ظرفیت باقیمانده عملکردی (FRC) مقدار هوایی است که پس از یک بازدم عادی و غیرفعال در ریه های شما باقی می ماند. این هوا تنها منبع تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن بین ریه ها و خون هنگام بازدم است.
پزشکان از FRC و انواع دیگر تست های عملکرد ریه برای غربالگری بیماری های تنفسی استفاده می کنند. اگر FRC شما بر اساس عواملی مانند سن، قد و جنس شما بالاتر یا کمتر از حد پیش بینی شده باشد، ممکن است نشان دهنده یک وضعیت تنفسی محدود کننده یا انسدادی باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد معنای FRC، نحوه اندازه‌گیری و نحوه تفسیر امتیاز FRC به ادامه مطلب مراجعه کنید.
FRC چگونه اندازه گیری می شود؟
ریه های شما هرگز به طور کامل خالی نمی شوند، حتی زمانی که تا جایی که می توانید نفس خود را بیرون می دهید. مقدار هوای باقیمانده در ریه های شما پس از یک نفس عادی و غیرفعال به عنوان FRC شما شناخته می شود.
شاید یک راه آسان برای درک FRC این باشد که ریه های خود را به عنوان یک نوار الاستیک در نظر بگیرید.
| فرآیند تنفس | کشش کش |
|---|---|
| شما یک نفس عادی را استنشاق می کنید. این کار به ریه ها و همچنین مفاصل، ماهیچه ها و دنده های شما وارد می شود تحت کشش. | با دو دست خود یک نوار الاستیک را از هم جدا می کنید. |
| هنگام بازدم، کششی که در ریه‌ها و سایر بافت‌ها ایجاد کرده‌اید، به ریه‌های شما اجازه می‌دهد تا به طور غیر فعال به اندازه استراحت خود بازگردند. | وقتی کش را رها کنید، به طول اولیه خود باز می گردد. |
| مقدار هوایی که پس از بازدم در ریه های شما باقی می ماند FRC شما است. تحت کنترل آگاهانه، می توانید هوای بیشتری را بازدم کنید و در آزمایشگاه، دانشمندان می توانند هوای بیشتری را استخراج کنند. | حتی اگر الاستیک در طول اصلی خود قرار دارد، می توانید با فشار دادن آن در دستان خود، آن را بیشتر کوچک کنید. |
FRC و اسپیرومتری
اسپیرومتری آزمایشی است که پزشکان برای اندازه گیری عملکرد ریه شما از آن استفاده می کنند. این شامل تنفس در دستگاهی به نام اسپیرومتر است که میزان هوای تنفسی و خروجی شما را اندازه گیری می کند.
FRC را نمی توان مستقیماً در طول اسپیرومتری اندازه گیری کرد زیرا شما نمی تواند کاملا خالی شود ریه های شما حتی اگر تا جایی که می توانید نفس خود را بیرون بدهید، حدود نیمی FRC شما هنوز باقی مانده است. این هوا به عنوان حجم باقیمانده شما شناخته می شود.
اسپیرومتری و رقیق سازی هلیوم
پزشکان هنگام استفاده از اسپیرومتری باید FRC را به طور غیر مستقیم محاسبه کنند. آنها معمولا از تکنیکی به نام روش رقیق سازی هلیوم استفاده می کنند.
در روش رقیق سازی هلیوم، اسپیرومتر با غلظت مشخصی از هلیوم پر می شود و شما دم و بازدم را از طریق دستگاه انجام می دهید. هلیم است عملا نامحلول در خون بنابراین با گذشت زمان مقدار هلیوم در اسپیرومتر و ریه‌های شما به تعادل می‌رسد که به شما امکان می‌دهد FRC شما به صورت ریاضی محاسبه شود.
FRC و پلتیسموگرافی
در طول پلتیسموگرافی، شما وارد یک محفظه بدون هوا می شوید و از طریق یک لوله تنفس می کنید. در حالی که شما نفس می کشید، یک دریچه در سراسر لوله تنفسی می افتد و شما به تلاش برای نفس کشیدن ادامه می دهید. افزایش حجم قفسه سینه باعث افزایش اندکی فشار در محفظه می شود که می تواند برای اندازه گیری FRC شما استفاده شود.
تفسیر نتایج FRC
در اکثر افرادی که مشکلات ریوی ندارند، FRC حدودا است ۳ لیتر (۳۰۰۰ میلی لیتر).
FRC با قد افزایش می یابد و با افزایش سن کاهش می یابد بارداری. همچنین به طور کلی در زنان و افرادی که چاقی ندارند کمتر است.
