الکترولیت ها: موارد استفاده، عدم تعادل، و مکمل

الکترولیت ها مواد شیمیایی هستند که وقتی در آب حل می شوند، الکتریسیته را هدایت می کنند.

آنها عملکرد عصب و ماهیچه را تنظیم می کنند، بدن را هیدراته می کنند، اسیدیته و فشار خون را متعادل می کنند و به بازسازی بافت آسیب دیده کمک می کنند.

ماهیچه ها و نورون ها گاهی اوقات به عنوان “بافت های الکتریکی” بدن شناخته می شوند. آنها متکی به حرکت الکترولیت ها از طریق مایع داخل، خارج یا بین سلول ها هستند.

الکترولیت های بدن انسان عبارتند از:

• سدیم
• پتاسیم
• کلسیم
• بی کربنات
• منیزیم
• کلرید
• فسفات

به عنوان مثال، یک عضله برای انقباض به کلسیم، سدیم و پتاسیم نیاز دارد. هنگامی که این مواد نامتعادل می شوند، می تواند منجر به ضعف عضلانی یا انقباض بیش از حد شود.

سلول های قلب، ماهیچه و عصبی از الکترولیت ها برای انتقال تکانه های الکتریکی به سلول های دیگر استفاده می کنند.

سطح الکترولیت‌ها در خون می‌تواند خیلی بالا یا خیلی کم شود و منجر به عدم تعادل شود. سطح الکترولیت می تواند در رابطه با سطح آب در بدن و همچنین سایر عوامل تغییر کند.

الکترولیت های مهمی از جمله سدیم و پتاسیم در طول ورزش در عرق از بین می روند. از دست دادن سریع مایعات، مانند پس از یک دوره  اسهال  یا استفراغ نیز می تواند بر غلظت الکترولیت ها تأثیر بگذارد. در این نوع شرایط، تعادل الکترولیت ها در بدن باید بازیابی شود.

کلیه ها و چندین هورمون غلظت هر الکترولیت را تنظیم می کنند. اگر سطح یکی بیش از حد بالا باشد، کلیه ها آن را از بدن فیلتر می کنند و هورمون های مختلف برای بازگرداندن تعادل عمل می کنند.

عدم تعادل زمانی که غلظت یک الکترولیت خاص بیشتر از آن چیزی باشد که بدن قادر به تنظیم آن باشد، باعث یک مشکل سلامتی می شود. سطوح پایین الکترولیت ها نیز می تواند بر سلامت کلی تأثیر بگذارد.

رایج ترین عدم  تعادل  سدیم و پتاسیم است.

علائم عدم تعادل الکترولیت

علائم بستگی به این دارد که کدام الکترولیت از تعادل خارج شده و سطح آن خیلی بالا یا خیلی پایین است.

غلظت مضر منیزیم، سدیم، پتاسیم یا کلسیم می تواند  یک یا چند  از علائم زیر را ایجاد کند:

• ضربان قلب نامنظم
• ضعف
• پرش و اسپاسم عضلانی
• تغییرات در  فشار خون
• خستگی مفرط 
• بی حسی
• گیجی
• اختلالات استخوانی
• اختلالات سیستم عصبی
• تشنج
• تشنج

به عنوان مثال، کلسیم اضافی می تواند در افراد مبتلا به  سرطان سینه ،  سرطان ریه یا  مولتیپل میلوما رخ دهد . این نوع اضافی  اغلب در اثر تخریب بافت استخوانی ایجاد می شود.

علائم و نشانه های کلسیم بیش از حد ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تکرر ادرار
• یبوست
• حالت تهوع
• دل درد
• استفراغ
• ضربان قلب نامنظم
• تشنگی
• خشکی دهان  یا گلو
• بی حالی
• خستگی
• بدخلقی و تحریک پذیری
• ضعف شدید عضلانی
• از دست دادن کامل اشتها
• گیجی
• کما

از آنجایی که این علائم همچنین می تواند ناشی از  سرطان  یا درمان سرطان باشد، تشخیص سطح بالای کلسیم به عنوان علت ممکن است دشوار باشد.

