ممکن است انجام عمل جراحی را پیشنهاد کند. برخی روش‌ها از طریق اندوسکوپ (لوله‌ای باریک که از دهان وارد معده می‌شود) انجام می‌گردند.

درمان‌های خانگی

برخی تغییرات در سبک زندگی و درمان‌های خانگی می‌توانند در کاهش سوزش سر دل مؤثر باشند، از جمله:

• ترک سیگار
• خم نشدن بلافاصله پس از خوردن غذا
• نوشیدن آب قلیایی (با pH بالاتر از ۸)
• خوردن وعده‌های کوچک‌تر
• کاهش وزن در صورت داشتن اضافه‌وزن یا چاقی
• کاهش استرس
• خوابیدن با بالا بودن سر حدود ۱۵ سانتی‌متر بالاتر از معده
• ورزش نکردن بلافاصله بعد از غذا
• پوشیدن لباس‌های گشاد و راحت

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که فکر می‌کنید داروهایی که مصرف می‌کنید باعث سوزش سر دل می‌شوند، با پزشک مشورت کنید. پزشک ممکن است توصیه کند دارو را تغییر دهید یا قطع کنید. هیچ‌گاه خودسرانه مصرف دارو را قطع نکنید.

همچنین در صورت بروز علائم زیر با پزشک مشورت کنید:

• سوزش سر دل مداوم و مکرر
• سرفه یا خس‌خس سینه پایدار
• مشکل در بلع
• کاهش وزن بدون دلیل مشخص
• بدتر شدن علائم

در موارد زیر باید فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید:

• استفراغ خونی یا شبیه به دانه‌های قهوه
• درد یا ناراحتی قفسه سینه
• مدفوع تیره، قیری یا رنگ شرابی

مروری سریع

چه سوزش سر دل گه‌گاهی تجربه شود چه به‌صورت مزمن، ایجاد تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند مفید باشد. مصرف مواد غذایی نظیر غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات، و پروتئین‌های کم‌چرب به پیشگیری از سوزش سر دل کمک می‌کند.

در عین حال باید مصرف میوه‌های اسیدی و غذاهای چرب یا روغنی را محدود کنید. در صورتی که درمان‌های خانگی کافی نیستند یا برای مدیریت علائم به کمک نیاز دارید، با پزشک خود مشورت کنید.

پرسش‌های پرتکرار

آیا نوشیدن آب به سوزش سر دل کمک می‌کند؟

بله، نوشیدن آب می‌تواند در کاهش سوزش سر دل مفید باشد. به‌ویژه آب قلیایی می‌تواند با خنثی‌سازی اسید معده، از فعال شدن آنزیم پپسین جلوگیری کند. پپسین آنزیمی است که در حضور اسید فعال شده و پروتئین‌ها را تجزیه می‌کند و اگر به مری نشت کند، می‌تواند باعث آسیب بافتی شود.

سریع‌ترین راه برای خلاص شدن از سوزش سر دل چیست؟

آنتی‌اسیدها سریع‌ترین اثر را در کاهش علائم سوزش سر دل دارند، اگرچه تأثیر آن‌ها معمولاً کوتاه‌مدت است.

آیا باید در صورت داشتن GERD رژیم غذایی کم‌اسید را دنبال کرد؟

بله، اگر پزشک توصیه کند، پیروی از رژیم غذایی کم‌اسید می‌تواند به کاهش علائم GERD کمک کند. غذاهای کم‌اسید برای معده راحت‌تر هضم می‌شوند و احتمال تحریک مری را کمتر می‌کنند.

منبع