سندرم خستگی مزمن؛ تغذیه، رژیم درمانی، داروها و ۶ مکمل های مفید

در این مقاله هر آنچیزی که در مورد سندرم خستگی مزمن نیاز دارید بر اساس آخرین تحقیقات جمع آوری شده است:

علت خستگی در سندرم خستگی مزمن l تشخیص انواع خستگی l مدیریت پزشکی و داروئی در درمان خستگی l اختلال خواب و مکمل های گیاهی l سندرم پای بی قرار l اختلال عملکرد غده تیرئید در خستگی l اختلال عملکرد ایمنی و عفونتها در خستگی l ورزش در خستگی l تغذیه و رژیم درمانی در خستگی l شش مکمل های تغذیه ای در مدیریت خستگی

خستگی، سندرم خستگی مزمن و سندرم فیبرومیالژی

هر چند تحقیقات نشان می‌دهند که خستگی، سندرم مزمن (CFS) و سندرم فیبرومیالژی (FMS)، شرایطی فیزیکی هستند، نشانه های متنوع و گیج کننده ای دارند.
بعضی از کارشناسان معتقدند که این دو نوع خستگی انواعی از یک فرآیند مشابه هستند، ولی در اینجا به عنوان یک وضعیت منفرد که با خستگی همراه ایت، مورد بحث قرار می گیرند.

غالبا زنان دوبرابر مردان گرفتار می شوند. و شیوه این خستگی ها ۲ تا ۳ درصد در جامعه است.

سندرم خستگی مزمن رژیم تغذیه مکمل

خستگی می توانند در نتیجه اختلالاتی خود ایمن مثل لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE) یا کم کاری تیروئید به وجود آیند، به طوری که نشانه های خستگی با اختلالات مذکور همپوشانی دارند.

همچنین پیشنهاد شده است که پاتوژن های ویروسی، اختلات تنظیم ایمنی، اختلال عملکرد سیستم عصبی مرکزی، اختلالات اسکلتی – عضلانی، اختلال عملکرد میتوکندریایی، کمبودهای تغذیه ای و سایر ناهنجاریهای سیستمیک و آلرژیهانیز فاکتورهای سهیم در بروز این خستگی ها هستند.

علت خستگی در سندرم خستگی مزمن و سندرم فیبرومیالژی

محققین معتقدند که اختلال عملکرد میتوکندریایی و هیپوتالاموسی از ویژگیهای مشترک سندرم‌های خستگی مزمن و فیبرومیالژی هستند (۱)

نقش هیپوتالاموس

اختلال عملکرد هورمونی، خواب، کنترل خودکار (مرکز این موارد در هیپوتالاموس تمرکز یافته اند) و تولید انرژی می تواند تعداد زیاد نشانه ها و اینکه چرا بیشتر بیماران مجموعه مشابهی از شکایات دارند را توجیه نماید.

از آنجا که هیپوتالاموس خواب و سیستم های هورمونی و خودکار را کنترل و دما را تنظیم می کند، عملکرد آن مستلزم تأمین انرژی بسیار بالایی است، بنابراین در وضعیت کمبود انرژی، عملکرد آن به صورت زودرس و در مدت زمانی کوتاه مختل می شود و به سان یک مدار شکن برق خانگی، زمانی که نیازهای به انرژی نیز خیلی زیاد باشد، بدن فیوز را می پراند. هر چند که این مکانیسم حفاظتی می باشد، اما لازم است که دوباره به جریان انداخته شود.

علاوه بر این، ذخایر ناکافی انرژی عضله، منجر به احساس گرفتگی و درد عضله می شود که در نتیجه عدم داشتن خواب عمیق شدیدتر نیز می گردد.

تشخیص

پارادوکس خستگی شدید به همراه بی خوابی که بیشتر از شش ماه به طول بینجامد، براحتمال وجود یک فرایند مرتبط با سندرم خستگی مزمن دلالت خواهد داشت. در صورتی که وسعت درد فرد بیشتر شود، احتمالا فیبرومیالژی نیز وجود دارد.

تشخیص متکی بر ترکیبی از درد گسترده مزمن و یک نمره شدت علامت مبتنی بر مقدار خستگی، اختلالات خواب، عملکرد شناختی وسایر نشانه های جسمی می باشد.

غالباً تشخیص فیبرومیالژی با سایر سندرم های درد مزمن از قبیل سندرم روده تحریک پذیر، اختلالات تمپومندیبولار و درد اپدیوپاتیک کمر همپوشانی دارد.
در سندرم خستگی مزمن ، خستگی مزمن نشانه اصلی است. خستگی مزمن ۶ماه یا بیشتر طول می کشد و با فشار خون بالا، گلودرد، دردهای مفصلی متعدد، سردردها، خستگی پس از فعالیت، درد عضلانی و اختلال تمرکز همراه است (۲).