چندین علت ممکن برای عدم تعادل الکترولیت وجود دارد، از جمله:

• سطوح پایین الکترولیت ها و هیدراتاسیون بعد از ورزش
• دوره های طولانی استفراغ یا اسهال
• رژیم غذایی ضعیف
• کم آبی شدید 
• اختلال در تعادل اسید و باز، که نسبت اسیدها و قلیاها در بدن است
• نارسایی احتقانی  قلب
• درمان سرطان
• برخی از داروهای دیگر مانند دیورتیک ها
• بولیمیا
• بیماری کلیوی
• افزایش سن، زیرا کلیه های افراد مسن در طول زمان کارایی کمتری دارند

پانل الکترولیت آزمایشی است که عدم تعادل در خون را بررسی می کند. همچنین تعادل اسید و باز و عملکرد کلیه را اندازه گیری می کند. این آزمایش می تواند به نظارت بر پیشرفت درمان مربوط به عدم تعادل شناخته شده کمک کند.

پزشک ممکن است آن را به عنوان بخشی از یک معاینه فیزیکی معمول بگنجاند، و افراد اغلب در طول اقامت در بیمارستان یا هنگام دریافت مراقبت در اورژانس تحت آن قرار می‌گیرند، زیرا بیماری‌های حاد و مزمن می‌توانند بر سطح الکترولیت تأثیر بگذارند.

یک متخصص مراقبت های بهداشتی همچنین ممکن است این آزمایش را برای فردی که داروهایی که بر غلظت الکترولیت ها تأثیر می گذارد، مانند دیورتیک ها یا مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین مصرف می کند، انجام دهد.

سطح الکترولیت های خون بر حسب میلی مول در لیتر (لیتر) اندازه گیری می شود. اگر سطح یک نوع الکترولیت خیلی بالا یا پایین باشد، پزشک به طور منظم آزمایش می‌کند تا سطح آن به حالت عادی برگردد.

اگر عدم تعادل اسید و باز وجود داشته باشد، پزشک ممکن است آزمایش گاز خون را انجام دهد. اینها میزان اسیدیته، اکسیژن و دی اکسید کربن را در یک نمونه خون از شریان اندازه گیری می کنند. آنها همچنین شدت عدم تعادل و نحوه پاسخ فرد به درمان را تعیین می کنند.

درمان عدم تعادل الکترولیت شامل بازگرداندن سطوح خیلی پایین یا کاهش غلظت های خیلی زیاد است.

اگر سطوح بیش از حد بالا باشد، درمان بستگی به علت اضافی دارد. اگر بدن آب بدون از دست دادن الکترولیت ها را از دست بدهد، این می تواند منجر به افزایش آب شود و درمان شامل تزریق آب و گلوکز است.

متخصصان مراقبت های بهداشتی  معمولاً سطوح پایین را با تکمیل الکترولیت مورد نیاز درمان می کنند.

نوع درمان نیز به شدت عدم تعادل بستگی دارد. گاهی اوقات ممکن است که سطح الکترولیت فرد در طول زمان بدون نظارت مداوم دوباره پر شود.

با این حال، علائم عدم تعادل می تواند شدید باشد و ممکن است فرد در طول درمان نیاز به بستری و نظارت داشته باشد.

درمان آبرسانی خوراکی

پزشکان عمدتاً از این برای درمان کمبود الکترولیت در کنار کم آبی بدن استفاده می کنند که به دنبال اسهال شدید است.

سازمان  بهداشت جهانی (WHO)  راه حلی را برای درمان آبرسانی خوراکی تایید کرده است که شامل:

• ۲.۶ گرم (گرم) کلرید سدیم
• ۱.۵ گرم کلرید پتاسیم
• ۲.۹ گرم سیترات سدیم
• ۱۳.۵ گرم گلوکز

اینها در ۱ لیتر آبی که فرد می نوشد حل می شود.

