همچنین به مقالات جداگانه تاریخچه و معاینه عصبی، معاینه اعصاب جمجمه، معاینه عصبی اندام تحتانی و معاینه عصبی اندام فوقانی مراجعه کنید.
پلی نوروپاتی ها شایع ترین نوع اختلال در سیستم عصبی محیطی در بزرگسالان، به ویژه افراد مسن، با شیوع تخمینی ۵-۸٪ بسته به سن است.[۱]. بیشتر پلی نوروپاتی ها مزمن هستند و معمولاً طی چند ماه ایجاد می شوند. سه الگوی اصلی پلی نوروپاتی را می توان تشخیص داد و هر کدام تشخیص افتراقی متفاوتی دارند:
- نوروپاتی حاد متقارن محیطی.
- نوروپاتی محیطی متقارن مزمن.
- مونو نوروپاتی چندگانه
هم اعصاب محیطی و هم جمجمه تحت تأثیر دژنراسیون آکسونی قرار می گیرند (عصب در عرض یک هفته از نظر الکتریکی بی اثر می شود) یا دمیلیناسیون، که در ابتدا آکسون را دست نخورده باقی می گذارد و منجر به انسداد یا کند شدن هدایت می شود.
ارائه
بیماران مبتلا به پلی نوروپاتی ممکن است با تغییر حس، درد، ضعف یا علائم اتونوم مراجعه کنند. پلی نوروپاتی متقارن حاد (به عنوان مثال، سندرم گیلن باره) ناشایع است.
پلی نوروپاتی حسی
- در پلی نوروپاتی حسی، معمولاً ابتدا پاها تحت تأثیر قرار می گیرند.
- پاراستزی، بی حسی، درد سوزش و از دست دادن حس ارتعاش و حس موقعیت برجسته هستند. تحلیل عضلانی ممکن است رخ دهد.
- نوروپاتی حسی ممکن است تحت حاد همراه با آتاکسی ناشی از از دست دادن حس وضعیت بدن باشد.
نوروپاتی اتونومیک
- پلی نوروپاتی اغلب بر سیستم عصبی خودمختار تأثیر می گذارد.
- علائم معمولی عبارتند از یبوست، از دست دادن کنترل روده یا مثانه و افت فشار خون ارتواستاتیک. ممکن است پوست رنگ پریده و خشک شود و تعریق کاهش یابد.
پلی نوروپاتی ارثی
علل ارثی پلی نوروپاتی نیز ممکن است باعث انگشت چکشی، قوس بالا و اسکولیوز شود.
تشخیص های افتراقی[۲]
علت پلی نوروپاتی مزمن اغلب ناشناخته است. شایع ترین علل نوروپاتی محیطی عبارتند از:
- نوروپاتی دیابتی
- تغذیه، از جمله الکل (با یا بدون کمبود ویتامین B1)، کمبود B12.
علل دیگر عبارتند از:
- مسمومیت با فلزات سنگین – به عنوان مثال، سرب، جیوه.
- عفونت – به عنوان مثال، HIV، جذام، دیفتری، کزاز، بوتولیسم[۳].
- بدخیمی – به عنوان مثال، سرطان ریه، سرطان سینه، میلوما.
- متابولیک – به عنوان مثال، کم کاری تیروئید، نارسایی کبد، بیماری مزمن کلیه، پورفیری حاد متناوب.
- بیماری عروقی مزمن – به عنوان مثال، پلی آرتریت ندوزا، لوپوس اریتماتوز سیستمیک[۴].
- پلی نوروپاتی دمیلیناتیو التهابی مزمن.
- پلی نوریت پس از عفونی – به عنوان مثال، سندرم گیلن باره.
- سارکوئیدوز
- داروها – به عنوان مثال، ایزونیازید، وین کریستین، فنی توئین، نیتروفورانتوئین، طلا و مقادیر اضافی ویتامین B6 (پیریدوکسین).
- مادرزادی – به عنوان مثال، سندرم Charcot-Marie-Tooth، آتاکسی Friedreich، بیماری Refsum، بیماری Anderson-Fabry.
