در این مقاله به این مقوله پرداخته میشود که آیا چای سبز باعث سنگ کلیه میشود و یا چای سبز برای کلیه مفید است یا بد. اما در ابتدا مختصری در مورد سنگ کلیه بر اساس منابع علمی تغذیه صحبت میشود.
سنگهای کلیوی
بیشترین شیوع سنگهای کلیوی در ۳۰ تا ۵۰ سالگی و بیشتر در مردان دیده میشود. افزایش چاقی، دیابت و سندروم متابولیک منجر به افزایش سنگ کلیه در میان زنان شده است.
میزان عود و بازگشت سنگهای کلیوی بالاست و خطر سنگ کلیه در کسانی که سابقه فامیلی دارند دو برابر است. مهمترین عامل خطر سنگ کلیه کاهش حجم ادرار است.
تشکیل سنگ کلیه
تشکیل سنگ کلیه روند پیچیدهای است که شامل مراحل اشباع شدن، بیش اشباع شدن، تشکیل هسته، رشد و تجمع کریستال، حفظ کریستال و تشکیل سنگ است.
سنگهای کلسیمی شایع ترین نوع هستند. ۶۰ درصد سنگها از کلسیم اگزالات، ۱۰ درصد از کلسیم اگزالات و کلسیم فسفات و ۱۰ درصد از کلسیم فسفات تشکیل شده است. دیگر سنگها عبارتند از ۵ تا ۱۰ درصد اسید اوریک، ۵ تا ۱۰ درصد استرووایت و یک درصد سیستئین.
در افراد سنگساز چاق دفع سدیم، کلسیم، اسید اوریک و سیترات بیشتر است و pH ادراری پایینتری دارند. چاقی مهمترین شاخص عود دوباره سنگ در کسانی است که برای اولین بار دچار سنگ کلیه شدهاند. با افزایش وزن بدن دفع کلسیم اگزالات و اسید اوریک بیشتر میشود.
بیمارانی که وزن بالاتری دارند دفع آمونیوم کمتری داشته و بافر یون هیدروژن در آنها دچار اختلال میشود. با افزایش وزن به ویژه در مردان سنگهای اسید اوریکی از سنگ های اگزالات کلسیمی بیشتر میشود.
سنگهای اسید اوریکی در دیابت نوع ۲ شایع است. ممکن است افزایش انسولین در تشکیل سنگهای کلسیمی نقش داشته باشد چرا که دفع کلسیم ادراری را افزایش میدهد.
کنترل وزن یکی از روشهای پیشگیری از سنگ است. لذا داشتن وزن نرمال توصیه میشود.
سنگهای کلسیمی و دریافت کلسیم
مدتهاست که رژیم کم کلسیم به سنگ سازان توصیه میشود تا کلسیم ادرار آنها کاهش یابد. اما محدودیت مزمن کلسیم منجر به کاهش دریافت و افزایش اتلاف آن میشود. بنابراین تراکم ماده معدنی استخوان را کاهش و شکستگیها را ۴ برابر افزایش میدهد. در حقیقت در رژیم کم کلسیم باز هم، کلسیم ادرار بیشتری از دریافت آن، از منشاء استخوانها دفع میشود.
در سنگهای کلسیمی اثرات محافظتی مکملهای کلسیم و کلسیم غذا یکسان نیست. در دریافت مکمل زمان اهمیت دارد.
دریافت مکمل کلسیم به همراه غذا، کلسیم و سیترات ادراری را افزایش میدهد. اما دفع اگزالات را کم میکند. بنابراین افزایش سیترات و کاهش اگزالات اثرات افزایش کلسیم ادرار را خنثی میکنند.
بنابراین در بیمارانی که لبنیات را تحمل نمیکنند باید مکمل کلسیم به همراه غذا دریافت شود. کلسیم ادرار را باید قبل از شروع مکمل یاری و پس از آن اندازه گرفت و اثرات آن مشخص شود و اگر کسیم ادرار افزایش یابد بیمار باید آب بیشتری دریافت کنند تا کلسیم ادرار رقیق شود.
