اثر زنجبیل در چاقی و کاهش وزن

آیا زنجبیل چاق کننده است یا لاغر کننده؟  زنجبیل با افزایش مصرف کالری و کاهش اشتها در رژیم کاهش وزن مفید باشد. بنابراین زنجبیل بیشتر برای درمان چاقی برای لاغر شدن بکار می رود اما زنجبیل  خواص زیادی دارد مثلاً از ابتلا به بیماری مزمن از قبیل دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی محافظت می‌کند.

معرفی زنجبیل

زنجبیل ریزوم گیاه زینگبر و بومی آسیای جنوب شرقی است که قدمت آن به حدود ۳۰۰۰ سال پیش در هند بر میگردد.

مطالعات متعددی نشان داده اند که زنجبیل دارای اجزای مختلف از جمله گینگرول ها و shogaol ها و بیش از ۴۰ ترکیب آنتی است. به این دلیل ، خواص دارویی زیادی برای آن مطرح شده، که شامل تقویت سیستم ایمنی، ضد سرطان، ضد التهاب، ضد مرگ سلولی، کاهش دهنده قند و چربی و ضد میکروب می باشد.

جمع مطالعات در خصوص اثر زنجبیل بر کاهش وزن:

در یک بررسی روی یافته های ۶۰ مطالعه مختلف از جمله کشت سلولی،  و در حیوانات آزمایشگاهی و انسان؛ به طور کلی ، این مطالعات به این اجماع رسیده اند که زنجبیل اثرات مفیدی را در چاقی، رژیم کاهش وزن،دیابت، بیماریهای قلبی عروقی و اختلالات مرتبط با آن دارد.

اثر زنجبیل در چاقی و رژیم کاهش وزن

فواید و مکانیسم اثر زنجبیل بر کاهش وزن چیست؟

سندرم متابولیک که ترکیبی از سه یا چند عامل خطر برای دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی است؛ یک مشکل در حال رشد بهداشتی است. توجه زیادی به استراتژی های بالقوه برای معالجه و پیشگیری از سندرم متابولیک از جمله گزینه های غیر دارویی شده است. زنجبیل، به لطف مواد فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدان های مختلف آن؛ یکی از بهترین ادویه جات در جهان و دارای سابقه طولانی در استفاده از آن بین گیاهان دارویی برای درمان انواع بیماری ها است.

بیشتر بخوانید
9 فواید چشمگیر زرشک برای سلامتی

در حقیقت ، به نظر می رسد مکانیسم های مختلفی در پشت خواص غذایی زنجبیل وجود دارد. زنجیل در سوزاندن چربی ، هضم کربوهیدرات و ترشح انسولین نقش دارد، و باعث مهار استرس اکسیداتیو، کاهش التهاب، کلسترول، فشار خون و آترواسکلروز می شود. زنجیل حتی در از بین بردن حالت تهوع، درد قاعدگی و درد عضلانی مفید است.

در تحقیقات روی موش ها، زنجبیل در رژیم غذایی باعث کاهش وزن بدن، التهاب سیستمیک، کاهش کلسترول و قند خون می شود و موش را در برابر اثرات مضر بیماری کبد چرب غیر الکلی محافظت می کند.

اما تنها چند کارآزمایی بالینی انسانی، اثرات زنجبیل را بررسی کرده اند. با این وجود، این نتایج مطالعات حاکی از آن است که مصرف زنجبیل در رژیم غذایی می‌تواند باعث افزایش مصرف کالری و کاهش احساس گرسنگی شود، که این باعث کاهش وزن در بزرگسالان دارای اضافه وزن می شود.

همچنین با تغییرات مثبت در کلسترول، قند خون، فشار خون، فاکتورهای التهابی و سلامت کبد مرتبط است.

در مطالعات انجام شده روی انسان، زنجبیل را در فرمول‌های مختلفی از جمله کپسول ، قرص و پودرهای محلول در نوشیدنی ها مورد بررسی قرار داده اند. اما هنوز مشخص نیست که کدام فرمول و با چه دوزی در رژیم غذایی برای به دست آوردن مزایای بالینی و کاهش وزن مناسب است.

بررسی چند مطالعه در خصوص اثر زنجبیل بر کاهش وزن:

البته نتایج مطالعات انسانی متناقض است. این اختلافات ممکن است در نتیجه طراحی متفاوت مطالعه، ویژگی‌های جمعیت مورد مطالعه، دوز زنجبیل مورد استفاده ، مصرف مکمل دیگر همراه زنجیل و مدت زمان مطالعه باشد.

بیشتر بخوانید
فواید نوشیدن آب لیمو

بنابراین جهت بررسی تأثیر مصرف زنجبیل در افراد دارای اضافه وزن و چاقی یک متاآنالیز روی ۱۴ مطالعه و حضور ۴۷۳  نفر با دریافت ۲۰۰ میلی گرم تا ۳ گرم زنجبیل در روز به مدت ۲ تا ۱۲ هفته انجام شد.

 نتایج نشان داد که مصرف مکمل زنجبیل در رژیم غذایی افراد، باعث کاهش معنی دار وزن بدن، گلوکز ناشتا، شاخص مقاومت به انسولین و افزایش کلسترول HDL شد.  اما هیچ اثری روی شاخص توده بدن(BMI)، انسولین، تری گلیسیرید و کلسترول LDL نداشت (۱).

نکته ۱: توجه شود مقدار کاهش وزن فقط از نظر آماری معنی دار بوده است ولی از نظر بالینی و در عمل بدون اهمیت است، یعنی مقدار اندک و ناچیزی بوده است.

