در این مقاله در ادامه دو مورد زنده برای ارائه نمونه رژیم غذایی در بیماران قلبی عروقی آورده شده است
کیس اول جهت بررسی نمونه رژیم غذایی بیماران قلبی:
ص.ق مرد ۷۷ ساله ای که با شکایت درد اپی گاستر که به ناحیه قفسه سینه و هر دو دست تیر می کشد و دارای سابقه هیپر لیپیدمی است، برای رژیم غذایی و مشاوره مراجعه کرده است داروهای مصرفی بیمار به شرح زیر است:
Sup/ Acetaminophen, Cap/ Omeprazole, Tab/ Clidinum C, Metoral, A.S.A, Atorvastatin.
در پروفایل پزشکی او ثبت شده که بیمار مبتلا به ACS می باشد.
قد: cm ۱۷۰
وزن : kg ۵۴.۸
دور مچ: cm۱۷٫۳
قبل از تهیه و ارائه نمونه رژیم بیمار قلبی عروقی باید موارد زیر بررسی شود:
بیماری وی:
بیمار مبتلا به ACS = Acute Coronary Syndrome سندرم کرونری حاد است.
BMI بیمار
BMI = ۱۸.۹۶
تداخلات غذا و دارو که در نمونه رژیم غذایی ارائه شده به بیمار قلبی عروقی مهم است:
داروی Tab / Acetaminophen ضد درد است در مصرف دراز مدت، عملکرد کلیه و کبد باید بررسی شود. مصرف هم زمان آن با هر گونه ماده غذایی ممکن است موجب جذب تاخیری دارو شود که با غذاهای غنی از کربوهیدرات این تاخیر شدیدتر است. در افراد دچار سوء تغذیه احتمال ایجاد مسمومیت کبدی با دوزهای معمول دارو وجود دارد، دارو باید با یک لیوان آب مصرف گردد.
داروی اومپرازول ضد زخم معده است که توصیه می شود قبل از غذا مصرف گردد. داروی متورال ضد هایپرتانسیون (ضد پر فشاری خون) است که به عنوان درمان کمکی در آنفارکتوس میوکارد حاد تجویز می گردد و دارو را می توان قبل یا بعد از غذا مصرف نمود. داروی آس آ ضد درد و ضد التهاب است و موجب کاهش ریسک حمله قلبی در بیماران با سابقه انفارکتوس میوکارد قلبی و یا آنژین ناپایدار در بالغین می شود.
در مورد تداخل دارویی غذایی این دارو باید گفت که غذاهایی که باعث اسیدی شدن ادرار می گردد، باز جذب و در نتیجه سطح خونی سالیسیلات ها را افزایش می دهد. داروی آترواستاتین کاهش دهنده چربی خون است که دارو را می توان قبل و یا بعد ازغذا تجویز کرد.
نمونه رژیم غذایی بیمار قلبی عروقی مورد نظر:
ابتدا انرژی و درشت مغذی ها محاسبه می شود:
BEE = 66,47+13.75 (548) +5(170) -6.76(77) = 1149.25
TEE =1149.25×1.5 = 1724
با توجه به اینکه BMI فرد حدودا ۱۹ است فرد کمبود وزن دارد، ۲ کیلو افزایش وزن در نظر گرفته می شود؛ بنابراین:
E = 1724+500 = 2224 Kcal
CH0= 55%=305.8g
Fat= 30% =74.138
pro=15% = 83.4g
سپس بر اساس واحدها در لیست جانشینی این مقادیر لحاظ می شود:
گروه لبنیات : ۲ واحد
گروه سبزی: ۵ واحد
گروه میوه: ۵ واحد
گروه نان و غلات: ۱۲ واحد
گروه گوشت: ۳ واحد
گروه چربی : ۱۰ واحد
نمونه رژیم غذایی پیشنهادی در بیمار قلبی عروقی مورد نظر
صبحانه: گروه نان و غلات ۳ سهم + گروه گوشت ۰٫۵ سهم (پنیر)
میان وعده: گروه میوه ۱ سهم + گروه روغن ها ۱ سهم
نهار: گروه نان و غلات ۵ سهم گروه گوشت ۱٫۵ سهم (ماهی) + گروه روغن ها ۴ سهم + گروه سبزی ۳ سهم + گروه لبنیات ۱ سهم
عصرانه: گروه میوه ۲ سهم + گروه روغن ها ۱ سهم
شام: گروه نان و غلات ۴ سهم + گروه گوشت ۱ سهم + گروه روغن ها ۴ سهم + گروه سبزی ۲ سهم + گروه لبنیات ۱ سهم
بعد از شام: گروه میوه ۲ سهم
توصیه های تغذیه ای باید در کنار رژیم غذایی بیماران قلبی عروقی ارائه گردید به عنوان نمونه:
توصیه ها به منظور تنظیم فشار خون
-عدم دریافت بالای سدیم
-دریافت امگا ۳
-دریافت ویتامین های گروه ب
-آموزش مصرف مایعات.
