اسیدوز لاکتیک زمانی اتفاق می افتد که بدن اسید لاکتیک بیش از حد تولید می کند و نمی تواند آن را به سرعت کافی متابولیزه کند. این وضعیت می تواند یک اورژانس پزشکی باشد.
شروع اسیدوز لاکتیک ممکن است سریع باشد و در عرض چند دقیقه یا چند ساعت یا تدریجی و در طی چند روز رخ دهد. بهترین راه برای درمان اسیدوز لاکتیک این است که بفهمید چه چیزی باعث آن شده است.
اسیدوز لاکتیک درمان نشده می تواند منجر به عوارض شدید و تهدید کننده زندگی شود. در برخی موارد، این می تواند به سرعت افزایش یابد.
حقایق سریع در مورد اسیدوز لاکتیک:
- این لزوماً یک اورژانس پزشکی نیست که ناشی از ورزش بیش از حد باشد.
- پیش آگهی اسیدوز لاکتیک به علت اصلی آن بستگی دارد.
- برای تشخیص این بیماری از آزمایش خون استفاده می شود.
علائم چیست؟
به طور معمول، علائم اسیدوز لاکتیک به خودی خود متمایز نیست، اما می تواند نشان دهنده انواع مختلفی از مسائل سلامتی باشد.
با این حال، برخی از علائم شناخته شده در اسیدوز لاکتیک نشان دهنده یک اورژانس پزشکی است.
این شامل:
- سرگردانی
- زردی پوست یا چشم ها که به نام یرقان شناخته می شود
- مشکلات تنفسی کم عمق، سریع یا سایر مشکلات تنفسی
- ضربان قلب سریع
علائم دیگر عبارتند از:
- درد یا گرفتگی عضلات
- ناراحتی کلی بدن
- درد و ناراحتی شکم
- ضعف بدن
- خستگی، بی حالی و خواب آلودگی غیر معمول
- کاهش مشکلات اشتها
- اسهال
- تهوع و استفراغ
- سردرد
هر یک از این علائم می تواند به معنای یک وضعیت تهدید کننده زندگی باشد و هر کسی که یک یا چند مورد را تجربه می کند باید فوراً با ۹۱۱ تماس بگیرد یا به اورژانس مراجعه کند.
علل چیست؟
شایع ترین علل اسیدوز لاکتیک عبارتند از:
- شوک قلبی
- شوک هیپوولمیک
- نارسایی شدید قلبی
- سپسیس
- ضربه شدید
سایر علل اسیدوز لاکتیک عبارتند از:
- شرایط کلیوی
- بیماری کبد
- دیابت قندی
- درمان های HIV
- ورزش بدنی شدید
- اعتیاد به الکل
- سندرم روده کوتاه
شرایط کلیوی
اسیدوز لاکتیک می تواند در افرادی که کلیه های آنها قادر به خلاص شدن از شر اسید اضافی نیستند رخ دهد.
حتی زمانی که فقط مربوط به یک بیماری کلیوی نیست، بدن برخی افراد بیش از حد اسید لاکتیک تولید می کند و قادر به متعادل کردن آن نیست.
دیابت شیرین
دیابت خطر ابتلا به اسیدوز لاکتیک را افزایش می دهد.
اسیدوز لاکتیک ممکن است در افراد مبتلا ایجاد شود دیابت نوع ۱ و ۲به خصوص اگر دیابت آنها به خوبی کنترل نشده باشد.
گزارش‌هایی از اسیدوز لاکتیک در افرادی که متفورمین مصرف می‌کنند، که یک داروی استاندارد غیرانسولینی برای درمان دیابت نوع ۲ است، گزارش شده است. با این حال، بروز کم است، برابر یا کمتر از ۱۰ مورد در هر ۱۰۰۰۰۰ بیمار-سال بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۱۴ در ژورنال منتشر شد، از مصرف دارو استفاده کرد متابولیسم.
بروز اسیدوز لاکتیک در افراد مبتلا به دیابت که شرایط دیگری مانند نارسایی احتقانی قلب و بیماری کلیوی نیز دارند، بیشتر است. برای این افراد، اسیدوز لاکتیک نشان دهنده پیش آگهی ضعیف است.
یک گزارش در سال ۲۰۱۵ مورد مرد ۴۹ ساله مبتلا به دیابت نوع ۲ و نارسایی احتقانی قلب را برجسته کرد که با مشکل تنفسی به بخش اورژانس مراجعه کرد. در عرض چند ساعت، او دچار اسیدوز متابولیک شدید با غلظت بالای لاکتات شد. این مرد احتمالاً در بدو ورود به بیمارستان دچار اسیدوز لاکتیک شده بود که سپس به سرعت تشدید شد.
نسخه روزانه متفورمین این مرد چند هفته قبل از پذیرش در بیمارستان به حداکثر مجاز تغییر یافت.
متفورمین به عنوان علت بالقوه اسیدوز لاکتیک او، با در نظر گرفتن بیماری های همراه، سلامتی او هنگام ورود به بیمارستان و داروهایی که از قبل برای او تجویز شده بود، مشخص شد.
درمان های HIV
اسیدوز لاکتیک می تواند یک عوارض جدی ضد رتروویروسی درمانی که از تکثیر HIV جلوگیری می کند.
درمان‌های ضد رتروویروسی ماندن در سطح طبیعی اسید لاکتات را برای بدن سخت‌تر می‌کند، بنابراین افرادی که برخی از درمان‌های ضدرتروویروسی برای HIV مصرف می‌کنند در معرض خطر بیشتری برای اسیدوز لاکتیک هستند.
