کزاز

کزاز یک بیماری جدی سیستم عصبی است که توسط باکتری های تولید کننده سم ایجاد می شود. این بیماری باعث انقباضات عضلانی به خصوص در عضلات فک و گردن می شود. کزاز معمولا به عنوان “فک قفل” شناخته می شود.

عوارض جدی ناشی از کزاز می تواند تهدید کننده زندگی باشد. هیچ درمانی برای کزاز وجود ندارد. درمان بر مدیریت علائم و عوارض تا زمانی که اثرات سم کزاز از بین برود متمرکز است.

به دلیل استفاده گسترده از واکسن ها، موارد کزاز در ایالات متحده و سایر نقاط جهان توسعه یافته نادر است. این بیماری همچنان تهدیدی برای کسانی است که برنامه کامل واکسیناسیون خود را ندارند. در کشورهای در حال توسعه بیشتر دیده می شود.

علائم

میانگین زمان از عفونت تا علائم و نشانه ها (دوره کمون) ۱۰ روز است. دوره کمون می تواند از ۳ تا ۲۱ روز متغیر باشد.

شایع ترین نوع کزاز کزاز عمومی نامیده می شود. علائم و نشانه ها به تدریج شروع می شوند و سپس به تدریج در طی دو هفته بدتر می شوند. آنها معمولاً از فک شروع می شوند و به سمت پایین بدن حرکت می کنند.

برخی از علائم و نشانه های کزاز عمومی عبارتند از:

• اسپاسم عضلانی دردناک و عضلاتی که سفت هستند و نمی توانند حرکت کنند (سفتی عضلانی) در فک
• کشش ماهیچه های اطراف لب، گاهی اوقات باعث ایجاد گریم مداوم می شود
• اسپاسم دردناک و سفتی در عضلات گردن
• مشکل در بلعیدن
• سفت شدن عضلات شکم

پیشرفت کزاز منجر به اسپاسم های دردناک و تشنج مانند مکرر می شود که چند دقیقه طول می کشد (اسپاسم عمومی). به طور معمول، قوس گردن و پشت و پاها سفت می شوند، بازوها خم می شوند و به سمت بدن کشیده می شوند و مشت ها گره می شوند. سفتی عضلات گردن و شکم می تواند باعث مشکلات تنفسی شود.

این اسپاسم‌های شدید می‌توانند در اثر رویدادهای جزئی که حواس را تحریک می‌کنند، ایجاد شوند: صدای بلند، تماس فیزیکی، جریان هوا یا نور.

با پیشرفت بیماری، علائم و نشانه های دیگری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• فشار خون بالا
• فشار خون پایین
• ضربان قلب تسریع شده
• تب
• عرق کردن شدید

کزاز موضعی

این شکل نادر از کزاز باعث اسپاسم عضلانی در نزدیکی محل آسیب می شود. اگرچه این بیماری معمولاً یک نوع کمتر شدید از بیماری است، اما می تواند به کزاز عمومی پیشرفت کند.

کزاز سفالیک

این شکل نادر از کزاز در اثر ضربه به سر ایجاد می شود. باعث ضعیف شدن ماهیچه های صورت و اسپاسم عضلات فک می شود. همچنین می تواند به کزاز عمومی پیشرفت کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

کزاز یک بیماری تهدید کننده زندگی است. اگر علائم یا علائم کزاز را دارید به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید.

اگر زخم ساده و تمیزی دارید و در ۱۰ سال گذشته واکسن کزاز انجام داده اید، می توانید از زخم خود در خانه مراقبت کنید.

در موارد زیر فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید:

• ۱۰ سال است که واکسن کزاز تزریق نکرده اید.
• مطمئن نیستید آخرین بار کی واکسن کزاز زده اید.
• زخم سوراخ شده، جسم خارجی در زخم، نیش حیوان یا بریدگی عمیق دارید.
• زخم شما آلوده به خاک، کثیفی، مدفوع، زنگ زدگی یا بزاق است، یا در مورد اینکه آیا به اندازه کافی زخم را بعد از قرار گرفتن در معرض آن تمیز کرده اید یا خیر، شک دارید. اگر پنج سال یا بیشتر از آخرین واکسن کزاز گذشته باشد، زخم‌های آلوده یا جدی‌تر نیاز به واکسن تقویتی دارند.

علل

باکتری عامل کزاز کلستریدیوم تتانی نام دارد. این باکتری می تواند در حالت خفته در خاک و مدفوع حیوانات زنده بماند. اساساً تا زمانی که مکانی برای رونق پیدا نکند، خاموش می شود.