بیشتر بخوانید
چرا من همیشه اینقدر خسته ام؟ 10 دلیل که شما همیشه خسته هستید

مدیریت پزشکی و داروئی

درمان طبی استانداراد بر نشانه شناسی تمرکز یافته است و اختلالات متابولیک، تغذیه ای و هورمونی زمینه ای را در بر نمی گیرد. داروهایی از قبیل دوزهای پایین نورونتین، فلکسریل، زولپیدم یا آمبین و ترازودون یا دسیرل برای شروع و عمیق کردن خواب مورد استفاده قرار می گیرند.

نورونتین در کاهش درد وسندرم پای بیقرار نیز سودمند است.

سه داروی تایید شده توسط اداره دارو و غذا ( FDA) برای درمان خستگی فیبرومیالژی شامل دولکسیتین (cymbaLia)، میلناسیپران (savella) و داروی ضد تشنج پرگابالین (Lyrica) می شود. این عوامل در بعضی از بیمارانی که از این سندرم های خستگی رنج می برند، می توانند سودمند و کمک کننده باشند، ولی اثرات جانبی قابل ملاحظه ای نیز دارند.

دارویی که توسط FDA و برای درمان سندرم خستگی مزمن به تأیید رسیده باشد، موجود نیست و عموماً پزشکان تلاش می کنند که کیفیت خواب را در این بیماران بهتر نمایند و یا اینکه ممکن است از کار آزمایی عوامل محرکی مثل modafinil یا آمفتامین برای اصلاح عملکرد روزانه استفاده نمایند.

گاهاً در زیر گروهی از بیماران، داروهای ضد ویروسی باهدف ملاحظه اتیولوژی احتمالا ویروسی سندرم خستگی مزمن مورد استفاده قرار می گیرد، به طوری که این حوزه به طور فعال تحت پژوهش و بررسی قرار دارد.

اگرچه هنوز هم در این حوزه چیزهای زیادی برای فهمیدن و کشف باقی مانده است ولی در حال حاضر، درمان موثر برای اکثریت این بیماران فراهم می باشد.
بازگشت روند تولید انرژی کافی از طریق حمایت تغذیه ای، هورمونی و خواب، رفع استرس هایی که موجب مصرف بیش از حد انرژی می گردند، (برای مثال عفونتها، استرس وضعیتی) باعث بهبود شرایط می شود.

یک مطالعه نشان داده است که درصد۹۱ از بیماران به وسیله همین اقدامات بهتر می شوند و به طور میانگین کیفیت زندگی شان هم تا ٪۹۰ اصلاح می شود، به طوری که اکثریت بیماران در پایان ماه سوم در زمره مبتلایان به خستگی قرار نمی گیرند.

براساس پروتوکل جامع مورد استفاده در مطالعه، سرواژه SHINE رویکردی سودمند برای سازمند کردن توصیه های درمانی می باشد.

اختلال خواب یک جزء معمول و مشترک خستگی

از مشخصه های خستگی در سندرم‌های خستگی مزمن و سندرم فیبرومیالژی، اختلال خواب است. بسیاری از بیماران، صرفا ۳ تا ۵ ساعت شب به طور پیوسته می خوابند و در طول خواب به دفعات بیدار می شوند.

احتمال وجود سایر اختلالات همه باید رد شود. در صورتی که بیمار خروپف (خرناس) کند یا اضافه وزن و فشار خون بالا دارد و یا اینکه اندازه دور یقه پیراهنش بیشتر از ۴۳ سانتی متر باشد، آپنه خواب مورد شک واقع می شود.

درمان های طبیعی برای خواب و دوزهای توصیه شده

۱- گیاهی: به تنهایی یا به صورت ترکیبی استفاده شود:
سنب الطیب (والرین): ۲۰۰ تا ۸۰۰ میلی گرم در روز
گل ساعتی: ۹۰ تا ۳۶۰ میلی گرم
L- تیانین: ۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم
راز ک: ۳۰ تا ۱۲۰ میلی گرم
کاهوی وحشی: ۱۸ تا ۶۴ میلی گرم
عصاره بادرنجبویه: ۲۰ تا ۸۰ میلی گرم
همه اینها در محصولی به نام Revitaling sleep formula ترکیب و ادغام شده اند (۱ تا ۴ کپسول در زمان خواب)

٢- ملاتونین: ۰.۵ تا ۵ میلی گرم در زمان خواب (معمولا ۰.۵ میلی گرم آن برای خواب مطلوبست، اما دوزهای بالاتر آن ممکن است که شدت ریفلاکس اسید شبانه را کاهش دهد)

بیشتر بخوانید
برنج آب پز چیست و آیا سالم است؟

٣- قرار دادن ۲ یا ۳ ساشه یا افشانه اسدوخدوس در بالش زیر سر در زمان رفتن به بستر به خواب کمک می کند همچنین استوخدوس در فرم کپسول نیز وجود دارد.