ممکن است بیماران دریافت ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیگرم کلسیم را از لبنیات و مابقی را از سایر منابع دریافت کنند. کلسیم باید در دوزهای منقسم داده شود و در هر وعده غذاهایی انتخاب شود که اتصال اگزالات را به حداکثر برساند. لبنیات کم چرب گزینههای خوبی هستند.
سنگهای اگزالاتی و اگزالات
درسنگهای اگزالاتی توصیههای رژیمی برای کاهش اگزالات ادرار باید شامل تجویز پروبیوتیکها و کاهش اگزالات رژیم و مصرف همزمان غذاهای کلسیم دار باشد تا جذب اگزالات به حداقل برسد.
غذاهایی که باید در رژیم کم اگزالات حذف شوند شامل ریواس، اسفناج، توت فرنگی، شکلات، سبوس گندم و غلات کامل، مغزها مثل بادام، بادام زمینی و گردو، چای سیاه و سبز و دوز بالای زردچوبه است.
در سنگهای کلیوی دریافت کلسیم محدود شود یا اگزالات؟
از آنجایی که در ادرار اگزالات کمتری نسبت به کلسیم وجود دارد لذا تغییر غلظت اگزالات نسبت به تغییر غلظت کلسیم ادرار اثر بیشتری دارد.
جذب اگزالات حدود ۳ تا ۸ درصد مقدار دریافتی است و تحت تاثیر کلسیم رژیمی باشد. در دریافتهای کلسیم کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در روز جذب اگزالات افزایش مییابد و در دریافتهای بالای ۱۲۰۰ میلیگرم مقدار جذب اگزالات کم میشود.
برای کسانی که کلیه آنها سنگ ساز بوده و دریافت اگزالات بالایی دارند و روزانه بیش از ۳۰ میلی گرم اگزالات دریافت میکنند باید مشاوره رژیمی در راستای کاهش جذب اگزالات انجام شود. بر اساس شواهد موجود ، محدودیت شدید اگزالات لازم نیست. مصرف اگزالات باید ۸۰ تا ۱۰۰ میلی گرم در روز در نظر گرفته شود.
قدم اول پرهیز از مصرف غذاهای حاوی اگزالات بالاست زمانی که از مصرف این غذاها پرهیز شود سایر غذاهای مصرفی حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیگرم در روز اگزالات دارند که هدف تغذیهای است. علاوه بر این باید به بیماران توصیه شود که کلسیم دریافتی را به سه وعده غذایی یا میان وعده تقسیم کنند.
هر ۱۵۰ میلیگرم کلسیم به ۱۰۰ میلیگرم اگزالات متصل میشود. بیماران باید در هر وعده حدود ۱۵۰ میلی گرم کلسیم دریافت کنند که معادل نصف لیوان شیر یا ماست می شود.
پروبیوتیک ها، به طور خاص لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس از جذب اگزالات روده جلوگیری میکند و بنابراین دفع ادراری آن را کاهش میدهد.
روشهای درمانی جدید شامل فرم نوترکیب آنزیم میکروبی است که اگزالات رژیم غذایی را در روده تخریب میکند و دفع اگزالات ادرار را کاهش میدهد، اما به آزمایشات بیشتری نیاز دارد.
ارتباط چای سبز با سنگ کلیه
اصلی ترین عامل رژیم غذایی در پیشگیری از سنگ کلیه افزایش مصرف مایعات به میزان ۲.۵ لیتر در روز است و آب به سایر گزینههای نوشیدنی ارجح است. زیرا به عنوان نمونه مصرف بیشتر نوشیدنیهای شیرین شده با قند (به عنوان مثال نوشابه) با ۳۰-۵۰٪ افزایش خطر تشکیل سنگ مرتبط است.
اینکه آیا مصرف چای خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش میدهد بحث برانگیز است. از یک طرف، نشان داده شده است که مصرف مایعات در برابر عود سنگ اثر محافظتی دارد. از طرف دیگر چای در فهرست مواد غذایی با اگزالات بالا جای دارد.