هنگامی که باکتری های خفته وارد زخم می شوند، که شرایط خوبی برای رشد است، سلول ها “بیدار می شوند”. با رشد و تقسیم، سمی به نام تتانوسپاسمین ترشح می کنند. این سم روی اعصاب بدن که ماهیچه ها را کنترل می کنند تأثیر می گذارد.

عوامل خطر

بزرگترین عامل خطر برای عفونت کزاز، واکسینه نشدن یا به روز نبودن واکسن های تقویت کننده ۱۰ ساله است.

عوامل دیگری که خطر ابتلا به عفونت کزاز را افزایش می دهند عبارتند از:

• بریدگی یا زخم در معرض خاک یا کود
• جسم خارجی در زخم، مانند ناخن یا ترکش
• سابقه شرایط سرکوبگر سیستم ایمنی
• ضایعات پوستی عفونی در افراد مبتلا به دیابت
• بند ناف عفونی زمانی که مادر به طور کامل واکسینه نشده باشد
• سوزن های مشترک و غیربهداشتی برای مصرف مواد غیرمجاز

عوارض

عوارض عفونت کزاز عبارتند از:

• مشکلات تنفسی. مشکلات تنفسی تهدید کننده زندگی می تواند ناشی از تنش تارهای صوتی و سفتی عضلات در گردن و شکم، به ویژه در هنگام اسپاسم عمومی باشد.
• انسداد یک شریان در ریه (آمبولی ریه). لخته خونی که از قسمت دیگری از بدن خارج شده است می تواند شریان اصلی ریه یا یکی از شاخه های آن را مسدود کند.
• ذات الریه. عفونت ریه ناشی از تنفس تصادفی چیزی در ریه ها (پنومونی آسپیراسیون) می تواند از عوارض اسپاسم عمومی باشد.
• شکستگی استخوان. اسپاسم عمومی می تواند منجر به شکستگی ستون فقرات یا سایر استخوان ها شود.
• مرگ. مرگ ناشی از کزاز معمولاً به دلیل انسداد راه هوایی در هنگام اسپاسم یا آسیب به اعصاب تنظیم کننده تنفس، ضربان قلب یا سایر عملکردهای اندام است.

جلوگیری

با تزریق واکسن می توانید از کزاز پیشگیری کنید.

واکسیناسیون برای کودکان

واکسن کزاز معمولاً به عنوان بخشی از واکسن دیفتری، کزاز و سیاه سرفه بدون سلول (DTaP) به کودکان داده می شود. دیفتری یک عفونت باکتریایی جدی بینی و گلو است. سیاه سرفه بدون سلولی که سیاه سرفه نیز نامیده می شود، یک عفونت تنفسی بسیار مسری است.

کودکانی که واکسن سیاه سرفه را تحمل نمی کنند می توانند واکسن جایگزین به نام DT را دریافت کنند.

واکسن DTaP یک سری از پنج تزریق است که معمولاً در بازو یا ران به کودکان در سنین زیر انجام می شود:

• ۲ ماه
• چهار ماه
• ۶ ماه
• ۱۵ تا ۱۸ ماهگی
• ۴ تا ۶ سال

واکسیناسیون برای کودکان ۷ تا ۱۸ سال

تزریق بوستر برای کودکان ۱۱ یا ۱۲ ساله توصیه می شود. این تقویت کننده شات Tdap نامیده می شود. اگر کودک شما واکسن تقویت کننده را در این سن دریافت نکرد، در مورد گزینه های مناسب با پزشک خود صحبت کنید.

واکسیناسیون برای بزرگسالان ۱۹ سال و بالاتر

تزریق بوستر برای بزرگسالان هر ۱۰ سال یک بار توصیه می شود. این می تواند یکی از دو واکسن Tdap یا Td باشد. اگر در دوران کودکی واکسن کزاز دریافت نکردید یا از وضعیت واکسیناسیون خود مطمئن نیستید، برای دریافت واکسن Tdap به پزشک خود مراجعه کنید.

واکسیناسیون در دوران بارداری

بدون در نظر گرفتن برنامه واکسیناسیون مادر، یک تقویت کننده در سه ماهه سوم بارداری توصیه می شود.

توصیه های دیگر

• از پزشک خود بخواهید وضعیت واکسیناسیون شما را به طور مرتب بررسی کند.
• اگر قصد سفر به خارج از کشور را دارید، بررسی کنید که آیا در برنامه واکسیناسیون خود به روز هستید یا خیر.