سندرم پای بی قرار

سندرم پای بی قرار (RLS) که به طور صحیح تر آن را اختلال حرکت دوره ای اندام (PLMD) می نامند هم تا اندازه ای در خستگی در سندرم‌های خستگی مزمن و سندرم فیبرومیالژی شایع می باشد. علاوه بر گاباپنیتن، سندرم پای بی قرار با مکمل یاری با آهن، حفظ سطوح فریتین تا مقادیر بیشتر از ۶۰ میکروگرم در لیتر و منیزیم نیز درمان می شود. ( ۴).

ارزیابی و درمان اختلال عملکرد هورمونی غده تیرئید

اختلال عملکرد هورمونی در این دو سندرم شایع است. اختلال عملکرد شامل اختلال عملکرد هپیوتالاس هیپوفیز و شرایط خود ایمنی مثل تیروئیدیت هاشیموتو می گردد.

در صورتی که تیروئید در نتیجه سرکوب عملکرد هیپوتالاس تنبل و ناکار آمد شود، ممکن است که تست TSH که قابلیت اعتبار آن مبتنی بر عملکرد طبیعی هیپوتالاس می باشد، به صورت طبیعی تظاهر یافته و یا حتی بر وجود یک تیروئید فوق العاده فعال دلالت نماید.

تست های خونی معمولاً برای تعریف وضعیت طبیعی از دوانحراف استاندارد برای تعریف مقدار طبیعی استفاده می کنند که مقادیر کمتر یا بیشتر از مقادیر کمینه و بیشینه محدوده طبیعی که در ۲.۵ درصد افراد وجود دارد، به عنوان غیرطبیعی اطلاق می شود. و افراد نیازمند به درمان در نظر گرفته می شوند.

برآورده شده است که بیشتر از ۲۰٪ زنان بالای ۶۰سال آنتی بادی های آنتی تیروپراکسیداز (TPO) مثبت دارند وممکن است که کم کاری تیروئید داشته باشند، به طوری که برآورد مذکور نشان می‌دهد که تعیین نیاز به درمان، صرفاً با اتکای به محدوده نرمال اشکال دارد.

در دو مطالعه انجام شده در انگلستان، نتایج تست خون هورمون های تیروئیدی بیمارانی که تصور می شد مبتلا به کم کاری تیروئید هستند، از لحاظ تکنیکی در محدوده طبیعی و نرمال قرار داشت (۵).

با این وجود، وضعیت اکثر بیمارانی که علیرغم داشتن نتیجه طبیعی آزمایش، نشانه های کم کاری تیروئید دارند، متعاقب دریافت هورمون تیروئیدی (لووتیروکسن T4) بایک دوز میانگین ۱۰۰ تا ۱۲۰ اصلاح می گردد.

هدف، باز گرداندن عملکرد مطلوب تیروئید از طریق حفظ مقادیر آزمایشگاهی در محدوده نرمال یا مرجع با هدف دستیابی به سلامت می باشد. محدوده مطلوب ممکن است که با محدوده طبیعی متفاوت باشد.

از آنجا که هیپوتالاموس عملاً کل سیستم هورمونی را کنترل می کند، ممکن است که حمایت از عملکرد تیروئید، آدرنال، تخمدان وبیضه ها و اتخاذ تصمیم در زمینه درمان و تعدیل مقدار دوز داروها براساس مجموعه مختلطی از علائم، نشانه ها و نتایج آزمایشگاهی ضرورت داشته باشد.

همان طور قبل هم اشاره شد، در افسردگی ماژور درمان با هورمون ۳T (و نه T4)، حتی در زمان طبیعی بودن نتایج تست عملکرد تیروئید نیز منجر به اصلاح قابل ملاحظه افسردگی می شود.