در واقع چای سیاه بیشترین میزان اگزالات را دارد و نقش مهمی در افزایش دریافت روزانه اگزالات در رژیم ما دارد. اما چای سبز محتوای اگزالات کمتری نسبت به چای سیاه دارد و ممکن است در تشکیل سنگ کلیه مضر نباشد.
چای بسته به نوع و مدت زمان دم کشیدن حاوی مقادیر متفاوتی اگزالات است. مقدار اگزالات اندازهگیری شده در چای سیاه از ۲.۷ تا ۴.۸ میلی گرم در ۲۴۰ میلی لیتر (یک لیوان) چای که به مدت ۱-۵ دقیقه دم کشیدن، متغیر است، در حالی که میزان اگزالات موجود در چای سبز از ۲.۰۸ تا ۳۴.۹۴ میلی گرم در ۲۵۰ میلی لیتر است.
با این حال، مقدار اگزالات موجود در چای سبز به منشاء، کیفیت، روش آماده سازی و زمان برداشت آن بستگی دارد، بنابراین این موضوع احتمالاً توضیح میدهد که چرا برخی مطالعات غلظت اگزالات موجود در چای سبز را بیشتر از چای سیاه گزارش می کنند.
با این حال چای سبز حاوی ترکیبات پلی فنول است که در بین آنها کاتچینها به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. در واقع، در میان انواع مختلف چای، چای سبز در مقایسه با چای سیاه حاوی بالاترین غلظت کاتچین است. سایر مواد غذایی و نوشیدنیها (به ویژه شراب و شکلات تلخ) نیز ممکن است حاوی کاتچین باشد، اما به میزان کمتری دارند.
مطالعات در مورد ارتباط چای سبز و سنگ کلیه چه می گویند؟
در یک مطالعه جدید روی صدها هزار نفر در چین دیده شد که مصرف چای سبز با کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه همراه است. در مطالعه جدید دیگری نیز این یافتهها تایید شد و هیچ ارتباطی بین تشکیل سنگ و مصرف روزانه چای سبز دیده نشد.
اثر چای سبز بر کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه را می توان با چندین مکانیسم توضیح داد: اول، به عنوان یک نوشیدنی، خطر اشباع بیش از حد و تشکیل کریستال و سنگ را کاهش می دهد. اثر این مزیت میتواند بیش از تغییرات اگزالات ادرار باشد.
دوم و مهمتر، مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی اثر مهاری مستقیم چای سبز بر تشکیل سنگ اگزالات کلسیم مربوط به اثر آنتی اکسیدان آن را نشان داده اند. آنتی اکسیدانهای قوی چای سبز از جمله کاتچینها باعث افزایش فعالیت سوپراکسید دیسموتاز ، کاهش بیان استئوپونتین و آپوپتوز و کاهش تشکیل رسوب اگزالات کلسیم در موش شده است.
اگرچه ممکن است اثر چای سبز تنها ناشی از افزایش میزان دریافت کل مایعات باشد نه خواص خود چای سبز اما حداقل نشان داده شده است مصرف چای سبز تأثیر منفی بر خطر تشکیل سنگ ندارد.
حتی اخیراً پلی فنل اصلی موجود در گیاه چای سبز یعنی اپی گالوکاتچین-۳-گالات (EGCG)، به عنوان یک عامل درمانی یا محافظ کننده در بیماریهای مختلف کلیه از جمله آسیب حاد کلیه، آسیب کلیه ناشی از سیس پلاتین، سنگ کلیه، گلومرولونفریت، نفریت لوپوس، سرطان سلول کلیوی، نفروپاتی دیابتی، بیماری مزمن کلیوی و فیبروز کلیه مطرح است.
سلام من کلیه هام شن سازه
الان چند روز عصره چایی سبز میخورم
ولی به شدت کلیه هام بعدش درد میگیره
میخوام بدونم میتونه ضرر داشته باشه
با تشکر از شما بسیار برای من مطالب مفیدی بود