کم‌خونی ماکروسیتیک شامل کم‌خونی مگالوبلاستیک یا کمبود فولات و آنمی پرنیشیوز یا کمبود ویتامین ب ۱۲ می‌باشد..
وجود سلول‌های قرمز خون ماکروسیتیک (بزرگ) به ارزیابی وضعیت فولات و هم ویتامین B نیاز دارد.
هردو ماده مغذی سنتز دزوکسی ریبونوکلئیک‌اسید (DNA) را توسط جلوگیری از تشکیل تیمیدین منوفسفات در مراحل مختلف مسیر تولید متوقف می‌کنند.
اثرات کمبود هر یک از مواد مغذی فولات و ویتامین ب ۱۲، نقص در سنتز سلول قرمز خون و نقص در بالغ شدن سلول‌های قرمز خون می‌باشد که موجب رهایی سلول‌های هسته‌دار و بزرگ به گردش خون می‌شود.
تست‌های کم‌خونی‌های ماکروسیتیک مرتبط با کمبود فولات و ویتامین ب ۱۲
کم‌خونی‌های ماکروسیت شامل آنمی مگالوبلاستیک یا کمبود فولات و آنمی پرنیشیوز یا کمبود ویتامین ب ۱۲B می‌باشد.
علت‌های تغذیه‌ای کم‌خونی ماکروسیتیک با زیست دسترسی فولات و ویتامین ب ۱۲ (کوبالامین) در مغز استخوان مرتبط بوده و به ارزیابی وضعیت فولات و هم ویتامین ب ۱۲ نیاز دارد. کمبود هر دو ماده مغذی مذکور سنتز DNA را از طریق جلوگیری از تشکیل تیمیدین منوفسفات متوقف می‌کنند.
فولات و ویتامین ب ۱۲ در مراحل مختلف مسیر تولید استفاده می‌شوند. اثر کمبود هر یک از آنها، اختلال در سنتز و بلوغ سلول‌های قرمز خون و درنهایت رهایی سلول‌های بزرگ و هسته‌دار به گردش خون می‌شود.
آزمایش وضعیت فولات و ویتامین ب ۱۲
ارزیابی کم‌خونی ماکروسیتیک شامل اندازه‌گیری کمبود فولات و ویتامین ب ۱۲ می‌باشد. این دو ماده مغذی می‌توانند با استفاده از تست‌هایی نظیر توانایی نمونه خون بیمار در حمایت از رشد میکروب‌ها که به هر دوی آنها نیاز دارد، توسط روش‌های ایمونولوژی با تابشی ارزیابی شوند.
آزمایش فولات
فولات اغلب در خون کامل (شامل پلاسما و سلول‌های خون) به‌صورت هم‌زمان و در سرم تنها اندازه‌گیری می‌شود. سپس از تفاوت میان فولات خون کامل و سرم برای محاسبه غلظت فولات سلول قرمز خون استفاده می‌شود.
غلظت فولات سلول قرمز خون نسبت به فولات سرم به‌طورکلی در اندازه‌گیری قابل‌تغییر است. بااین‌حال، شواهد قابل‌توجه نشان می‌دهند که نمونه سرم بعد از ناشتایی برای ارزیابی وضعیت فولات و میزان فولات سلول قرمز خون مناسب می‌باشد. مزیت اندازه‌گیری سرم زحمت کمتر و ارزان‌تر بودن است.
فولات در ژژنوم روده جذب‌شده و سوء جذب آن به دلیل مختلف اتفاق می‌افتد ولی تست ویژه‌ای برای جذب فولات وجود ندارد.
وجود گسترده کمبود فولات باید در بیماران سلیاک، بیماران باسابقه جراحی معده و افراد باسابقه مصرف طولانی داروهایی مانند انعقادها و سولفاسالازین و مصرف‌کنندگان الکل و افراد دچار پلی مورفیسم متیل تتراهیدروفولات ردوکتاز و بیماران آرتریت روماتوئید مصرف‌کننده متوترکسات موردبررسی قرار گیرد.
تست ویتامین ب ۱۲
ویتامین ب ۱۲ در سرم اندازه‌گیری می‌شود و تمامی شاخص‌های سرمی ویتامین ب ۱۲ به‌اندازه سطوح گلبول قرمز در مورد وضعیت میزان ویتامین ب ۱۲ گویا هستند.
اگر وضعیت ب ۱۲ در معرض خطر بود، آنتی‌بادی‌های فاکتور داخلی و آنتی‌بادی سلول پرینتال معده اندازه‌گیری می‌شود.