اختلال عملکرد ایمنی و عفونتها

اختلال عملکرد ایمنی، بخش جدایی ناپذیر و پیوسته این سندرم ها می باشد. موارد متعدد عفونت های دخیل شامل انواع عفونتهای ویروسی، انگلی، کاندیدا آلبیکانس وعفونت های حساس به آنتی بیوتیک می‌شود. بیشتر این عفونت‌ها تحت عنوان عفونت‌های فرصت طلب شناخته شده اند، به این معنی که آنها در صورت وجود یک سیستم ایمنی سالم و کارآمد، زیاد زنده نمی مانند.

بیشتر بخوانید
ژن MTHFR چیست؟

بسیاری از آنها متعاقب احیاء عملکرد سیستم ایمنی براساس پروتکل SHINE برطرف می شوند.

پروتوکل shine برای درمان خستگی مزمن و فیبرومیالژی:

حمایت خواب (sleep support)
حمایت هورمونی ( Hormonal support)
درمان عفونت (infection treatment)
حمایت تغذیه ای ((Nutritional support
– ورزش تا حد توان ( Exercise as able)

ورزش 

در نتیجه کاهش تولید انرژی، ورزش یا فعالیت بدنی بیش از حد ممکن است که منجر به خستگی پس از فعالیت گردد و شخص را مجبور کند که ۲ تا ۳ روز در بستر بخوابد.

پس از ۲تا ۳ ماه پیروی از پروتوکل SHINE، معمولاً بیماران می توانند به شرایط مناسب و بهتر دست یابند.

برای بیمارانی که نمی توانند پیاده روی داشته باشند، فعالیتهای ائروبیک می توانند سودمند باشند.

تسکین درد کلی

غالباً درد در طی ۳ ماه درمان ساده با پروتوکل SHINE برطرف می شود. مشخص شده است که داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDS) برای درد ناشی از فیبرومیالژی بی تاثیر هستند و می توانند منجر به تشکیل زخمهای خونریزی دهنده و افزایش خطر حملات قلبی و سکته های مغزی شوند (۶).

استفاده مزمن از استامینوفن باعث تخلیه گلوتاتیون می شود که یک آنتی اکسیدان کلیدی است.

مکمل یاری با N-استیل سیستئین (۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی گرم در روز) ممکن است که از تخلیه گلوتاتیون به دلیل مصرف استامینوفن، پیشگیری نماید. مشخص شده است که یک فرم منحصربه فرد از کورکومین (BCM95) نیز برای درد بسیار سودمند می باشد (۷).

تغذیه و رژیم درمانی

توصیه شده است که B12، آهن، ظرفیت تام اتصال آهن ((TIBC وسطوح فریتین ارزیابی شوند و باید به خاطر داشت که افزایش سطوح سرمی ویتامین B12 ممکن است که علامتی از جهش MTHFR و به کارگیری ناکافی ویتامین B12 باشد.

هرچند که تست های آزمایشگاهی شاخص های قابل اطمینانی از وضعیت تغذیه ای نیستند، ولی سنجش منیزیم و روی (زینک) سلول قرمز خون ممکن است که سودمند باشد.

احتمالاً به خاطر رژیم دارای تراکم غذایی پایین (Low nutrition density)، افزایش احتمالی نیازهای تغذیه ای و سایر کمبودهای تغذیه ای نیز وجود دارند و باید با اتخاذ یک رژیم غذایی سالم و مکمل های تغذیه ای درمان شوند.

غذاهای سالم ممکن است که لزوماً هم غذاهای مطلوب و دلخواه بیماران نباشند، اما یک برنامه معمول و مبتنی بر پروتئین بالا و وعده های غذایی و میان وعده های کم کربوهیدارت به همراه اجتناب از مصرف قند، کافئین اضافی و الکل، از اهداف معقول به شمار می رود.

بیماران غالباً نیاز دارند که مقدار نمک وآب دریافتی خود را خصوصاً در صورت کاهش فشار خون با وجود گیجی و منگی هنگام برخاستن از حالت دراز کش (Orthostatic dizziness) افزایش دهند. عموماً در این بیماران به خاطر اختلال عملکرد آدرنال و عدم تحمل ارتوستاتیک، منع مصرف نمک غیر عاقلانه است.

همچنین اجتناب از مصرف گلوتن نیز ممکن است که در زیر گروهی از این بیماران سودمند باشد.

مکمل های تغذیه ای

علاوه بر داشتن یک رژیم غذایی سالم، برنامه مکمل یاری تغذیه ای ذیل نیز ممکن است که سودمند باشد.

۱- یک مولتی ویتامین پر قدرت: عموماً یک مولتی ویتامین – املاح وسیع الطیف، پرقدرت و به شکل پودری بهتر تحمل می‌شود.