اگر FRC شما بر اساس دموگرافیک شما کمتر یا بالاتر از حد انتظار باشد، پزشک ممکن است به یک بیماری تنفسی زمینه ای مشکوک شود.
چه کسانی باید FRC خود را اندازه گیری کنند؟
سایر مقادیر عملکرد ریه بیشتر از FRC برای اندازه‌گیری عملکرد ریه استفاده می‌شوند، اما همچنان در کمک به پزشکان در تمایز بین بیماری‌های ریه محدودکننده و انسدادی و همچنین نظارت بر اثربخشی درمان نقش دارد.
بیماری های محدود کننده ریه اغلب باعث از دست دادن قابلیت ارتجاعی ریه می شود که ظرفیت کلی ریه شما را کاهش می دهد. و باعث کاهش ظرفیت کلی ریه می شود FRC کاهش یافته است.
بیماری های انسدادی ریه مانند آمفیزم اغلب منجر به افزایش FRC به دلیل هوای به دام افتاده در ریه و افزایش انطباق ریه می شود.
سایر تست های عملکرد ریوی
نتایج آزمایش عملکرد ریوی می تواند به پزشکان کمک کند تا بفهمند ریه های شما چقدر خوب کار می کنند. در بسیاری از موارد، پزشک در هنگام تشخیص، چندین امتیاز را در نظر می گیرد.
ظرفیت حیاتی (VC)
VC بزرگترین حجم هوایی است که می توانید پس از دم کامل بازدم کنید. می توان از آن برای کمک به تشخیص برخی از بیماری های ریوی استفاده کرد. VC به طور کلی در بیماری های ریوی محدود کننده و تقریباً در بیماری انسدادی ریه کاهش می یابد.
حجم باقیمانده (RV)
RV بزرگترین حجم هوایی است که پس از حداکثر بازدم در ریه های شما باقی می ماند، در مقابل FRC که مقدار باقی مانده پس از یک تنفس طبیعی است. RV حدود نیم از FRC
افزایش RV می تواند برای کمک به تشخیص برخی از بیماری های انسدادی ریه مانند بیماری مزمن انسدادی ریه استفاده شود.
ظرفیت کل ریه (TLC)
ظرفیت کلی ریه، حجم هوای موجود در ریه های شما در هنگام استنشاق حداکثری است. می توان آن را به عنوان مجموع VC و RV شما محاسبه کرد. بیماری ریوی محدود کننده منجر به کاهش TLC. هوای به دام افتاده در افراد مبتلا به بیماری انسدادی ریه باعث افزایش TLC می شود.
ظرفیت حیاتی اجباری (FVC)
FVC حداکثر مقدار هوایی است که می توانید پس از دم کامل بازدم کنید. تشکیل می دهد حدود ۸۰ درصد از ظرفیت کل ریه شما، زیرا همیشه مقداری هوا در ریه های شما باقی می ماند.
FVC همراه با سایر اندازه گیری های حجم ریه برای تشخیص استفاده می شود شرایط انسدادی ریه.
حجم جزر و مد (تلویزیون)
تلویزیون حجم هوایی است که در هر بار تنفس به داخل یا خارج از ریه های شما حرکت می کند. تقریباً همینطور است ۵۰۰ و ۴۰۰ میلی لیتر به ترتیب در یک مرد و یک زن سالم.
حصول اطمینان از تلویزیون کافی برای افرادی که از تهویه مکانیکی استفاده می کنند مهم است تا مطمئن شوند هوای کافی دریافت می کنند اما به ریه ها آسیب نمی رساند.
سوالات متداول در مورد FRC
در اینجا سؤالاتی وجود دارد که مردم اغلب در مورد FRC دارند.
افزایش FRC به چه معناست؟
یک افزایش FRC می تواند نشانه افزایش انطباق ریه ناشی از یک بیماری انسدادی ریه مانند آمفیزم باشد.
کاهش FRC به چه معناست؟
کاهش FRC می تواند نشانه ای از یک وضعیت تنفسی محدود کننده مانند فیبروز ریوی باشد که باعث کاهش انطباق در ریه ها می شود.
خلاصه
FRC اندازه گیری مقدار اکسیژنی است که پس از بازدم غیرفعال در ریه های شما باقی می ماند. دانستن FRC شما می تواند به پزشکان در تشخیص شرایط انسدادی یا محدود کننده ریه و نظارت بر پیشرفت درمان کمک کند.
یک پزشک می تواند به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید که آیا ممکن است از آزمایش FRC بهره مند شوید یا اینکه آیا سایر تست های عملکردی ریه ممکن است مناسب تر باشند.