چکیده :
بهترین ترین راه برای جمع آوری نمونه خون جهت آزمایش هماتوکریت این است که تکنسین آزمایشگاه با استفاده از سوزن، خون را از ورید داخل آرنج یا پشت دست شما گرفته و در ویال های مخصوص می ریزد. قبل از این کار، سطح پوست با ماده ضدعفونی کننده تمیز شده و یک باند لاستیکی یا تورنیکت جهت ایجاد فشار در ورید بر روی بازو قرار داده می شود.
از حیاتی ترین موارد برای سلامتی میتوان به گلبول قرمز اشاره کرد که به عنوان سیستم حمل و نقل خون فعالیت می کند و اکسیژن و مواد غذایی را به کل بدن می رساند. برای این که بدن از سلامت خوبی برخوردار باشد به اندازه مناسبی از گلبول های خون نیازمند است. در ادامه این مطلب به بررسی htc در آزمایش خون می پردازیم، با ما همراه باشید.
دلیل انجام آزمایش هماتوکریت (Hct) چیست؟
اول این مورد را بدانید که آزمایش هماتوکریت، درصد گلبول قرمز خون در کل حجم خون را بررسی می کند.
اگر دکتر تشخیص دهد که گلبول های قرمز شما در حد نرمال نیست و یا کم و یا زیاد است، احتمالا آزمایش هماتوکریت یا Hct را برای شما تجویز کند. این نوع آزمایش برای تشخیص بیماری های خاص و علاوه بر آن تشخیص مثبت بودن یا نبودن درمان بسیار کارساز است.
تجویز این تست می تواند به خاطر دلایل مختلفی تجویز شود اما مهم ترین آن ها شامل موارد زیر است:
- سرطان خون
- کم خونی
- کاهش آب بدن
- سوء تغذیه
آزمایش هماتوکریت (Hct) چگونه انجام می شود؟
در قدم اول فرایند آزمایش خون صورت می گیرد و برای ارزیابی به آزمایشگاه فرستاده می شود.
بهترین ترین راه برای جمع آوری نمونه خون جهت آزمایش هماتوکریت این است که تکنسین آزمایشگاه با استفاده از سوزن، خون را از ورید داخل آرنج یا پشت دست شما گرفته و در ویال های مخصوص می ریزد. قبل از این کار، سطح پوست با ماده ضدعفونی کننده تمیز شده و یک باند لاستیکی یا تورنیکت جهت ایجاد فشار در ورید بر روی بازو قرار داده می شود.
سپس، با قرار دادن سوزن در ورید، نمونه خون جمع آوری شده و سپس محل سوزن زدن با باندی پوشانده می شود تا خونریزی متوقف گردد. علیرغم اینکه ممکن است در هنگام سوراخ شدن پوست احساس فشار یا خارشی داشته باشید، این فرآیند تنها چند دقیقه زمان می برد.
برخی افراد ممکن است با دیدن خون احساس ضعف یا سرگیجه کنند، اما این احساسات معمولاً موقتی و طبیعی هستند. همچنین، ایجاد کمی کبودی در محل سوزن زدن عادی است که در چند روز خود به خود رفع خواهد شد.
بررسی نمونه خون
در محیط آزمایشگاه، مقدار هماتوکریت از طریق یک دستگاه سانتریفیوژ ارزیابی می شود که با سرعت زیاد محتوای خون را تفکیک می کند. به منظور جلوگیری از لخته شدن خون، کارشناس آزمایشگاه یک داروی ضد انعقاد خاص به نمونه خون اضافه می کند.
پس از اتمام فرآیند سانتریفیوژ، لوله آزمایش حاوی سه بخش مختلف خواهد بود:
- گلبول های قرمز خون
- ترکیبات ضد انعقاد
- پلاسما یا مایعات موجود در خون
هر بخش از نمونه در قسمت مخصوص خود در لوله قرار می گیرد و گلبول های قرمز خون به سمت پایین لوله جابجا می شوند. سپس، مقدار گلبول های قرمز خون با یک مرجع مقایسه می شود تا نسبت آنها به حجم کل خون مشخص شود.
این روش به کمک دستگاه سانتریفیوژ، مخلوط نمونه خون را به اجزاء مختلف تفکیک کرده و امکان ارزیابی دقیق میزان هماتوکریت فراهم می سازد.
اندازه طبیعی هماتوکریت چه قدر است؟
اگرچه آزمایشگاه در ارزیابی نمونه خون ممکن است محدوده‌های خود را داشته باشد، اما محدوده معقول برای سطح هماتوکریت به جنسیت و سن شخص بستگی دارد. محدوده‌های معمول به صورت زیر تعریف می‌شوند:
مردان بالغ: از ۳۸.۸ تا ۵۰ درصد
زنان بالغ: از ۳۴.۹ تا ۴۴.۵ درصد
کودکان ۱۵ ساله و کمتر ممکن است محدوده های مجزایی داشته باشند، زیرا سطح هماتوکریت آن ها با افزایش سن به سرعت تغییر می کند. آزمایشگاه مربوطه که نتایج را تجزیه و تحلیل می کند، محدوده های طبیعی هماتوکریت برای گروه‌های سنی مختلف کودکان را تعیین می کند سطح هماتوکریت کم یا زیاد ممکن است نشانگر مشکلات مختلف در سلامتی باشد.
پایین بودن هماتوکریت به چه معناست؟
پایین بودن سطح هماتوکریت می تواند جزئی از از موارد زیر باشد:
بیماری های مغز استخوان
بیماری التهابی مزمن
کمبود عناصر غذایی مانند آهن، فولات یا ویتامین B-12
خونریزی داخلی
کم خونی همولیتیک
نارسایی کلیه
لوسمی
لنفوم
کم خونی سلول داسی شکل
بالا بودن هماتوکریت به چه معناست؟
افزایش سطح هماتوکریت می‌تواند به موارد زیر اشاره داشته باشد:
۱.بیماری قلبی مادرزادی
۲.کمبود آب بدن
۳.تومور کلیه
۴.بیماری‌های ریوی
۵.بیماری پلی‌سیتمی ورا
در صورتی که اخیرا خون داده اید یا باردار هستید توصیه می شود قبل از انجام تست هماتوکریت با پزشک مشورت کنید. بارداری با افزایش مایعات بدن ممکن است سطح نیتروژن اوره خون (BUN) را کاهش دهد و خون دادن نیز ممکن است نتایج را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، اگر در ارتفاعات زندگی می کنید، با توجه به کاهش مقدار اکسیژن هوا، سطح هماتوکریت شما ممکن است بیشتر باشد.
پزشک احتمالاً نتایج آزمایش هماتوکریت را با سایر بخش های آزمایش CBC و علائم کلی شما مقایسه کرده و تشخیص دقیق تری ارائه خواهد داد.
آزمایش هماتوکریت چه خطراتی می تواند داشته باشد؟
آزمایش هماتوکریت بدون هیچ گونه عارضه یا خطر جدی انجام می شود. ممکن است در محل خون گیری به اندکی خونریزی یا کبودی مواجه شوید. در صورتی که تورم یا خونریزی با اعمال فشار بهبود نیابد یا ادامه داشته باشد، پزشک خود را در جریان قرار دهید.