-آموزش خواندن بر چسب مواد غذایی خریداری شده.
جهت کنترل هایپرلیپدمی (چربی خون) بیمار توصیه به شرح زیر است:
-توصیه به فعالیت بدنی، در طول روز حداقل ۳۰ دقیقه ورزش صورت گیرد.
-کاهش دریافت اسیدهای چرب اشباع شده (SFA) به خصوص اسید میرسیتیک، اسید پالمیتیک و اسید لوریک.
منابع آن شامل: کره، روغن نارگیل، روغن نحل، روغن حیوانی، کله پاچه و روغن هسته خرما۔
-افزایش دریافت میزان ویتامین C که در میوه و سبزی یافت می شود.
-مصرف روغن زیتون تصفیه نشده که باعث افزایش پلی فنل های آنتی اکسیدان می شود.
-عدم مصرف گوشت قرمز چرب، پوست مرغ و محصولات لبنی پر چرب.
-افزایش مصرف غذاهای غنی از فیتواستروژن ها، ویتامین ای یا اسیدهای چرب امگا ۳ (تاثیر سودمند برالاستیستیه سرخرگی).
-در صورت نیاز مکمل یاری اسید ایکوزاپنتانوئیک (EPA) و اسید دو کوزاهگزانوئیک (DHA).
-استانول گیاهی یا استرهای استرول گیاهی مانند: روغن ذرت، سویا و سایر روغن های گیاهی یافت می شوند که این مواد از فیتواسترول های گیاهی استخراج می شوند.
رساندن وزن به وزن ایده آل و حفظ آن.
-کاهش دریافت کربوهیدراتهای تصفیه شده و غذاهایی که به آنها شکر اضافه می شوند مثل نوشابه ها و شیرینی
-افزودن فیبر به رژیم غذایی؛ فیبر محلول مانند حبوبات، جو دوسر و پسیلیوم.
-کاهش دریافت چربی های غیراشباع.
-افزایش دریافت اسید های چرب MUFA و PUFA مانند: گردو، روغن زیتون، کانولا، مارگارین، تخم کدو و تخم آفتابگردان که دارای اسیدهای چرب PUFA و MUFA هستند به مقدار متعادل.
-دریافت سویا
-دریافت میزان مناسب میوه و سبزی؛ جهت تامین ویتامین ها و فیبر و آنتی اکسیدان های فنلی.
-پوست سیب، چای(به مقدار ۱ فنجان در روز)، انواع توت نیز مفید تلقی می شود.
در صورت نیاز مکمل یاری ویتامین E
-دریافت منابع سالیسیلات های غذایی مانند: سبزی ها، ادویه ها، میوه ها و مخصوصا گوجه فرنگی
– عدم مصرف چای پر رنگ و قهوه، به دلیل داشتن کافئین
-عدم مصرف سیگار و دخانیات
-مصرف دانه های غلات کامل مانند: غلات سبوس دار، برنج قهوه ای، بیسکویت های حاوی سبوس و مصرف غلات به همراه حبوبات مانند عدس پلو و لوبیا پلو
-مصرف اسفناج و کلم فندقی و عدس، به دلیل دارا بودن فولات که در کاهش سطح پلاسمایی یا سرمی هموسیتئین موثر است.
-مصرف انگور سیاه یا قرمز به علت داشتن آنتی اکسیدان های فنلی موثر بر لیپید پلاسمائی
-مصرف گریپ فروت به خصوص رنگ قرمز آن (بیشتر از ۴۰٪ بتاکاروتن)
-عدم مصرف امعاء و احشاء انواع سس های غذایی و روغن های سرخ کردنی یا جامد.
– مصرف ماهی ۳-۲ بار در هفته.
-در مصرف غذاهای خارج از منزل دقت شود و غذاهای چرب و پر نمک مصرف نگردد.