درمان جایگزینی الکترولیت

در موارد شدیدتر کمبود الکترولیت، متخصصان مراقبت های بهداشتی ممکن است الکترولیت را به صورت خوراکی یا از طریق قطره وریدی تجویز کنند. برای مثال تزریق محلول آب شور یا ترکیب لاکتات سدیم می تواند به درمان کمبود سدیم کمک کند.

جلوگیری

برخی از علل کمبود الکترولیت، مانند بیماری کلیوی، قابل پیشگیری نیستند. به طور کلی، داشتن یک رژیم غذایی مدیریت شده می تواند به کاهش خطر کاهش سطح الکترولیت کمک کند.
همچنین، مصرف مقدار متوسطی از یک نوشیدنی ورزشی در حین یا بعد از هر نوع ورزش یا ورزش می تواند به محدود کردن اثرات از دست دادن الکترولیت ها از طریق تعریق کمک کند.

برای افرادی که نیازی به درمان در بیمارستان ندارند، پزشک ممکن است تغییرات رژیم غذایی یا مکمل هایی را برای متعادل کردن غلظت الکترولیت ها توصیه کند.

وقتی سطح یک الکترولیت خیلی کم است، خوردن غذاها و نوشیدنی هایی که حاوی مقادیر بالایی از آن الکترولیت هستند، مهم است. در اینجا چند گزینه وجود دارد:

ارزش این را دارد که بدانیم چه مقدار از هر الکترولیت در یک نوع غذا یا نوشیدنی وجود دارد. وزارت  کشاورزی  دارای یک پایگاه داده قابل جستجو از محتویات تغذیه است.

مکمل ها همچنین گزینه ای برای مدیریت سطوح پایین الکترولیت هستند. به عنوان مثال، افراد مسن اغلب پتاسیم کافی مصرف نمی کنند و درمان با کورتیکواستروئیدها یا داروهای ادرارآور نیز می تواند این سطوح را کاهش دهد. در این حالت، قرص های پتاسیم می توانند غلظت خون را افزایش دهند.

برخی از نوشیدنی‌های ورزشی، ژل‌ها و آب نبات‌ها می‌توانند سطوح الکترولیت‌هایی مانند سدیم و پتاسیم را در حین و بعد از ورزش بازیابی کنند. آنها همچنین می توانند به بدن در حفظ آب کمک کنند.

با این حال، گاهی اوقات این محصولات حاوی محتوای الکترولیت بالایی هستند و مصرف بیش از حد می تواند منجر به بیش از حد شود. برخی نیز حاوی سطوح بالایی از قند هستند.

پیروی دقیق از هر برنامه درمانی یا مکملی که یک متخصص بهداشت توصیه می کند بسیار مهم است.

مصرف توصیه شده

بازگرداندن تعادل الکترولیت ها با ایجاد تغییرات غذایی باید به بهبود علائم منجر شود. اگر اینطور نباشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای شناسایی هر گونه بیماری زمینه‌ای که ممکن است باعث عدم تعادل شود، تجویز کند.

مصرف توصیه شده  برخی از رایج ترین الکترولیت ها به شرح زیر است:

الکترولیت ها بخش مهمی از ترکیب شیمیایی افراد هستند. عدم تعادل می تواند بر نحوه عملکرد بدن تأثیر بگذارد و منجر به طیف وسیعی از علائم شود. به عنوان مثال، اگر فردی بعد از تمرین احساس ضعف کند، عدم تعادل الکترولیت می تواند یکی از دلایل آن باشد.

مصرف الکترولیت ها در طول یا بعد از ورزش شدید و سایر دوره های تعریق زیاد می تواند به حفظ تعادل کمک کند. مطمئن شوید که همیشه هیدراته بمانید. هر کسی که نگرانی دارد باید با یک متخصص مراقبت های بهداشتی تماس بگیرد.