ورزش
در افراد سالم، اسیدوز لاکتیک ممکن است پس از ورزش شدید بدنی رخ دهد.
در این موارد، این وضعیت موقتی است و نتیجه نیاز بدن به اکسیژن بیشتر برای هماهنگی با میزان تجمع لاکتات در خون است.
هنگامی که این عدم تطابق در طول ورزش شدید رخ می دهد، علائم ممکن است شامل احساس سوزش در عضلات، حالت تهوع و ضعف باشد.
اعتیاد به الکل
شواهدی وجود دارد که مصرف بیش از حد الکل را به یک زیرگروه اسیدوز لاکتیک به نام اسیدوز لاکتیک مرتبط با الکل مرتبط می کند.
بروز بیشتر این نوع اسیدوز لاکتیک مربوط به افرادی است که به شدت بیمار هستند، از جمله مبتلایان به سپسیس، که اغلب یک عارضه تهدید کننده زندگی از عفونت است.
گزینه های درمان
اسیدوز لاکتیک را می توان با درمان علت زمینه ای متوقف کرد و به طور بالقوه اجازه می دهد تا اسید لاکتیک اضافی متابولیزه شود.
در حالی که پزشک در حال تلاش برای یافتن علت اصلی اسیدوز لاکتیک است، یا اگر علت دقیق آن را نتوان فوراً پیدا کرد، درمان‌هایی انجام می‌شود. از انتقال و گردش اکسیژن پشتیبانی می کند.
درمان ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مایع داخل وریدی برای تقویت گردش خون
- اکسیژن، با ماسک صورت یا راه دیگری تحویل داده شود
- تهویه با فشار مثبت برای رساندن اکسیژن به ریه ها
- ویتامین درمانی
- همودیالیز با بی کربنات
افرادی که در حین ورزش اسیدوز لاکتیک را تجربه می کنند، می توانند کاری را که انجام می دهند متوقف کنند، با نوشیدن آب آبرسانی کنند و استراحت کنند.
برای برخی افراد، اسیدوز لاکتیک یک وضعیت موقتی است که می‌توان آن را با موفقیت درمان کرد. برای دیگران، اگر اسیدوز لاکتیک بخشی از سایر شرایط سلامتی باشد، درمان ممکن است پیچیده باشد. سپس، درمان موفق به مدیریت سایر عوارض سلامتی آنها بستگی دارد.
عوارض
با مدیریت صحیح شرایط پزشکی زمینه ای می توان از عوارض پیشگیری کرد.
عوارض اسیدوز لاکتیک درمان نشده عبارتند از:
- ریتم قلب نامنظم
- بی هوشی یا کما
- شوکه شدن
- نارسایی ارگان اصلی
خطر عوارض را می توان با ثابت نگه داشتن شرایط پزشکی زمینه ای با درمان های صحیح به حداقل رساند.
انواع اسیدوز لاکتیک
اسیدوز لاکتیک به دو نوع تقسیم می شود:
نوع A
اسیدوز لاکتیک نوع A مربوط به هیپوکسی بافتی است که در آن بدن کمبود اکسیژن دارد. همچنین مشخصه بیماری های بحرانی مانند سپسیس و شوک سپتیک، یا بیماری های حاد پزشکی، از جمله مواردی که سیستم قلبی عروقی و کبد را درگیر می کند، است.
نوع A همچنین شامل اسیدوز لاکتیک ناشی از ورزش، به دلیل افزایش نیاز به اکسیژن است.
نوع B
اسیدوز لاکتیک نوع B مربوط به هیپوکسی بافتی نیست و می تواند به دلیل شرایط سلامتی مانند بیماری کلیوی و برخی سرطان ها باشد.
نوع B با استفاده از برخی داروها، از جمله داروهایی که برای درمان دیابت نوع ۲ و HIV مرتبط است، مرتبط است.
الکلیسم مزمن و بیماری مزمن کبدی نیز می تواند از علل اسیدوز لاکتیک نوع B باشد.
تشخیص
تشخیص اسیدوز لاکتیک را می توان با بررسی سطح لاکتات در خون تایید کرد. هنگامی که فردی اسیدوز لاکتیک داشته باشد، این سطوح بالاتر از حد طبیعی خواهد بود.
سایر آزمایشات آزمایشگاهی نیز می توانند برای تعیین علت یا علل اسیدوز لاکتیک و همچنین شناسایی سایر اختلالات بالقوه در بدن انجام شوند.
نمونه خون معمولاً از ورید است اما گاهی اوقات ممکن است از شریان گرفته شود.
جلوگیری
پیشگیری از اسیدوز لاکتیک با مدیریت علل احتمالی آن امکان پذیر است.
هر فردی که مبتلا به دیابت، HIV، نارسایی قلبی، بیماری کبد یا مشکلات کلیوی است، باید با پزشک خود برای مدیریت شرایط خود همکاری کند و تمام داروها را طبق دستور مصرف کند.
هر کسی که واکنش های نامطلوب به دیابت یا داروهای HIV را تجربه می کند باید فوراً به پزشک خود اطلاع دهد.
هیدراته نگه داشتن، متعادل کردن استراحت و ورزش، و اجتناب از فعالیت های شدید در زمانی که احساس خوبی ندارید، می تواند به جلوگیری از اسیدوز لاکتیک ناشی از ورزش کمک کند.
در نهایت، مهم است که از الکل سوء استفاده نکنید. هر کسی که نگرانی از الکل دارد باید از خانواده، دوستان، پزشک خود، درمانگر یا از طریق یک برنامه ۱۲ مرحله ای توانبخشی کمک بگیرد.