تحقیقات[۲]
آزمایشات اولیه عبارتند از:
- ادرار: گلوکز، پروتئین.
- هماتولوژی: FBC، سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR)، ویتامین B12، فولات.
- بیوشیمی: گلوکز ناشتا، عملکرد کلیه، عملکرد کبد و عملکرد تیروئید.
تحقیقات بیشتر به نتیجه ارزیابی بالینی و نتایج تحقیقات اولیه بستگی دارد:
- تست فیزیولوژی عصبی با ارزیابی تحریک عصب دیستال و پروگزیمال. روش های الکتروفیزیولوژیک در تعیین فرآیند پاتولوژیک که ممکن است آکسونوپاتی، میلینوپاتی یا نورونوپاتی باشد کمک کننده است.[۵].
- بیوشیمی: الکتروفورز پروتئین سرم، آنزیم مبدل آنژیوتانسین سرم.
- ایمونولوژی: فاکتور ضد هسته ای، آنتی بادی های آنتی ژن هسته ای ضد استخراج (آنتی رو، آنتی لا)، آنتی بادی های آنتی ژن سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل.
- ادرار: پروتئین Bence-Jones.
- مایع مغزی نخاعی: سلول ها، پروتئین، نوارهای اولیگوکلونال ایمونوگلوبولین.
- ایمونولوژی: آنتی بادی های ضد HIV، آنتی بادی های ضد عصبی (Hu، Yo)، آنتی بادی های آنتی گلیادین، آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین سرم، آنتی بادی های آنتی گانگلیوزید، آنتی بادی های گلیکوپروتئین مرتبط با آنتی میلین.
- جستجو برای کارسینوم، لنفوم یا میلوم انفرادی.
- آزمایشات ژنتیکی مولکولی – به عنوان مثال، برای سندرم Charcot-Marie-Tooth.
- ممکن است نیاز به بیوپسی عصبی باشد.
مدیریت
ارزیابی اولیه تشخیص و علت زمینه ای معمولا در مراقبت های ثانویه انجام می شود. در صورت وجود بدتر شدن قابل توجه علائم یا تغییر در ارائه که نشان می دهد نیاز به ارزیابی بیشتر است، ممکن است در مراحل بعدی ارجاع مجدد نشان داده شود.
- درمان های پیشگیرانه و تسکینی شامل مراقبت از پا، کاهش وزن، کفش های معقول و ارتز پا می باشد.
- بیماران مبتلا به ضعف شدید پا ممکن است به وسایل کمکی راه رفتن نیاز داشته باشند.
- آتل های مچ ساده می توانند به اکستنشن ضعیف مچ دست کمک کنند.
- بیماران معلول به کمک یک تیم چند رشته ای شامل کاردرمانگر و فیزیوتراپیست نیاز دارند.
فارماکولوژیک
- درمان خاص به علت بستگی دارد.
- کنترل خوب گلوکز و فشار خون در بیماران دیابتی ممکن است پیشرفت نوروپاتی را بهبود بخشد یا حداقل کند کند.
- پلی نوروپاتی دمیلیناتیو التهابی مزمن با کورتیکواستروئیدها، ایمونوگلوبولین داخل وریدی، تبادل پلاسما و برخی داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی قابل درمان است.[۶].
- نوروپاتی حرکتی چند کانونی به ایمونوگلوبولین داخل وریدی و احتمالاً داروهای سرکوب کننده ایمنی پاسخ می دهد.[۷].
- هیچ درمان خاصی برای پلی نوروپاتی آکسون ایدیوپاتیک مزمن در دسترس نیست.
- درمان نوروپاتی دردناک دشوار است. مفیدترین داروها آمی تریپتیلین، دولوکستین، گاباپنتین یا پره گابالین هستند.[۸].
عوارض
- با از دست دادن حس، آسیب مکرر به مفاصل ممکن است منجر به تخریب دائمی مفصل شود (مفصل Charcot).
- ممکن است منجر به ناتوانی، انزوای اجتماعی یا از دست دادن استقلال شود، به ویژه در سالمندان.