نکته ۲: درست است ۱۴ مطالعه وارد مطالعه شده است، اما برای هر فاکتور تعداد مطالعات کم بوده و ناهمگون. مثلاً برای اثر زنجبیل بر چاقی؛ فقط ۴ مطالعه که تعداد کمی است، وجود داشته است.

گذشته از ایرادهای تکنیکی این مطالعات، مثلاً عدم گزارش دریافت‌های غذایی و کالری در دو گروه دارونما و زنجبیل، این مطالعات با مشخصات متفاوت زیر بوده اند:

مطالعه۱: که روی زنان چاق بود؛ بعد از ۱۲ هفته مقدار خیلی کمی وزن کم کرده بودند که حتی از نظر آماری معنی دار نبود (۲).

مطالعه ۲: که روی زنان دارای اضافه وزن بود؛ مکمل مصرفی علاوه بر زنجبیل حاوی عصاره  چای سبز و کپسایسین نیز بود. بنابراین وارد کردن این مطالعه در متاآنالیز نتایج نامعتبری ارائه می دهد (۳).

بیشتر بخوانید
5 نکته ای که باید در مورد لوبیا و کربوهیدرات ها بدانید

مطالعه۳: روی زنان دیابتی (افراد متفاوت) بود و بعلت عدم گزارش میزان کالری دریافتی نتایج نامعتبر و بی کیفیت است (۴).

مطالعه ۴: در این مطالعه نیز یک مکمل ترکیبی استفاده شده است که شامل تمشک، کافئین ، کپسایسین ، سیر و نارنج بوده و فقط یکی از ترکیبات زنجبیل بوده. بنابر این وراد کردن این مطالعه نیز صحیح نبوده است (۵).

زنجبیل و قند خون

برای بررسی تأثیر مکمل پودر زنجبیل بر وقند خون، چربی خون و عملکرد سلول بتای یک کارآزمایی بالینی تصادفی، یکسو کور، کنترل شده با دارونما، بر روی ۸۰ فرد تازه تشخیص داده شده دیابت نوع ۲ انجام شد.

به یک گروه روزانه سه کپسول حاوی: ۶۰۰ میلی گرم یعنی دریافت کل روزانه ۱.۸ گرم زنجبیل داده شد. آنها همچنین تحت رژیم غذایی و فعالیت بدنی قرار گرفتند، و همچنین متفورمین ۸۵۰ میلی گرم، دو بار در روز با وعده های غذایی به مدت ۸ هفته دریافت کردند.

به گروه دوم کپسول هایی با همان تعداد، رنگ و اندازه داده شد اما حاوی گندم بود، به آنها نیز در طی ۸ هفته، همان رژیم غذایی، فعالیت بدنی و دوز متفورمین داده شد.
نتایج:

مکمل پودر زنجبیل باعث کاهش معنی دار شاخص توده بدنی ، قند خون ناشتا، گلوکز خون ۲ ساعت بعد از غذا، HbA1c، کلسترول، LDL، تری گلیسیرید، انسولین و مقاومت به انسولین (HOMA2-IR) شد.

همچنین میزان HDL ، شاخص عملکرد سلولهای βو شاخص حساسیت به انسولین به طور قابل توجهی افزایش یافت.

جالب اینجاست که کاهش قند خون قابل توجه بوده است یعنی کاهش قند در افراد مصرف کننذه زنجبیل ۵۱ و در گروه دارونما ۳۰ میلی گرم در دسی لیتر بوده است. البته تاثیرات کاهنده قند زنجبیل در دو متاآنالیز نیز گزارش شده است.

بیشتر بخوانید
توت : حقایق تغذیه و فواید سلامتی

مکانیسم کاهنده قند خون زنجبیل

مکانیسم کاهنده قند خون زنجبیل به نظر می رسد به دلیل فنل ، پلی فنول و فلاونوئیدها زنجبیل باشد. همچنین زنجبیل آنتاگونیست گیرنده های سروتونین است و آن را مهار می کند و نیز زنجبیل ممکن است فعالیت آنزیم های گلوکوزیداز و آمیلاز روده را مهار کند و بدین ترتیب میزان جذب گلوکز کاهش دهد.

یکی از اثرات احتمالی زنجبیل مهار آنزیم گلیکوژن فسفوریلاز کبدی است که باعث جلوگیری از تجزیه گلیکوژن در کبد و همچنین مهار آنزیم گلوکز فسفاتاز کبدی است. در واقع فعالیت آنزیمهای درگیر در سنتز گلیکوژن را افزایش می دهد.

نتیجه گیری؛ آیا زنجیل لاغر کننده است یا چاق کننده؟

اگرچه ممکن است زنجبیل اثرات مفیدی در کاهش وزن داشته باشد (۶و ۷) اما این اثرات کم و بی اهمیت است و در مورد  متا آنالیز نتایج، اعتبار لازم را ندارد. بنابراین برای کشف اثر واقعی زنجبیل در کاهش وزن، نیاز به مطالعات قوی تر وجود دارد.

درعین حال زنجبیل سرشار از آنتی اکسیدان هاست و خواص عالی از جمله اثرات ضد التهابی دارد. بنابراین مصرف متعادل آن پیشنهاد می شود، اما نباید این تصور پیش بیاید که داروئی معجزه آسا برای چاقی بدون رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسب است.

البته مکمل زنجبیل می تواند یک درمان کمکی موثر برای بیماران باشد (۸-۹).

۳.۷/۵ - (۴ امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

1 دیدگاه دربارهٔ «اثر زنجبیل در چاقی و کاهش وزن;

متخصص تغذیه و رژیم درمانی (PhD). ارائه دهنده رژیم های تخصصی آنلاین با خدمات ویژه