بیشتر بخوانید
بعد از مرگ چه اتفاقی برای بدن می افتد؟

این مکمل باید حداقل شامل موارد ذیل باشد:

۴۰ میلی گرم از هر ویتامین گروه ب
۴۰۰ میلی گرم فولات (حداقل ۲۰۰میکروگرم به فرم MTHF))
۵۰۰ میکروگرم ویتامین ب ۲
۱۰۰۰ واحد بین المللی ویتامین دی
۲۰۰میکروگرم گلیسینات منیزیم
۱۵میکروگرم روی

۲- د-ریبوز از آنجا که خستگی در سندرم‌های خستگی مزمن و فیبرومیالژی به صورت یک بحران انرژی تظاهر می یابد، این موضوع که بیماران باید آنچه برای عملکرد میتوکندری یایی شان مطلوب است را مصرف نمایند، بسیار حائز اهمیت است.

D ریبوز یک قند طبیعی است که توسط بدن در شانت پنتوز فسفات برای تولیدDNA ، NADH ، ATP و RNA تولید می شود و یک ماده غذایی محدود کننده سرعت بسیار مهم در روند تولید انرژی است.

مولکولهای انرژی کلیدی FADH، ATP و NADH عمدتاً ترکیبی از ریبوز به علاوه ویتامینهای گروه ب و فسفات هستند.

در مطالعه مبتنی بر تعداد کل ۲۹۸ بیمار مبتلا به خستگی در سندرم‌های خستگی مزمن و فیبرومیالژی که ۳ بار در روز و برای هفته ۵ گرم D – ریبوز مصرف می کرده اند، نشان داده است که میانگین افزایش انرژی در طی ۳هفته ۶۰٪ می باشد.

معمولاً بهبودی در طی یک ماه دیده می‌شود. مقدار دوز توصیه شده D ریبوز در سه هفته اول به صورت ۵ گرم ۳بار روز می باشد که پس از آن تا مقدار دو بار در روز (BID) کاهش می یابد. این مقدار به خوبی تحمل می شود، ولی گاهاً می تواند کاهش خفیفی در سطح گلوکز خون نیز به وجود آورد.

۳- آهن: در صورتی که درصد اشباع آهن کمتر از ۲۲ یا سطح فرینین سرم کمتر از۶۰ باشد. مکمل یاری آهن توصیه می شود (۸). آهن نباید طی ۶ ساعت اول پس از مصرف هورمون تیروئید مصرف شود، زیرا جذب هورمون تیروئید را مهار می نماید. درمان باید تا رسیدن سطوح فریتین به بالاتر از ۶۰ ادامه یابد.

۴. ویتامین ب ۱۲: در صورتی که سطح ویتامین B12 کمتر از ۵۴۰ باشد، در نظر گرفتن دوره های ۱۰ هفته ای تزریق B12 یا تجویز ۵ میلی گرم B12 زیر زبانی در روز عاقلانه است.
مطالعات مرتبط با سندرم‌ خستگی مزمن سطوح نرمال یا نزدیک به نرمال ویتامین B12 مایع نخاعی را، علیرغم طبیعی بودن سطوح سرمی B12شان داده اند.

۵- کوآنزیم Q10: از آنجا که سطوح خونی Q10 در خستگی در سندرم‌های خستگی مزمن و فیبرومیالژی غالباً پایین است، مکمل یاری با Q10 تا مقدار ۲۰۰ میلی گرم در روز و برای ۳ تا ۶ماه انجام می گیرد. (۲۰۰، همکاران و Maes) اثرات جانبی آن نیز نادر است.

۶- استیل – L- کارنیتین (ALCAR): مکمل یاری با استیل L – کارنیتین به مقدار ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی گرم در روز و برای ۴ماه انجام می گردد. سطوح پایین کارنیتین به طور معمول در این سندرم ها دیده می شود. به خاطر وجود بعضی از نگرانی ها در مورد ارتباط سطوح افزایش یافته کارنیتین با افزایش خطر سکته قلبی، مکمل یاری با هدف جایگزینی مقادیر مورد نیاز به ۴ ماه محدود شده است.

۴.۷/۵ - (۳ امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

3 دیدگاه دربارهٔ «سندرم خستگی مزمن؛ تغذیه، رژیم درمانی، داروها و ۶ مکمل های مفید;

  1. سلام و سپاس بابت توضیحات . چند نمونه از این مولتی ویتامین هایی که توصیه میکنید رو نام میبرید لطفا ؟

    پاسخ

متخصص تغذیه و رژیم درمانی (PhD). ارائه دهنده رژیم های تخصصی آنلاین با خدمات ویژه