کیس دوم جهت بررسی نمونه رژیم غذایی بیماران قلبی:
آقای ک.م. ۴۶ ساله با سابقه بیماری قلبی و در حال حاضر به علت هایپرلیپیدمی و فشار خون و پلی اوری به متخصص تغذیه مراجعه کرده است. او بیماری دیابت نیز دارد.
مشخصات تن سنجی:
قد:Cm ۱۸۲،
وزن: kg ۷۹٫۲،
دور مچ: cm۱۸
پروفایل های آزمایشگاهی بیمار شامل:
BS = 400 mg/dl
FBS = 274 mg/dl
۲hpp = 389
بیمار در روز ۱۴ واحد انسولین NPH تزریق می کند.
قبل از ارائه نمونه رژیم در بیمار قلبی مذکور آزمون های آزمایشگاهی برای تعیین وضعیت فعلی بیمار توصیه می شود:
LDL-C, HDL-C, CHol,TG, Hb A1C, Blood Urea, Creatinine,FBS, 2hGF, PG
پزشکی وزن ایده آل و BMI بیمار :
BMI = Kg/m2 = 23.92
KB ۷۸ =IBM (وزن ایده آل)
جهت ارائه نمونه رژیم غذایی بیمار قلبی عروقی ابتدا انرژی و درشت مغذی های رژیم محاسبه می گردد:
BEE = 66.47+13,75(79.2)+ 15 (182)- 6,76(46) = 1754,5
TEE=17545*1,55=2719,5 kcal
CHO= 50%=339.9 g
pro=20% = 136 g
fat 30% =90,65 g
سپس بر اساس واحدها در لیست جانشینی این مقادیر لحاظ می شود:
گروه لبنیات : ۳ واحد
گروه سبزی: ۵ واحد
گروه میوه: ۴ واحد
گروه نان و غلات: ۱۴.۵ واحد
گروه گوشت: ۸.۵ واحد
گروه چربی : ۸ واحد
رژیم غذایی پیشنهادی در بیماری قلبی مذکور به عنوان نمونه به این شکل است:
صبحانه: گروه نان و غلات ۳سهم + گروه لبنیات ۱سهم + گروه گوشت ۱ سهم
میان وعده: گروه میوه ۱ سهم + گروه غلات ۱ سهم
نهار: گروه نان و غلات ۴ سهم + گروه گوشت ۴ سهم +گروه روغن ها ۴ سهم + گروه سبزی ۳ سهم + گروه لبنیات ۱ سهم
عصرانه: گروه میوه ۱ سهم + گروه غلات ۱ سهم
شام: گروه نان و غلات ۴ سهم + گروه گوشت ۳٫۵ سهم + گروه روغن ها ۳٫۵ سهم + گروه سبزی ۲ سهم + گروه لبنیات ۱ سهم
بعد از شام: گروه میوه ۱ سهم + گروه غلات ۱ سهم + گروه روغن ها ۱٫۵ سهم.
توصیه های تغذیه ای باید در کنار رژیم غذایی بیماران قلبی عروقی ارائه گردید به عنوان نمونه:
بجز مواردی که در نمونه قبل بود این موارد نیز بایستی ارائه گردد:
-پیشنهاد می شود که از میوه های سیب ، پرتقال، آلو و زرد آلو به جای میوه هایی که اندیس گلایسمی یا شاخص گلیسمی بالایی دارد استفاده شود.
-منظم غذا خوردن؛ نباید هیچ یک از وعده ها و میان وعده ها حذف شود. بهم خوردن وقت غذا خوردن باعث نوسان قند خون می شود.
-کاهش مواد غذایی حاوی قند های ساده مانند: عسل، قند و شکر.
-برای پیشگیری از کتوز شبانه، میان وعده آخر را حتما دریافت کند.
-غذاهای خام قند خون را دیرتر نسبت به پخته افزایش می دهد و ذرات غذایی درشت تر بهتر است.
-غذاهای با نمایه گلایسمی پایین که برای بیماران دیابتی مناسب تر است که در این مقاله دیگری ذکر شده است.
-مصرف سبزیجات از جمله خیار و کدو، بادمجان سرخ نشده و انواع کلم، کرفس، لوبیا سبز، کاهو، سبزی خوردن، تره فرنگی، قارچ، پیاز، فلفل دلمه، اسفناج، ریواستغذیه در فشار خون
بسیار عالی
بسیار عالی و کاربردی ممنون