وجود آنتی‌بادی‌ها نشان‌دهنده عامل اصلی آنمی پرنیشیوز هستند. درگذشته تست شیلینگ برای بررسی اختلال در جذب ب ۱۲ استفاده می‌شد، این روش چون نیاز به تجویز ب ۱۲ رادیواکتیو به بیمار دارد کمتر استفاده می‌شود.
علاوه بر این متیل مالونیک اسید در سرم یا ادرار نیز برای ارزیابی وضعیت ویتامین ب ۱۲ مفید می‌باشد.
افزایش هموسیستئین در کمبود هم‌زمان ویتامین ب ۱۲ و فولات
فولات و ویتامین ب ۱۲ برای سنتز ۵- آدنوزیل متیونین (پیش ساز بیوشیمیایی دخیل در انتقال گروه‌های تک کربنه یا متیل) در طی بسیاری از سنتزهای بیوشیمیایی موردنیاز می‌باشند.
S- آدنوزیل متیونین از اسیدآمینه متیونین توسط واکنشی که شامل اضافه شدن گروه متیل و آدنین (باز پورین، از ATP می‌باشد، سنتز می‌شود.
برای مثال، وقتی S- آدنوزیل متیونین یک گروه متیل را برای سنتز تیمین، کولین، کراتین، اپی نفرین و متیلاسیون DAN به پروتئین اهدا می‌کند، S آدنوزیل هموسیستئین باقیمانده می‌تواند توسط مسیر ترانس سولفوراسیون وابسته به ویتامین ب ۶ به سیستئین تبدیل‌شده و یا در واکنش وابسته به فولات و ویتامین ب ۱۲ به متیونین تبدیل گردد.
زمانی که ویتامین ب ۱۲ و فولات هر دو پایین است، واکنش هموسیستئین به متیونین تا حدودی متوقف‌شده و منجر به ساخته‌شدن هموسیستئین در بافت‌های تحت تأثیر و ورود آن به گردش خون می‌شود. مسیر ترانس سولفوراسیون وابسته به ویتامین ب ۶ می‌تواند هموسیستئین بالا را متابولیزه کند.
بنابراین انتظار می‌رود افزایش هموسیستئین نشان‌دهنده نقص ژنتیکی در آنزیم‌های کاتالیز کننده این واکنش‌ها یا کمبود فولات، ویتامین ب ۱۲ یا ویتامین ب ۶ باشد. تحقیقات نشان می‌دهد پلی مورفیسم ژن‌های متعدد فولات درخطر بیماری‌های متعدد مزمن قلبی عروقی و اختلالات عصبی دخیل می‌باشد.
تشخیص افتراقی کمبود ویتامین ب ۱۲ و فولات با متیل مالونیک اسید (MMA)
MMA یکی از فاکتورهای ژنتیکی است که در بررسی‌های مستقیم بیوشیمیایی جهت تشخیص افتراقی کمبود ویتامین ب ۱۲ و فولات از طریق بررسی میزان حضورش در سرم یا ادرار مورداستفاده قرار می‌گیرد.
این متابولیت از دژنره شدن آمینواسید والین و اسیدهای چرب تک زنجیره حاصل می‌شود، MMA یک محصول جانبی از مسیر متابولیسمی است و سطح آن در صورت تبدیل متیل مالونیک COA به سوکسینیل COA افزایش‌یافته و در صورت فقر ویتامین B که کوآنزیم این واکنش است، سطح آن کاهش می یابد و درنتیجه حوضچه‌های MMA بیشتر می‌شوند.
میزان حوضچه‌های MMA کمبود ویتامین‌ها را بهتر از روش‌های استاتیک نشان می‌دهند. این نکته در افراد مسن، گیاهخوار و دچار مشکلات مرتبط با سیستم عصبی مرکزی حائز اهمیت است.
ارزیابی ویتامین ب ۱۲
در صورتیکه بررسی میزان ویتامین ب ۱۲ مدنظر باشد، تست شیلینگ جهت تشخیص فقر ویتامین ب ۱۲ و حضور اختلال در جذب ویتامین ب ۱۲ مفید است.
برای انجام تست به بیماران کوبالامین نشان‌دار شده خورانده شده و ویتامین بدون نشان‌دار شده تزریق می‌گردد. دفع ویتامین نشان‌دار شده در حدود ۲۴ ساعت بعد در ادرار نشان‌دهنده میزان جذب ویتامین است، در صورت پائین بودن میزان دفع، تشخیص جذب ناکارآمد ویتامین است.
امکان انجام تست با کوبالامین نشان‌دار شده و فاکتور طبیعی وجود دارد. در صورتیکه یافته‌های ادراری، فقر فاکتور طبیعی را نشان دهند، مشکل سوء جذب مطرح می‌گردد.